Chiều 1/12, Bộ Y tế tổ chức hội thảo xin ý kiến định hướng xây dựng đề án từng bước thực hiện chính sách miễn viện phí theo Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Đây là lần đầu tiên Bộ Y tế lấy ý kiến chuyên gia, hướng tới hiện thực hóa chính sách khám bệnh định kỳ và miễn viện phí toàn dân.
Giảm gánh nặng chi phí cho người dân
Phát biểu tại hội thảo, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Vũ Mạnh Hà nhấn mạnh, những năm qua Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe.
Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Thường trực Vũ Mạnh Hà, bên cạnh thành tựu, chúng ta cũng phải đối mặt với những thách thức lớn, đó là chi tiêu tiền túi của người dân ước tính khoảng trên 40% chi phí khám, chữa bệnh, vẫn ở mức cao theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới; Nguy cơ nghèo hóa do bệnh tật vẫn hiện hữu, nhất là đối với người nghèo, nhóm yếu thế, người mắc bệnh mạn tính hoặc điều trị dài ngày.
Cùng đó áp lực tài chính lên hộ gia đình càng lớn nếu không có giải pháp mạnh mẽ từ chính sách công.
"Chính vì vậy, chủ trương từng bước tiến tới miễn viện phí là yêu cầu khách quan, cấp thiết, vừa thể hiện bản chất tốt đẹp của hệ thống chính sách xã hội Việt Nam, vừa bảo đảm quyền được chăm sóc sức khỏe của nhân dân," Thứ trưởng Thường trực Vũ Mạnh Hà nhấn mạnh.
Theo Thứ trưởng Thường trực Vũ Mạnh Hà, chính sách miễn viện phí không chỉ là một giải pháp tài chính y tế mà còn mang ý nghĩa xã hội nhân văn, sâu sắc: Giảm gánh nặng chi phí cho người dân, đặc biệt là người nghèo và các nhóm dễ tổn thương; tăng công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế, bảo đảm "không ai bị bỏ lại phía sau"; nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe, bởi khi rào cản tài chính được gỡ bỏ, người bệnh sẽ được khám chữa bệnh sớm hơn, hiệu quả hơn; thúc đẩy hoàn thiện hệ thống y tế theo hướng bền vững, giảm nguy cơ người dân trì hoãn hoặc bỏ điều trị do chi phí.
Hiện trên thế giới, nhiều quốc gia áp dụng chính sách y tế miễn phí hoặc bảo hiểm y tế toàn dân đã đạt kết quả tích cực: giảm tỷ lệ nghèo hóa do y tế, tăng khả năng tiếp cận dịch vụ, kiểm soát bệnh tật hiệu quả và giảm chi phí điều trị muộn.
Tuy nhiên, chính sách này vẫn phải dựa trên nền tảng trụ cột là bảo hiểm y tế, có sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước, đồng thời thực hiện có lộ trình. Ngân sách nhà nước và quỹ bảo hiểm y tế sẽ chi trả các chi phí y tế cơ bản, thiết yếu, giảm tối đa gánh nặng tài chính cho người dân, trước hết là đối với đối tượng chính sách xã hội, người yếu thế, người có thu nhập thấp và một số đối tượng cần ưu tiên khác.
Phần dịch vụ y tế theo yêu cầu, vượt mức cơ bản thì người bệnh vẫn phải chi trả một phần để nâng cao ý thức sử dụng dịch vụ hợp lý, tiết kiệm chi phí.
Chính sách miễn viện phí vì thế phải gắn chặt với bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân, mọi người đều tham gia bảo hiểm y tế để chia sẻ rủi ro, người có điều kiện lo cho người nghèo, người khỏe đỡ người yếu; cùng với hỗ trợ của ngân sách nhà nước và nguồn huy động xã hội hóa để người bệnh không phải trả thêm chi phí khi không may mắc bệnh.
Thực hiện gói dịch vụ y tế cơ bản theo lộ trình
Theo bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ bảo hiểm y tế (Bộ Y tế), hiện nay gánh nặng chi phí y tế rất lớn, ước tính người dân tự trả khoảng 40% chi phí. Tổng phần Quỹ bảo hiểm y tế chưa chi trả ước tính khoảng 24.800 tỉ đồng/năm.
Mức đóng bảo hiểm y tế còn thấp, ở mức 4,5% mức lương/mức tham chiếu làm căn cứ đóng. Về phạm vi của chính sách "miễn viện phí", mục tiêu bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân, đồng thời giảm dần, tiến tới miễn tỷ lệ cùng chi trả.
"Về gói dịch vụ y tế cơ bản thuộc phạm vi miễn phí, chúng tôi sẽ xác định bao gồm danh mục dịch vụ, bệnh, thuốc, thiết bị y tế. Bao phủ các bệnh thông thường, ưu tiên bệnh cần thiết trước, mở rộng dần phạm vi theo yêu cầu chuyên môn phù hợp khả năng ngân sách Nhà nước, Quỹ bảo hiểm y tế, kết hợp huy động xã hội hóa. Đồng thời, xây dựng mức chi phí tối đa cho một lần khám chữa bệnh," bà Trang cho biết.
Cụ thể, mức chi phí khám, chữa bệnh nội trú/ngoại trú bình quân của toàn quốc, được điều chỉnh hằng năm hoặc theo từng giai đoạn và trừ một số bệnh và kỹ thuật có chi phí lớn.
Trước mắt, dự kiến sẽ áp dụng tại các cơ sở khám chữa bệnh cấp ban đầu, cấp cơ bản, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh công lập và tư nhân.
Về nguồn kinh phí chi trả, sẽ dựa trên trụ cột bảo hiểm y tế ngân sách, quỹ phòng bệnh, huy động xã hội. Trong đó, dự kiến sẽ tăng chi ngân sách, tăng mức đóng bảo hiểm y tế theo lộ trình 2027-2030, Ngân sách nhà nước hỗ trợ đóng bảo hiểm y tế cho các đối tượng ưu tiên.
Sử dụng Quỹ Phòng bệnh, đồng thời, đa dạng hóa nguồn tài chính như bảo hiểm y tế bổ sung, bảo hiểm sức khỏe thương mại, chương trình hỗ trợ bệnh nhân; các nguồn tài chính mới từ thuế đối với các sản phẩm ảnh hưởng đến sức khỏe.
Theo đề xuất này, giai đoạn 2026-2026 sẽ tập trung vào tăng tỷ lệ, mức thanh toán. Lộ trình từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần theo nhóm đối tượng và lộ trình ưu tiên; tổ chức phối hợp giữa các hoạt động khám sức khỏe định kỳ, khám sàng lọc miễn phí, kiểm tra sức khỏe của học sinh, sinh viên, khám bệnh nghề nghiệp, khám sức khỏe cho người lao động theo quy định và khám chữa bệnh bảo hiểm y tế để khám bệnh miễn phí và hoàn thành việc tạo lập sổ sức khỏe điện tử cho toàn bộ người dân.
Nhóm ưu tiên từ năm 2026, người tham gia bảo hiểm y tế là đối tượng thuộc hộ gia đình cận nghèo, đối tượng người cao tuổi từ đủ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội được áp dụng mức hưởng 100% chi phí KBCB trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế.
Tăng tỉ lệ, mức thanh toán bảo hiểm y tế đối với thuốc, TBYT, dịch vụ kỹ thuật.
Đồng thời, tăng mức đóng bảo hiểm y tế từ năm 2027 (khoảng 5,1%), ngân sách đóng, hỗ trợ đóng cho đối tượng chính sách xã hội.
Đến giai đoạn 2028 - 2030, mục tiêu giảm chi tiền túi xuống dưới 30%; tiếp tục tăng tỷ lệ, mức thanh toán bảo hiểm y tế đối với thuốc, thiết bị y tế, dịch vụ kỹ thuật; thí điểm sàng lọc 2-3 bệnh có chi phí hiệu quả; thanh toán từ quỹ bảo hiểm y tế cho dịch vụ phòng bệnh; tăng bao phủ bảo hiểm y tế lên trên 95% dân số; tăng mức đóng bảo hiểm y tế từ năm 2030 lên 5,4% và thí điểm bảo hiểm y tế bổ sung, đa dạng các gói bảo hiểm y tế…
Sau năm 2030 sẽ bao phủ được bảo hiểm y tế toàn dân, mở rộng sàng lọc 3-5 bệnh có chi phí hiệu quả.
Hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở và hệ thống thanh toán bảo hiểm y tế thông minh, đa tầng, đa gói quyền lợi./.
Đọc nhiều
