Việt Nam còn nhiều dư địa tài khóa cho hỗ trợ tăng trưởng

Các chuyên gia Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) nhận định: Kinh tế Việt Nam nhìn chung vẫn duy trì khả năng chống chịu cao, mặc dù triển vọng cũng bị tác động mạnh do những bất ổn gia tăng và mức thuế quan cao của Hoa Kỳ.

Chú thích ảnh

Trong khi duy trì triển vọng tích cực cho Việt Nam giai đoạn 2025 - 2026, Báo cáo “Triển vọng Phát triển Châu Á tháng 9/2025” của ADB cũng nhấn mạnh một số rủi ro bắt nguồn từ cả những bất định toàn cầu và các yếu tố trong nước.

Tại họp báo của ADB diễn ra sáng 30/9, ông Shantanu Chakraborty, Giám đốc quốc gia của ADB tại Việt Nam cho biết, ADB đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng kinh tế của Việt Nam, nâng lên mức 6,7% năm 2025 và điều chỉnh giảm còn 6,0% cho năm 2026. So với dự báo hồi tháng 7/2025, tăng trưởng GDP năm 2025 được nâng lên 0,4 điểm % còn tăng trưởng 2026 giữ nguyên. Dự báo lạm phát được điều chỉnh giảm nhẹ so với các dự báo đưa ra hồi tháng 4/2025.

Lý giải về dự báo này, các chuyên gia ADB cho biết, làn sóng gia tăng xuất khẩu trước khi Mỹ áp dụng thuế quan mới cùng các chính sách hỗ trợ của Chính phủ đã thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong nửa đầu năm 2025. Tăng trưởng của Việt Nam được dự báo sẽ chậm lại trong phần còn lại của năm do tác động của các mức thuế đối ứng có hiệu lực từ ngày 7/8.

Theo ông Shantanu Chakraborty, Giám đốc quốc gia của ADB tại Việt Nam, sự phối hợp tốt hơn giữa thực thi hiệu quả chính sách tài khóa và tiền tệ của Việt Nam sẽ giúp tránh gây áp lực quá mức lên các công cụ tiền tệ, bảo đảm ổn định kinh tế tài chính vĩ mô.

“Trong dài hạn, các cải cách pháp lý toàn diện cần phải giải quyết những thách thức mang tính cấu trúc như đảm bảo khả năng thích ứng biến đổi khí hậu, thúc đẩy năng lực cạnh tranh của khu vực tư nhân, nâng cao hiệu quả của doanh nghiệp Nhà nước, hiện đại hóa hệ thống thuế và chuyển đổi số. Đây là những yếu tố then chốt cho một mô hình tăng trưởng cân bằng hơn”, đại diện ADB cho biết.

Theo ADB, các mức thuế đối ứng của Hoa Kỳ áp dụng với Việt Nam là 20% đối với hàng nhập khẩu và 40% đối với hàng trung chuyển cũng đặt ra những rủi ro về suy giảm tăng trưởng kinh tế trong ngắn hạn. Trong những tháng cuối năm, các mức thuế này dự kiến tác động tới thương mại và đầu tư do vậy, tính cấp thiết của những cải cách cơ cấu nhằm thúc đẩy một mô hình tăng trưởng cân bằng hơn, được hỗ trợ bởi cầu nội địa mạnh mẽ hơn và các thị trường xuất khẩu đa dạng hơn sẽ giảm thiểu các cú sốc liên quan đến thuế quan.

Duy trì triển vọng tích cực cho Việt Nam giai đoạn 2025 - 2026, đại diện ADB đánh giá, kinh tế Việt Nam vẫn sẽ vững vàng trong giai đoạn 2025 - 2026.

Ông Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia Kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam phân tích, đầu tư công hiệu quả là yếu tố then chốt để duy trì tăng trưởng và giảm nút thắt hạ tầng. Với tỷ lệ nợ công dưới 34% GDP, thấp hơn nhiều so với mức trần 60% theo quy định, Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa tài khóa cho các biện pháp hỗ trợ tăng trưởng. Cải cách thể chế sâu rộng sẽ giúp tinh giản môi trường pháp lý, nâng cao hiệu quả giải ngân và thúc đẩy kinh tế nội địa.

“Với vị thế tài khóa thuận lợi, Chính phủ có thể áp dụng các biện pháp kích thích tăng trưởng thông qua cắt giảm thuế có trọng tâm, giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp, và tăng chi tiêu xã hội cho các hộ gia đình thu nhập thấp. Việc phối hợp các cải cách cơ cấu nhằm cải thiện môi trường kinh doanh và năng suất lao động sẽ phát huy hiệu quả tối đa. Dự kiến tnăm 2025, thâm hụt ngân sách ở mức 3,8% GDP", chuyên gia Kinh tế trưởng ADB dự báo.

Tuy nhiên phía ADB cũng chia sẻ lo ngại, sự hạn chế về năng lực trong việc lập kế hoạch, triển khai và quản lý dự án ở tất cả các cấp tiếp tục ảnh hưởng đến việc giải ngân đúng hạn.

Tiêu dùng trong nước của Việt Nam tiếp tục được thúc đẩy bởi chính sách tiền tệ và tài khóa mang tính hỗ trợ. Doanh số bán lẻ tăng 9,4% trong 8 tháng năm 2025 so với cùng kỳ năm trước, nhờ việc tiếp tục cắt giảm 2% thuế giá trị gia tăng, giảm thuế môi trường đối với nhiên liệu, cùng những cải cách hành chính sâu rộng và các cải cách thuế khác giúp giảm chi phí.

Tuy nhiên ông Nguyễn Bá Hùng cho rằng, lĩnh vực sản xuất chế biến chế tạo và xuất khẩu suy yếu do thuếquan của Hoa Kỳ có thể làm giảm nhu cầu đối với logistics, tài chính và các dịch vụ kinh doanh trong những tháng cuối năm 2025.

"Nếu căng thẳng thương mại kéo dài, đầu tư có thể chậm lại, ảnh hưởng đến tăng trưởng trong các ngành dịch vụ giá trị cao vào năm 2026", ông Nguyễn Bá Hùng cho biết.

Với các khu vực khác, các chuyên gia ADB cũng dự báo việc tăng trưởng dịch vụ tiếp tục khả quan, đạt mức 7,4%; nông nghiệp dự báo có khả năng đạt mức tăng trưởng 3,4% trong năm 2025 còn sản lượng công nghiệp dự kiến tăng 7,7% trong năm nay.

Tăng trưởng tín dụng sẽ vượt mục tiêu 16% trong năm 2025

Về lãi suất, đại diện ADB cho biết, Ngân hàng trung ương tiếp tục duy trì các chính sách hỗ trợ tăng trưởng. Với mức tăng tín dụng nhiều khả năng sẽ đạt hoặc vượt mục tiêu 16% cho năm 2025 cùng với cách tiếp cận linh hoạt hơn của ngân hàng Nhà nước (NHNN) trong quản lý, tín dụng, dự kiến tiếp tục tăng lên vào cuối năm 2025.

Tuy nhiên, chuyên gia ADB cũng lo ngại về chất lượng tài sản, rủi ro danh mục cho vay và áp lực lạm phát tiềm ẩn vẫn tiếp tục tồn tại. Trong ngắn hạn, nợ xấu gia tăng và lợi nhuận ngân hàng suy giảm sẽ hạn chế dư địa cho việc nới lỏng tiền tệ hơn nữa.

Trong dài hạn, cải cách pháp lý toàn diện cần phải giải quyết những thách thức mang tính cấu trúc - bao gồm thích ứng biến đổi khí hậu, năng lực cạnh tranh của khu vực tư nhân, tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, hiện đại hóa hệ thống thuế và thúc đẩy chuyển đổi số. Đây là những yếu tố then chốt tạo dựng một mô hình tăng trưởng cân bằng hơn.

Theo TTXVN