Kết quả điều tra xác định, do đang có nhu cầu cát để san lấp phía sau nền nhà tại ấp Mỹ Hòa A (xã Mỹ Hội Đông, huyện Chợ Mới) nên Nguyễn Văn Dũng chuẩn bị ghe gỗ có tải trọng khoảng 16 tấn, không có biển kiểm soát, không có giấy đăng ký và trang bị 3 máy bơm nước, 1 máy hút cát và 2 ống nhựa đường kính 140mm để chạy ghe đi bơm hút cát dưới lòng sông vận chuyển về bơm cát lên nền nhà. Do sức khỏe yếu, Dũng không thể điều khiển ghe tự đi lấy “trộm” cát được nên thuê chính con trai đi lấy cát, cùng có sự tham gia của Trương Thành Thẳng, tiền công 100.000 đồng/người/chuyến.
Khoảng 23 giờ 30 phút, khuya 18/4/2021, Sơn điện thoại cho Thẳng rồi cả 2 cùng đến nhà của Dũng để lấy ghe khai thác cát trái phép. Sơn điều khiển ghe từ nhà Dũng di chuyển đến đoạn sông Hậu, khu vực thuộc thủy phận ấp Bình Hòa (xã Bình Thủy, huyện Châu Phú) thì dừng lại.
Tại đây, Sơn và Thắng cùng thả ống hút xuống sông và khởi động máy hút cát dưới lòng sông lên ghe gỗ. Khoảng 30 phút sau, cả 2 đã hút đầy ghe, ước tính khoảng 10m3 cát, Sơn điều khiển ghe đi về hướng xã Mỹ Hội Đông. Tuy nhiên, khi di chuyển được khoảng 200m thì bị lực lượng cảnh sát đường thủy ở trạm Vàm Nao phát hiện, dừng phương tiện kiểm tra.
2 bị cáo khai nhận hành vi phạm tội
Sơn và Thẳng không xuất trình được giấy phép khai thác cát, thừa nhận hành vi khai thác trộm. Lực lượng chức năng lập biên bản vụ việc vi phạm, tạm giữ tang vật, bàn giao cho Công an huyện Châu Phú xử lý vi phạm hành chính. Qua xác minh, ngoài lần phạm tội trên, cả 2 đã bị Công an tỉnh xử lý vi phạm hành chính cũng về hành vi này. Cụ thể, khoảng 17 giờ chiều 18/3/2020, Dũng gọi điện thoại thuê Sơn đi “trộm” cho Dũng 2 chuyến, với giá thuê là 500.000 đồng/chuyến.
Sau đó, Sơn gọi điện cho Thẳng và Nguyễn Văn Tý (sinh năm 1971, ngụ ấp Tân Thạnh, xã Tân Trung, huyện Phú Tân) đi cùng với giá thuê 100.000 đồng/người/chuyến. Các đối tượng di chuyển ghe của Nguyễn Văn Dũng đến khu vực ấp Bình Hòa (xã Bình Thủy), cách bến đò Thầy Hai Phẩm khoảng 300m thì Sơn dừng ghe để hút cát. Sau khi bơm, hút cát được khoảng hơn 30 phút thì 3 đối tượng bị lực lượng cảnh sát đường thủy ở trạm Vàm Nao phát hiện, lập biên và đưa về trụ sở Trạm Cảnh sát đường thủy Vàm Nao xử lý.
Sơn, Thẳng và Tý bị lập biên bản vi phạm hành chính về hành vi “Khai thác khoáng sản mà không có giấy phép khai thác khoáng sản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền” và tạm giữ tang vật, phương tiện vi phạm hành chính.
Ngày 21/4/2020, 3 đối tượng đến Phòng Cảnh sát đường thủy Công an tỉnh nhận quyết định xử phạt vi phạm hành chính và cùng đi nộp phạt (Sơn bị xử phạt 10 triệu đồng; Thẳng bị xử phạt 7,5 triệu đồng). Riêng Tý bị xử phạt 12,5 triệu đồng, ngoài hành vi trên còn vi phạm về sử dụng phương tiện hút không có giấy chứng nhận đăng ký; thuyền viên làm việc trên phương tiện không có giấy chứng nhận khả năng chuyên môn thuyền trưởng hạng 4 theo quy định.
Với lần tái phạm trên, ngày 18/6/2021, UBND huyện Châu Phú ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Dũng, Sơn và Thẳng về hành vi “Khai thác cát ngoài hành lang bảo vệ luồng, phạm vi bảo vệ luồng mà không có giấy phép khai thác khoáng sản của cơ quan có thẩm quyền”, tổng số tiền xử phạt 85 triệu đồng; hình phạt bổ sung là tịch thu tang vật, phương tiện.
Tuy nhiên, qua quá trình xem xét, đến ngày 14/4/2023, Công an huyện Châu phú quyết định chuyển hồ sơ vụ vi phạm hành chính có dấu hiệu tội phạm để truy cứu trách nhiệm hình sự cho Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Châu Phú tiến hành kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm theo thẩm quyền.
Quá trình kiểm tra, xác minh, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Châu Phú xác định Sơn, Thẳng đủ yếu tố cấu thành tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”. Ngày 11/8/2023, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Châu Phú có tờ trình gửi UBND huyện Châu Phú xem xét hủy bỏ toàn bộ quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm hành chính của Sơn, Thẳng để khởi tố vụ án hình sự và khởi tố bị can đối với 2 đối tượng này. Ngày 14/8/2023, UBND huyện Châu Phú ra các quyết định hủy bỏ quyết định trong xử phạt vi phạm hành chính đối với Sơn và Thẳng. Ngày 15/8/2023, Sơn và Thẳng bị khởi tố điều tra.
Biết không thể thoát tội, tại phiên tòa sơ thẩm, 2 bị cáo thừa nhận hoàn toàn hành vi phạm tội. Với hành vi tái phạm của 2 bị cáo, Hội đồng xét xử đã giáo dục, phân tích để 2 bị cáo nhận thức được những hậu quả nguy hiểm cho cuộc sống mọi người từ việc khai thác cát trái phép, đồng thời tuyên xử phạt bị cáo Nguyễn Duy Sơn 9 tháng tù, Trương Thành Thẳng 7 tháng tù, cùng tội "Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”.
NGUYỄN HƯNG