
Các nhà khoa học Agnese Petteni (trái) và Fabrizio de Blasi (phải) kiểm tra lõi băng. Ảnh: Đại học Ca' Foscari/The Guardian
Theo tờ The Guardian ngày 31/5, nhóm nghiên cứu gồm các nhà khoa học đến từ Đại học Ca’ Foscari (Venice, Italy) và Viện Khoa học Vùng Cực thuộc Hội đồng Nghiên cứu Quốc gia Italy đã cắm trại suốt 12 ngày trên sông băng Corbassiere, ở độ cao hơn 4.100 mét trên dãy Alps, đối mặt với nhiệt độ xuống tới -20°C và điều kiện thời tiết khắc nghiệt để khoan sâu vào lớp băng đang tan chảy nhanh chóng.
Nhiệm vụ của nhóm là khoan và lấy các lõi băng hình trụ - được xem như những “thư viện khí hậu” lưu giữ thông tin quý giá về khí nhà kính, chất ô nhiễm, phấn hoa và vi khuẩn từ thời tiền công nghiệp. Các dữ liệu này giúp giới khoa học tái dựng lịch sử nhiệt độ Trái đất và đánh giá tác động của con người đối với môi trường suốt hàng nghìn năm. Trong một chuyến khoan tại sông băng Grenz vào năm 2021, các nhà nghiên cứu từng phát hiện lõi băng chứa dấu vết ô nhiễm có niên đại từ thời La Mã, khoảng 10.000 năm trước.
Nhà nghiên cứu Jacopo Gabrieli cho biết, sông băng có thể được ví như một cuốn sách, trong đó mỗi lớp băng là một trang ghi lại dữ liệu khí hậu. Tuy nhiên, do băng tan, những lớp đầu tiên đã bị xóa nhòa như thể mực bị nước làm lem trên bản thảo cổ. Ông nhấn mạnh rằng các lớp sâu hơn vẫn còn nguyên vẹn, nhưng nhóm đang phải gấp rút hành động vì thời gian không còn nhiều.
Chuyến thám hiểm Corbassiere là hành trình đầu tiên trong chuỗi ba sứ mệnh do dự án khoa học và giáo dục Follow the Ice triển khai, với sự tài trợ từ sáng kiến Sea Beyond của Tập đoàn Prada và tổ chức Ice Memory. Bất chấp điều kiện khắc nghiệt như thiếu oxy, bão tuyết, đứt cáp điện và sự cố thiết bị, nhóm nghiên cứu vẫn khoan được tới độ sâu gần 100 mét và chạm tới lớp đá nền bên dưới sông băng - một bước đột phá giúp trích xuất thành công hai lõi băng quan trọng.
Một lõi băng sẽ được đưa về Italy để phân tích, trong khi lõi còn lại sẽ được lưu trữ lâu dài tại Nam Cực trong một hầm lạnh chuyên biệt, nhằm xây dựng một “thư viện khí hậu toàn cầu” phục vụ các nhà khoa học trong tương lai.
Ngay cả ở độ cao này, dấu tích của con người vẫn hiện diện. Khi mũi khoan vô tình xuyên vào một túi nhựa bị chôn vùi trong băng, Giáo sư Carlo Barbante - đồng sáng lập Ice Memory - cho rằng đây là minh chứng rõ ràng cho tác động lan rộng của ô nhiễm. Nhựa có mặt ở khắp nơi, kể cả trong lòng sông băng.
Ngoài dữ liệu khí hậu, các lõi băng còn có thể chứa ADN của virus cổ đại, côn trùng và thực vật bị đóng băng - cung cấp tư liệu quý giá cho nghiên cứu hệ sinh thái thời cổ đại và đánh giá nguy cơ tái xuất hiện của mầm bệnh trong điều kiện khí hậu ngày càng biến đổi.
Theo Giáo sư Barbante, sông băng không chỉ lưu giữ dữ liệu khí hậu mà còn là nguồn cung cấp nước cho hàng triệu người. Nếu các sông băng tan biến, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng. Ông nhấn mạnh rằng cần hành động ngay từ bây giờ để không đánh mất một kho tàng tri thức vô giá của nhân loại.
Theo TTXVN