Công nghệ cao, động lực mới cho lúa gạo và thủy sản

Trồng lúa thông minh

Năm 2025, Hợp tác xã Nông nghiệp Vinacam Hòn Đất được Trung tâm Khuyến nông quốc gia chọn triển khai mô hình canh tác lúa thông minh, gắn với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính trên diện tích thí điểm 50ha. Nông dân tham gia mô hình được tập huấn kỹ thuật canh tác lúa giảm phát thải, kết hợp các giải pháp kỹ thuật và công nghệ số trong sản xuất như gieo sạ, bón phân, phun thuốc bằng thiết bị bay không người lái (drone); quản lý dịch hại, nước tưới và tính toán lượng khí phát thải thông qua ứng dụng trên thiết bị di động.

Ông Lê Tấn Đức - Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Vinacam Hòn Đất chia sẻ: “Điều đáng mừng nhất là nông dân trong hợp tác xã đã thay đổi cách nghĩ, cách làm, lựa chọn phương pháp canh tác mới, thông minh, tiến bộ như giảm lượng giống, giảm phân bón, biết áp dụng các tiến bộ công nghệ số vào quản lý đồng ruộng, từ đó tối ưu hiệu quả kinh tế”. Hiệu quả sản xuất chứng minh khi kết thúc vụ hè thu 2025, năng suất lúa của hợp tác xã áp dụng mô hình này đạt hơn 1 tấn/công, chi phí giảm từ 1 - 2 triệu đồng/công, nông dân thu lợi nhuận cao hơn 30% so với phương pháp canh tác truyền thống.

Mô hình canh tác lúa thông minh, giảm phát thải khí nhà kính tại Hợp tác xã Nông nghiệp Vinacam Hòn Đất. Ảnh: THÙY TRANG

An Giang đang tập trung xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, công nghệ cao theo hướng giá trị gia tăng và phát triển bền vững, dựa trên lợi thế vùng và gắn với nhu cầu thị trường nội địa lẫn xuất khẩu. Để phục vụ sản xuất lúa chất lượng cao, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã tiến hành số hóa và cập nhật dữ liệu môi trường nước tại các tuyến kênh chính ở vùng U Minh Thượng và tứ giác Long Xuyên; số hóa dữ liệu sâu rầy và thiên địch, giúp người dân cập nhật 24/24 giờ các thông tin về hơn 100 loại sâu bệnh qua 12 trạm giám sát tại các vùng sản xuất lúa trọng điểm. Dữ liệu có thể truy cập thông qua ứng dụng trên nền tảng iOS và Android.

Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Lê Văn Dũng cho biết để khuyến khích nông dân tiếp cận khoa học, công nghệ, tỉnh đã dành ngân sách hằng năm triển khai các hoạt động như hội thi sáng tạo kỹ thuật, hội thảo, tập huấn chuyển giao kỹ thuật; hỗ trợ tín dụng ưu đãi giúp nông dân đầu tư máy móc, công nghệ mới vào sản xuất. Trung tâm Khuyến nông tỉnh còn phối hợp doanh nghiệp triển khai, nhân rộng các mô hình công nghệ cao như canh tác lúa tiết kiệm chi phí bằng máy cấy, mô hình sạ lúa theo bụi, quản lý sâu rầy bằng hệ thống giám sát trên điện thoại thông minh, sử dụng thiết bị di động để giám sát mực nước trên đồng, ứng dụng drone phun thuốc.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, hiện có khoảng 83% diện tích gieo trồng lúa trong tỉnh đã áp dụng các công nghệ như IoT, cảm biến môi trường, drone... Việc tích hợp công nghệ tiên tiến giúp nông dân thuận lợi hơn trong sản xuất, tiết kiệm chi phí và tăng lợi nhuận so với phương pháp truyền thống.

Nuôi thủy sản công nghệ cao

Thủy sản cũng là ngành hàng chủ lực của tỉnh. Bên cạnh việc mở rộng diện tích nuôi, tỉnh chú trọng chuyển giao khoa học, công nghệ nhằm nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Nhiều chương trình, dự án hỗ trợ đã được triển khai như mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng 2 - 3 giai đoạn; mô hình ứng dụng công nghệ 3 sạch, Biofloc, Semi-Biofloc, Syn-Biotics, POM, ASC; sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), cảm biến IoT, cơ chế tự động hóa, robot để giám sát từ xa các thông số môi trường như hàm lượng oxy, độ pH, độ mặn… Tất cả dữ liệu được gửi liên tục qua thiết bị thông minh, giúp người nuôi có thể kịp thời điều chỉnh.

Ngoài ra còn có các mô hình như nuôi cá lồng bè bằng lồng nhựa HDPE, nuôi cá tra đạt chuẩn xuất khẩu ASC… Qua thực tế triển khai, các mô hình ứng dụng công nghệ cao trong nuôi trồng thủy sản được người dân và doanh nghiệp đón nhận tích cực, giúp kiểm soát tốt môi trường, giảm rủi ro dịch bệnh, tăng năng suất và sản lượng.

Nông dân sử dụng thiết bị bay không người lái (drone) để gieo sạ lúa. Ảnh: THÙY TRANG

Anh Trần Minh Tâm, ngụ phường Hà Tiên sở hữu trang trại nuôi tôm công nghệ cao 32ha. Anh Tâm cho biết: “Với mô hình nuôi tôm 3 giai đoạn, tôi có thể nuôi 3 - 4 vụ mỗi năm. Ước tính mỗi năm thu hoạch hơn 150 tấn, lợi nhuận hàng chục tỷ đồng. Mô hình tuy vốn đầu tư lớn nhưng tỷ lệ thành công cao, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho gia đình”.

Bà Huỳnh Tuyết Hạnh, hộ nuôi cá lồng bè tại đặc khu Phú Quốc mạnh dạn chuyển đổi từ phương pháp nuôi truyền thống sang công nghệ Na Uy với lồng nhựa HDPE. Theo bà Hạnh, mô hình mới cho hiệu quả kinh tế cao hơn hẳn. Lồng nhựa có thể chịu sóng to, uốn theo sóng, bền hơn, đặt ngoài khơi được, cá lớn nhanh, ít bệnh do sử dụng thức ăn công nghiệp. Với giá cá thương phẩm hiện tại là 170.000 đồng/kg, gia đình bà thu lợi nhuận hơn 150 triệu đồng/vụ nuôi.

Ông Lê Văn Dũng nhận định các mô hình nuôi trồng thủy sản ứng dụng công nghệ cao đã và đang phát huy hiệu quả, giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm nhờ khả năng kiểm soát môi trường tốt. Tuy nhiên, mô hình nuôi tôm công nghệ cao có chi phí đầu tư lớn. Để phát triển và nhân rộng, người dân rất cần chính sách hỗ trợ từ Nhà nước như hoàn thiện hệ thống thủy lợi, cơ sở hạ tầng vùng nuôi, ưu đãi thuế, tín dụng… để yên tâm đầu tư mở rộng sản xuất.

THÙY TRANG