“Quýt làm, cam chịu”

Đội ngũ phóng viên, nhà báo chúng tôi thường xuyên gặp tình trạng: tin, bài của bản thân được đăng tải trên báo, cổng thông tin điện tử, ít phút sau sẽ bị các trang tin điện tử hoặc trang tin điện tử tổng hợp sử dụng. Nếu “may mắn” thì được ghi nguồn hoặc tên tác giả; nội dung có thể sao chép nguyên văn hoặc bị “biên tập”, giật tít khác đi. Tệ hơn nữa là nhìn “đứa con tinh thần” của mình trở thành “con” của người khác, trở thành công cụ kiếm tiền, kiếm View (lượt xem) cho “cha mẹ ghẻ” hoặc phục vụ cho mục đích khác.

Vừa qua, tôi gặp một tình huống tương tự. Trang thông tin có tên miền angiangquetoi.com sử dụng tin “An Giang tổ chức kiểm soát, chốt chặn người, phương tiện ngoài tỉnh vào địa bàn” của tôi (được đăng trên Báo An Giang điện tử ngày 30-5). Điều đáng nói là dù trang tin vẫn ghi chú tác giả, nguồn đăng, nhưng không sử dụng hình ảnh của Báo An Giang, mà sử dụng một tấm ảnh không rõ nguồn. Sau đó, chủ tài khoản Facebook “Q.S.K” (TP. Long Xuyên) khẳng định, tấm ảnh do chính họ chụp và chia sẻ trên mạng xã hội Facebook cá nhân, không ngờ bị “ăn cắp” để đăng tải ở một nơi khác. Vụ việc tuy đơn giản, nhưng ảnh hưởng không ít đến cá nhân tôi. Nhiều người không hiểu rõ câu chuyện đã lên án nhà báo tác nghiệp sai quy định, “ngồi một chút trộm hình người ta rồi viết bài”, “thua cho lều báo”… Trao đổi với phóng viên, chủ tài khoản “Q.S.K” bày tỏ: “Buổi sáng, tôi vừa đăng tấm ảnh lên mạng xã hội, sau đó phát hiện tấm ảnh đã được đăng tải ở trang angiangquetoi, không ghi nguồn. Tôi cũng nghĩ đến tình huống trang đó đánh cắp nội dung và tên tác giả, nên quyết định thông tin trên mạng xã hội Facebook để mọi người cùng chia sẻ. Thông qua đó, tôi đề nghị trang Web ngừng việc sử dụng ảnh của người khác, gán ghép vô tội vạ, làm mất uy tín của các nhà báo”.

Nội dung tin của Báo An Giang được “bê” sang trang angiangquetoi do bạn đọc phản ánh

Rất nhiều người nhầm lẫn giữa báo chí chính thống với các trang tin điện tử, giữa phóng viên - nhà báo và những cá nhân quản trị trang tin điện tử. Hàng loạt thông tin “câu View (lượt xem), “câu Like (lượt thích)”, sai sót về mặt thông tin của các trang này đều bị quy về “tội” của báo chí và nhà báo, với nhận định cực đoan “nhỏ không học, lớn làm nhà báo”.

Theo Nghị định số 72/2013, ngày 15-7-2013 của Chính phủ và Thông tư số 09/2014/TT-BTTTT, ngày 19-8-2014 của Bộ Thông tin và Truyền thông, trang thông tin điện tử tổng hợp là trang thông tin điện tử của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cung cấp thông tin tổng hợp trên cơ sở trích dẫn nguyên văn, chính xác nguồn tin chính thức và ghi rõ tên tác giả hoặc tên cơ quan của nguồn tin chính thức, thời gian đã đăng, phát thông tin đó. Trang thông tin điện tử nội bộ là trang thông tin điện tử của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cung cấp thông tin về chức năng, quyền hạn, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, dịch vụ, sản phẩm, ngành nghề và thông tin khác phục vụ cho hoạt động của chính cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp đó và không cung cấp thông tin tổng hợp. Trang thông tin điện tử cá nhân là trang thông tin điện tử do cá nhân thiết lập hoặc thiết lập thông qua việc sử dụng dịch vụ mạng xã hội để cung cấp, trao đổi thông tin của chính cá nhân đó, không đại diện cho tổ chức hoặc cá nhân khác và không cung cấp thông tin tổng hợp…

Báo điện tử là loại hình báo chí được thiết kế xây dựng như một Website dựa trên nền tảng Internet, được Bộ Thông tin và Truyền thông cấp phép hoạt động. Theo Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử, “báo hóa” trang thông tin điện tử tổng hợp là hiện trạng trang này xây dựng giao diện, tổng hợp, cập nhật tin, bài như báo chí, chuyên nhặt nhạnh thông tin giật gân, "câu View" khiến cho độc giả nhầm tưởng là báo điện tử, gây ảnh hưởng lớn đến xã hội. Nhiều trang vẫn hoạt động tác nghiệp, sản xuất tin, bài như cơ quan báo chí nhưng không có giấy phép theo quy định. Các chế tài quản lý, xử phạt đều được quy định, nhưng xử lý trang này thì lại mọc lên trang khác. Báo chí chính thống cũng không thể dành thời gian để báo cáo vi phạm, nên tình trạng trên cứ tiếp diễn.

Rất mong bạn đọc hiểu rõ hơn về báo điện tử và những trang thông tin điện tử, thông tin điện tử tổng hợp, cân nhắc chọn lựa các trang báo điện tử chính thống để tiếp cận thông tin đúng, kịp thời. Đồng thời, đề nghị các cơ quan chức năng mạnh tay xử lý những trường hợp vi phạm, đặc biệt là các hành vi hoạt động không đúng tôn chỉ, mục đích, nội dung trong giấy phép đã được cấp, hành vi lợi dụng trang thông tin điện tử tổng hợp để hoạt động như báo điện tử, tạp chí điện tử, hành vi cung cấp thông tin có xu hướng giật gân, câu khách, vi phạm bản quyền và các quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ.

KHÁNH HƯNG