‘Hiệp định Đối tác toàn diện… giúp củng cố vị thế’

Ngày 2-11, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã trình bày trước Quốc hội tờ trình về việc phê chuẩn Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Chất lượng cao và toàn diện, cam kết sâu sắc

Trước đó, được sự đồng ý của Bộ Chính trị và ủy quyền của Chính phủ, ngày 8-3-2018 tại Santiago (Chile), Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ký Hiệp định CPTPP và các văn kiện liên quan cùng với bộ trưởng phụ trách kinh tế của các nước Úc, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru và Singapore. Sau khi ký hiệp định, các nước sẽ thực hiện thủ tục pháp lý trong nước, bao gồm việc phê chuẩn hiệp định theo quy định của pháp luật nước mình để hiệp định có hiệu lực.

Theo Chủ tịch nước, về cơ bản, Hiệp định CPTPP cho phép các nước thành viên tạm hoãn 20 nhóm nghĩa vụ như một số nghĩa vụ về sở hữu trí tuệ, mua sắm của chính phủ, quản lý hải quan và tạo thuận lợi thương mại, đầu tư, thương mại dịch vụ xuyên biên giới, tài chính, viễn thông, môi trường, minh bạch hóa và chống tham nhũng. Việc hoãn các nghĩa vụ này là để bảo đảm cân bằng về quyền lợi và nghĩa vụ của các nước thành viên trong bối cảnh Mỹ rút khỏi Hiệp định TPP.

“Mặc dù các nước thành viên CPTPP đã quyết định tạm hoãn áp dụng một số nhóm nghĩa vụ được coi là có mức độ cam kết cao nhưng về tổng thể, Hiệp định CPTTP vẫn được đánh giá là một hiệp định thương mại tự do (FTA) chất lượng cao và toàn diện với mức độ cam kết sâu nhất từ trước đến nay” - Chủ tịch nước nêu.

Đánh giá về tác động của Hiệp định CPTPP với Việt Nam, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng trong tờ trình nêu: “Việc tham gia và sớm phê chuẩn Hiệp định CPTPP giúp ta thể hiện cam kết mạnh mẽ đối với đổi mới và hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng; khẳng định vai trò và vị thế địa-chính trị quan trọng của Việt Nam trong khu vực Đông Nam Á cũng như châu Á-Thái Bình Dương, thực sự nâng cao vị thế của nước ta trong khối ASEAN, trong khu vực cũng như trên trường quốc tế”.

Ngoài ra, CPTPP cũng giúp Việt Nam nâng cao nội lực để ứng phó, củng cố vị thế nhằm thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa đi đôi với củng cố, tăng cường quốc phòng, an ninh.

Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng trình bày tờ trình về việc đề nghị Quốc hội phê chuẩn Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) cùng các văn kiện liên quan. Ảnh : TTXVN

Sửa đổi, bổ sung 12 luật, nghị định

Về các thách thức, tờ trình của Chủ tịch nước nêu: Việc mở cửa các hoạt động kinh tế đi kèm với các quy định về lao động, minh bạch hóa, chống tham nhũng.... đòi hỏi chúng ta cần chủ động, nỗ lực đổi mới, tiếp tục hoàn thiện các quy định của pháp luật, thiết lập các cơ chế quản lý để vừa phù hợp với điều ước quốc tế nhưng cũng bảo đảm vững chắc sự ổn định về chính trị-xã hội.

Sau khi trình bày thêm các vấn đề về việc phê chuẩn, Chủ tịch nước nói: “Đối với Việt Nam, Chính phủ đề xuất Hiệp định CPTPP và các văn kiện kèm theo được phê chuẩn tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIV. Chính phủ không có kiến nghị bảo lưu bất kỳ nội dung nào của hiệp định”.

Chủ tịch nước kiến nghị Quốc hội sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ hoặc ban hành văn bản quy phạm pháp luật để thực hiện hiệp định. Theo đó, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành hữu quan rà soát, hoàn thiện danh mục các luật, pháp lệnh, nghị định cần sửa đổi, bổ sung, ban hành mới để phù hợp với các cam kết trong CPTPP.

“Kết quả rà soát đã kiến nghị sửa đổi, bổ sung 12 văn bản gồm tám luật, bốn nghị định của Chính phủ; kiến nghị ban hành mới bảy văn bản gồm sáu nghị định của Chính phủ, một quyết định của Thủ tướng Chính phủ; kiến nghị gia nhập ba điều ước quốc tế. Trong quá trình thực hiện hiệp định, Chính phủ sẽ tiếp tục rà soát các văn bản quy phạm pháp luật, nếu phát sinh văn bản quy phạm pháp luật cần sửa đổi, bổ sung sẽ có kiến nghị để sửa đổi, bổ sung kịp thời” - Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng cho hay.

Tôn trọng và không can thiệp nội bộ

Sau khi Chủ tịch Nguyễn Phú Trọng trình bày, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh giới thiệu tóm tắt về CPTPP.

Theo đó, các nước thành viên CPTPP tôn trọng thể chế chính trị và an ninh quốc gia, tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau.

Về kinh tế, CPTPP về tổng thể là có lợi cho Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu cũng như thu hút và cải thiện môi trường đầu tư...

Tuy vậy, Chính phủ đã xác định những thách thức và đề ra giải pháp. Bởi hiện nay Việt Nam đã tham gia nhiều FTA và độ mở của nền kinh tế khá lớn, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến một số lĩnh vực cụ thể.

“Thịt heo, thịt gà là những mặt hàng có thể gặp phải sự cạnh tranh từ hàng nhập khẩu do sức cạnh tranh còn yếu. Tuy nhiên, ta đã bảo lưu được lộ trình giảm thuế nhập khẩu tương đối dài cho các sản phẩm này, chẳng hạn một số chủng loại thịt gà là trên 10 năm” - Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh nói và nhấn mạnh đến việc Chính phủ đã có biện pháp tái cơ cấu ngành nông nghiệp…

Sau khi điểm qua những thách thức về thương mại, hoàn thiện thể chế, xã hội..., Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh cũng đề cập tới thách thức trong lĩnh vực lao động. Tuy CPTPP không đưa ra tiêu chuẩn riêng về lao động nhưng thách thức lại nằm ở việc sửa đổi luật pháp về quyền thành lập tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp và sự quản lý của Nhà nước để đảm bảo hoạt động của các tổ chức này tuân thủ đúng pháp luật Việt Nam.

“Đây là thách thức nhưng cũng đồng thời là cơ hội, động lực cho các tổ chức công đoàn đổi mới mạnh mẽ để hoạt động có hiệu quả hơn” - Phó Thủ tướng cho hay và đề cập thêm đến thách thức về an ninh mạng.

Dự kiến hiệp định sẽ được Quốc hội thông qua ngày 12-11 tới.

Cần kiểm soát được rủi ro, có giải pháp cho thách thức

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu cho biết: Hầu hết đại biểu tán thành sự cần thiết phê chuẩn Hiệp định CPTPP và cho rằng đây là hiệp định thương mại tự do thế hệ mới chất lượng cao và khá toàn diện với mức độ cam kết sâu nhất từ trước tới nay.

Việc phê chuẩn Hiệp định CPTPP là thể hiện cam kết hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, khẳng định vai trò, vị trí của nước ta trong khu vực Đông Nam Á, châu Á-Thái Bình Dương.

Tuy nhiên, cùng với đó là những rủi ro và thách thức đối với các lĩnh vực thương mại, dịch vụ, đầu tư, nông nghiệp, thu ngân sách, sở hữu trí tuệ, lao động, an toàn thông tin. Do vậy, Chính phủ cần kiểm soát chặt chẽ những rủi ro, thách thức, có các phương án chủ động ứng phó, hạn chế tối đa những tác động tiêu cực trong quá trình triển khai thực hiện.

Theo CHÂN LUẬN (PLO)