Thu hút nguồn nhân lực

28/02/2025 - 06:00

 - Phát triển, sử dụng nguồn nhân lực là một trong những nhiệm vụ quan trọng, góp phần đảm bảo an sinh xã hội, phát triển kinh tế - xã hội. Rất nhiều văn bản từ Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, cơ quan, tổ chức Trung ương và địa phương được ban hành, liên quan đến công tác phát triển nguồn nhân lực. Tuy nhiên, từ văn bản đến thực tiễn vẫn còn khoảng cách cần phải rút ngắn.

Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

Với vai trò cơ quan chuyên môn, giai đoạn 2021 – 2024, Sở Nội vụ tham mưu, đề xuất và tổ chức triển khai chính sách, chương trình liên quan đến phát triển nguồn nhân lực. Trong đó, chương trình đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức được triển khai đồng bộ, hiệu quả, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính Nhà nước, tạo tiền đề vững chắc phát triển nguồn nhân lực.

Đơn vị tham mưu UBND tỉnh xây dựng, triển khai Kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức trên địa bàn tỉnh năm 2023, 2024 đạt tiến độ đề ra. Kết quả, hơn 7.370 cán bộ, công chức, viên chức tham dự lớp bồi dưỡng lãnh đạo cấp sở và tương đương (98 người), cấp huyện và tương đương (19 người), cấp phòng và tương đương (377 người); bồi dưỡng ngạch chuyên viên, chuyên viên chính (619 người); cử bồi dưỡng thanh tra viên chính, thanh tra viên (32 người); bồi dưỡng ngắn hạn về chuyên môn nghiệp vụ lĩnh vực công chức, viên chức (451 người); bồi dưỡng lĩnh vực tôn giáo (110 người). Sở Nội vụ tổ chức 5 lớp bồi dưỡng kỹ năng, kiến thức chuyên môn nghiệp vụ dùng chung đối với công chức, viên chức (755 người); điều chỉnh số lượng, chỉ tiêu tổ chức lớp bồi dưỡng lĩnh vực thông tin và truyền thông, khóa bồi dưỡng ngắn hạn nghiệp vụ chuyên ngành.

Giai đoạn 2021 - 2024, tỉnh hỗ trợ 607 người được hưởng trợ cấp từ ngân sách Nhà nước, bao gồm 151 chuyên khoa I, 413 thạc sĩ, 37 chuyên khoa II và 6 tiến sĩ. Những con số này cho thấy sự ưu tiên của tỉnh đối với việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, phù hợp nhu cầu thực tế của cơ quan, đơn vị, địa phương. Mặc dù số lượng cán bộ, công chức, viên chức học từ nguồn tự túc cá nhân (523 người) cao hơn đáng kể so với số lượng từ nguồn ngân sách Nhà nước (84 người), vẫn không làm giảm giá trị của chính sách hỗ trợ. Ngược lại, con số cho thấy sự hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước đang đóng vai trò động lực, tạo nền tảng thúc đẩy phong trào học tập nâng cao trình độ trong đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Đặc biệt, đối với cán bộ, công chức, viên chức gặp khó khăn về tài chính, chính sách này trở thành yếu tố quan trọng giúp họ tiếp cận cơ hội phát triển chuyên môn.

Xu hướng dịch chuyển

Giai đoạn 2021 - 2024, Sở Khoa học và Công nghệ cử khoảng 500 lượt công chức tham gia lớp bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ công tác; 16 công chức viên chức học trung cấp chính trị; 3 công chức học cao cấp chính trị, 2 công chức học tiến sĩ. Hàng năm, Sở căn cứ vào quy hoạch của cơ quan, cử cán bộ, công chức, viên chức đi đào tạo sau đại học trong, ngoài nước hoặc bồi dưỡng ngoại ngữ để tạo nguồn cán bộ có trình độ ngoại ngữ tốt hơn, tham gia lớp đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu về chuyên môn, nghiệp vụ.

Thực hiện chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao là người Việt Nam ở nước ngoài, người nước ngoài đến làm việc, giảng dạy, nghiên cứu tại Việt Nam, từ ngày 19/5/2022 đến 18/5/2024, Trung tâm Công nghệ sinh học An Giang tiếp nhận ông OBA Yutaro (tình nguyện viên JICA ngành trồng rau, được Văn phòng JICA Việt Nam cử đến làm việc), làm việc tại Khu sản xuất thực nghiệm, nghiên cứu về trồng cây giọt băng trong nhà kính để bán trên thị trường.

Điều đáng ghi nhận tại đơn vị là số lượng, tỷ lệ lao động trình độ chuyên môn cao chuyển từ khu vực công sang khu vực tư nhân, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài trong 3 - 5 năm gần nhất (4 viên chức). Các ngành nghề, vị trí có xu hướng dịch chuyển nhiều nhất là lĩnh vực công nghệ sinh học, khoa học môi trường, khoa học cây trồng, kế toán, tài chính, ngân hàng. Hàng năm, có khoảng 1 - 3 công chức, viên chức chuyển đến cơ quan, đơn vị khác công tác. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng dịch chuyển, gồm: Đến tuổi nghỉ hưu theo chế độ bảo hiểm xã hội; chuyển công tác theo điều động cấp trên; nghỉ việc theo nguyện vọng, chuyển về gần nhà để thuận tiện chăm sóc gia đình.

“Mức lương của công chức, viên chức còn rất thấp, chế độ phúc lợi chưa hấp dẫn, điều kiện làm việc hạn chế. Mặt khác, hệ thống tiền lương, phụ cấp trong khu vực công khá cứng nhắc, chủ yếu dựa trên thâm niên và chức vụ, thiếu cơ chế khuyến khích dựa trên hiệu quả công việc, thành tích cá nhân. Điều này dẫn đến tình trạng thiếu động lực làm việc, khó khăn trong việc thu hút, giữ chân người trẻ tài năng, sáng tạo, mang lại đóng góp đáng kể cho sự phát triển khoa học và công nghệ tại địa phương” – lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ phân tích.

Theo UBND tỉnh, dựa trên số liệu thu thập, tình trạng dịch chuyển lao động trình độ chuyên môn cao từ khu vực công sang khu vực tư nhân, khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài tại tỉnh An Giang hiện nay diễn ra ở mức độ vừa phải, tỷ lệ dao động từ 3,5% (Sở Tư pháp) đến 6% (Trường Cao đẳng Nghề An Giang). Điều này cho thấy, mặc dù khu vực công vẫn duy trì được phần lớn lao động, một số nhân sự có trình độ đã lựa chọn rời bỏ, tìm kiếm cơ hội mới tại khu vực tư nhân. Đáng chú ý, lao động dịch chuyển chủ yếu có trình độ đại học, tập trung vào lĩnh vực công chứng, công nghệ thông tin, kỹ thuật, kinh tế, tài chính. Điều này phản ánh nhu cầu lớn từ phía khu vực tư nhân đối với ngành nghề mang tính ứng dụng cao, khả năng tạo giá trị kinh tế rõ ràng. Mặt khác, tỷ lệ dịch chuyển ở nhóm lao động trình độ thạc sĩ và tiến sĩ gần như không đáng kể. Điều này có thể được lý giải bởi môi trường làm việc tại khu vực công phần nào vẫn đáp ứng được kỳ vọng của nhóm lao động chất lượng cao này.

Về phương diện địa phương, đa số lao động lựa chọn làm việc trong tỉnh, rất ít trường hợp chuyển ra ngoài tỉnh hoặc sang khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài. Đây là tín hiệu tích cực cho thấy, thị trường lao động địa phương vẫn có sức hút nhất định, chứng minh rằng sự dịch chuyển chủ yếu là do nhu cầu công việc và môi trường làm việc, hơn là do sự thiếu hụt cơ hội tại địa phương.

Cần chính sách thu hút hiệu quả hơn

Hiện nay, cán bộ lãnh đạo và công chức UBND TX. Tịnh Biên gồm: 14 thạc sĩ, 83 đại học, 1 trung cấp. Cán bộ, công chức cấp xã có đến 18 thạc sĩ, 279 đại học, 2 trung cấp. Chia sẻ bài học kinh nghiệm của địa phương, Phó Chủ tịch UBND TX. Tịnh Biên Lâm Văn Bá cho rằng, cần chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ dự nguồn, lãnh đạo quản lý, cán bộ nữ, nhất là cán bộ trẻ đảm bảo yêu cầu về điều kiện tiêu chuẩn chức danh quy định, trước khi bố trí, bổ nhiệm, đề bạt, giới thiệu ứng cử; tránh tình trạng bổ nhiệm nhưng chưa đủ tiêu chuẩn.

Địa phương đề xuất, cần hoàn thiện quy định về đối tượng, tiêu chuẩn áp dụng chính sách thu hút, tạo nguồn cán bộ tại Điều 2, Nghị định 140/2017/NĐ-CP theo hướng xem đối tượng có thành tích, đoạt giải tại cuộc thi, kỳ thi quốc gia, quốc tế chỉ là một trong những đối tượng thuộc diện thu hút, không nên quy định điều kiện này là tiêu chí bắt buộc kèm theo đối với sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ, nhằm bảo đảm phù hợp với tinh thần của Kết luận 86-KL/TW. Đồng thời, bổ sung trường hợp được xem là nhà khoa học trẻ tài năng thuộc diện thu hút, tạo nguồn, như: Đoạt giải tại cuộc thi, hội nghị nghiên cứu khoa học; có bài báo khoa học đã được công bố trên tạp chí uy tín trong nước hoặc quốc tế; được cấp bằng sáng chế sản phẩm có tính ứng dụng cao; đã chủ trì hoặc tham gia xây dựng báo cáo đề xuất với cơ quan thẩm quyền, chương trình, đề tài, dự án, đề án có ý nghĩa thực tiễn cao…

Cùng với đó, đẩy nhanh tiến độ cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức gắn với vị trí việc làm, hiệu quả, áp lực công việc. Đặc biệt, chính sách tiền lương cần phản ánh đúng giá trị lao động của từng cán bộ, công chức, viên chức theo từng vị trí việc làm, góp phần bảo đảm và nâng cao đời sống của đội ngũ nhân sự trong khu vực công. Từ đó, nâng cao động lực làm việc, thúc đẩy hiệu quả hoạt động của bộ máy Nhà nước và toàn hệ thống chính trị theo tinh thần Nghị quyết 27-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 7 khóa XII.

Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, nhưng công tác tuyển dụng và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trên địa bàn tỉnh vẫn tồn tại một số hạn chế. Công tác này chưa đồng bộ, đặc biệt là trong các lĩnh vực chuyên môn sâu. Tiến độ thăng hạng, nâng ngạch vẫn còn chậm, một số chỉ tiêu tuyển dụng chưa được đáp ứng đầy đủ. Sự thiếu hụt nhân lực ở các vị trí quan trọng vẫn chưa được giải quyết triệt để. Công tác đánh giá, xử lý kỷ luật vẫn chưa thật sự hiệu quả. Một số trường hợp vi phạm chưa bị xử lý kịp thời, ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.

Nhận thấy đây là vấn đề quan trọng, cuối tháng 2/2025, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh tổ chức giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao” trên địa bàn tỉnh. Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh An Giang Trình Lam Sinh nhấn mạnh: "Đợt giám sát nhằm đánh giá toàn diện, khách quan việc thực hiện chính sách, pháp luật về nội dung này; thực trạng, tình hình thực hiện chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phát triển, sử dụng nguồn nhân lực, nguồn nhân lực chất lượng cao; kết quả đạt được, hạn chế, khó khăn của cơ quan, đơn vị, địa phương. Chúng tôi ghi nhận đề xuất, kiến nghị, giải pháp từ thực tiễn, có hướng gợi ý, đóng góp tại các diễn đàn Quốc hội phù hợp".

 

GIA KHÁNH