Canh tác mùa khô ở Bảy Núi

Khác với đồng bằng màu mỡ, nông dân xứ núi coi mùa mưa là thời vụ gieo trồng chính trong năm, ai cũng ra sức tận dụng đất đai để gia tăng sản xuất, biến từ chỗ bất lợi thành lợi thế của khu vực. Vào mùa khô, đất ruộng trên thiếu nước nghiêm trọng, trông như sa mạc, chỉ một phần rất nhỏ diện tích ven các con suối và các vùng trũng thấp trồng được rau dưa, đậu phộng, mè… Vì vậy, việc đào hồ, khoan giếng, xây bồn chứa nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt trở nên quen thuộc với người dân vùng Bảy Núi.

Đang canh tác hơn 5ha vườn cây ăn trái các loại: dâu, bơ, quýt, mãng cầu… trên đỉnh vồ Bà, núi Cấm (xã An Hảo, Tịnh Biên) ông Hồ Văn Trung cho biết: “Không riêng gì tôi, tất cả các hộ dân trên núi đều phải có bồn trữ nước mưa, nước từ các khe đá ngầm chảy ra. Nhà nào có điều kiện xây 2-3 bồn lớn, ít nhất cũng có 1 bồn nhỏ. Đây là điều kiện tất yếu của người dân xứ núi, trước tiên là dùng để sinh hoạt chứ chưa nói đến việc tưới vườn. Nhưng riết rồi quen, nên chuyện sinh hoạt, canh tác vườn trở nên bình thường”. Đang canh tác 18 công đất trồng cây ăn trái, như: ổi lê Đài Loan, quýt đường, xoài… và rau màu các loại dưới triền núi Nam Quy, anh Nguyễn Văn Ưa (xã Châu Lăng, Tri Tôn) cho biết, trước đây vào mùa mưa, anh đào hố trữ nước tưới cây, đến mùa khô phải đi chở nước từ hồ đá Latina cách nhà vài cây số. Cách đây 5 năm, gia đình anh để dành được một số vốn nên quyết tâm khoan giếng nước và đầu tư thêm hệ thống đường ống bơm tưới cho vườn cây ăn trái và rau màu mùa khô. “Sống bằng nghề trồng trọt ở khu vực núi, ai có nguồn nước sử dụng cho mùa khô coi như ngon lành…” - anh Ưa chia sẻ.

Ngoài các giếng khoan, hồ, đập tự đào của người dân, các hồ chứa nước vùng Bảy Núi, như: Soài So, Soài Chek, Tà Pạ, Ô Thum, Ô Tà Sóc (Tri Tôn), Ô Tức Sa, Thủy Liêm, Thanh Long (Tịnh Biên)… với dung tích dự trữ được hàng trăm ngàn mét khối nước vào mùa mưa, cùng với các hệ thống trạm bơm điện được đầu tư xây dựng với mục đích chính là phục vụ sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp của người dân vùng núi và công tác phòng, chống cháy rừng lúc khô hạn đã phát huy hiệu quả. Ông Chau Kim Chen (xã Núi Tô, Tri Tôn) sinh sống và trồng trọt gần hồ chứa nước Soài Check cho biết, trước đây vào mùa khô hạn, nước sinh hoạt đối với người dân rất thiếu, nói chi đến chuyện có nước để trồng trọt. Hầu như chuyện canh tác nông nghiệp nhờ vào nước mưa hàng năm là chính. Vào mùa khô, nơi nào có nước ngầm thì đào giếng dùng máy bơm tưới, nhưng lượng nước rất hạn chế. Từ khi hồ chứa nước Soài Check đi vào hoạt động, mùa khô mọi người đỡ khó khăn, ai cũng bơm nước trong hồ để tưới ruộng lúa, khoai, đậu… nên mỗi năm có thể làm 2-3 vụ, từ đó tăng thêm thu nhập.

Đối với những hộ có đất sản xuất ở các cánh đồng ruộng trên, ven chân núi và khu vực nằm ngoài trạm bơm điện, xa nguồn nước, việc nắm vững kỹ thuật canh tác, chọn canh tác những giống cây trồng ngắn ngày, thích hợp vùng đất núi và nhu cầu nước tưới sẽ ít, khả năng né được khô hạn khi vào cao điểm bảo đảm thời vụ sản xuất. Đang tranh thủ thu hoạch 1 công đậu phộng, chị Néang Nul (xã Ô Lâm, Tri Tôn) cho biết: “Trồng đậu phộng dễ phát triển và năng suất tốt, khoảng 3 tháng cho thu hoạch. Trong thời gian đó, chỉ cần tưới khoảng 6 lần nước là đủ. Mùa này nắng hạn quá, nhưng phải ráng làm, bỏ đất trống, uổng lắm. Khi mưa xuống sẽ khỏe hơn”.

Ông Chau Nhum (xã Châu Lăng, Tri Tôn) cho biết, do diện tích đất của ông nằm ở gò cao, nguồn nước khó khăn nên ngay sau khi thu hoạch xong vụ lúa ruộng trên, ông tiếp tục gieo trồng đậu xanh. So với các loại rau màu khác, đậu xanh là loại cây trồng cần ít nước tưới, nhẹ công chăm sóc, phù hợp với đất, khí hậu và tập quán canh tác của người dân nơi đây. “Đậu xanh rất dễ trồng, mặc dù thời tiết nắng nóng, khô hạn nhưng đậu xanh có thể phát triển, chỉ hơn 2 tháng là thu hoạch. Thời điểm đậu xanh đang ra bông, trời mưa lâm râm là trúng lắm” - ông Chau Nhum chia sẻ.

Nông dân vùng Bảy Núi thu hoạch đậu phộng

Chuẩn bị đất để trồng màu

TRỌNG TÍN