Thăm chùa Xẻo Cạn

Lãnh đạo Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh cùng lãnh đạo địa phương, phật tử chụp ảnh lưu niệm tại chùa Xẻo Cạn. Ảnh: THỦY TIÊN

Nuôi chứa cán bộ hoạt động cách mạng

Chùa Xẻo Cạn (còn gọi là chùa Sirivansa) được xây dựng năm 1962, tại ngã ba đầu kênh ngang với rạch Xẻo Cạn, có đông đồng bào Khmer sinh sống. Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, nơi đây là địa điểm tiếp giáp giữa vùng đất căn cứ cách mạng U Minh Thượng với vùng chiếm đóng của chính quyền ngụy Sài Gòn. Để có nơi cho đồng bào Khmer sinh hoạt tôn giáo, Tỉnh ủy và Ban Khmer vận tỉnh Rạch Giá cho xây dựng chùa Xẻo Cạn để đáp ứng nguyện vọng của đồng bào, đồng thời tạo thêm cơ sở cách mạng vững chắc ở vị trí chiến lược vùng U Minh Thượng.

Chùa được dựng lần đầu bằng cây lá. Từ năm 1964 - 1967, chùa bị bom đạn tàn phá hư hỏng nặng, nhiều lần được bà con và các vị sư tu sửa. Năm 1967, chùa được xây dựng lại bằng gạch, xi măng với quy mô lớn hơn để làm nơi hoạt động của Hội Đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh Rạch Giá...

Trước đây, Xẻo Cạn nằm bên lưu vực sông Cái Lớn về phía tả ngạn, là nơi tiếp giáp giữa các địa phương lân cận với cửa ngõ rừng U Minh Thượng và đến những địa phương tiếp giáp của tỉnh Bạc Liêu (Cà Mau hiện nay), Cần Thơ. Trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cứu nước, rạch Xẻo Cạn là đường giao thông thủy chiến lược. Với địa thế quan trọng, một số cơ quan của Tỉnh ủy Rạch Giá, Tiểu đoàn 124 của Quân khu IX, Tỉnh đội Rạch Giá... đóng tại đây. Từ khi thành lập đến ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, chùa Xẻo Cạn diễn ra nhiều sự kiện quan trọng. Chùa là nơi nuôi chứa, liên lạc, tổ chức hội họp của cán bộ hoạt động cách mạng, các vị sư trong Hội Đoàn kết sư sãi yêu nước, là nơi tổ chức chuẩn bị cho các cuộc biểu tình chống Mỹ, ngụy...

Các vị sư và phật tử còn tham gia giao liên, binh vận, rải truyền đơn và đóng góp lúa gạo, tiền phục vụ kháng chiến đến đại thắng mùa Xuân 1975. Đại đức Danh Hoàng Nan - Phó Trụ trì chùa Xẻo Cạn cho biết: “Chùa Xẻo Cạn được hình thành trong hoàn cảnh hết sức khó khăn, là nơi đóng góp nhiều công sức trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, là căn cứ địa của Hội từ khi Hội Đoàn kết sư sãi yêu nước mới thành lập...”.

Kết nối, lưu truyền văn hóa truyền thống

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước, chùa Xẻo Cạn được tu bổ, xây dựng mới nhiều hạng mục. Năm 1984, chùa xây dựng mới chính điện và đặt khiết giới lần đầu tiên. Lần tu bổ toàn bộ chính điện và khuôn viên gần đây nhất vào năm 2019.

Chùa Xẻo Cạn sở hữu kiến trúc đặc trưng của chùa Phật giáo Nam tông Khmer với màu vàng óng ánh nổi bật giữa xanh thẳm cây lá. Khuôn viên chùa rộng với 3 dãy gồm: Chính điện, Sala, 2 nhà tăng xá và nơi làm việc của Ban Trụ trì chùa. Chùa Xẻo Cạn có vị trí quan trọng trong đời sống của đồng bào Khmer. Bởi đó không chỉ là nơi chứa đựng những giá trị tâm linh, tín ngưỡng mà còn là trung tâm sinh hoạt văn hóa của cộng đồng dân cư trên địa bàn. Thời gian qua, Ban Quản trị chùa tích cực lồng ghép tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước để phật tử hiểu rõ và thực hiện tốt. “Phong tục đi chùa vào ngày lễ, tết không chỉ là hoạt động mang tính chất thuần túy tôn giáo mà trở thành tục lệ, truyền thống văn hóa lâu đời, có giá trị lưu truyền trong cộng đồng. Đến chùa, chúng tôi không chỉ được sinh hoạt tôn giáo mà còn nắm bắt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước”, ông  Danh Khuôl chia sẻ.

Trong dòng chảy hội nhập và phát triển, những di sản văn hóa của đồng bào Khmer có sự giao thoa. Từ đó, việc bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống ngày càng quan trọng hơn. Có thể tìm thấy những nét đẹp thuộc về phong tục, tập quán được kết tinh qua hàng trăm năm của đồng bào Khmer ở những lễ hội truyền thống như: Chol Chnam Thmay, Sene Dolta... Vào dịp lễ, tết, chùa Xẻo Cạn tổ chức các chương trình văn nghệ, trò chơi để con em đồng bào Khmer, du khách hiểu, trân trọng và bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống. “Với trách nhiệm và niềm tự hào là ngôi chùa từng là nơi nuôi chứa, liên lạc, tổ chức hội họp của các cán bộ hoạt động cách mạng, chúng tôi tiếp tục xây dựng chùa Xẻo Cạn trở thành trung tâm sinh hoạt tôn giáo, giáo dục và bảo tồn, lưu giữ truyền thống tốt đẹp của đồng bào Khmer”, Đại đức Danh Hoàng Nan nói.

THỦY TIÊN