Giám sát doanh nghiệp thực hiện pháp luật lao động

Khám sức khỏe định kỳ cho người lao động trong doanh nghiệp

Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) nhận định, với sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, ngành, địa phương, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về lao động được triển khai thường xuyên, góp phần đưa pháp luật đi vào cuộc sống, giúp DN, NLĐ nắm được quy định, nghĩa vụ khi tham gia quan hệ lao động. Việc chấp hành pháp luật lao động, công đoàn, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, an toàn vệ sinh lao động tại công ty, DN, cơ sở sản xuất – kinh doanh chuyển biến tích cực.

Tuy nhiên, một số nơi không ký hợp đồng lao động, ký không đủ số người đang làm việc, không tham gia các loại bảo hiểm cho NLĐ, chưa thành lập tổ chức công đoàn. Trong môi trường làm việc, một số DN chưa xây dựng nội quy, quy trình vận hành máy móc thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt, không trang bị đủ phương tiện bảo vệ cá nhân, tổ chức khám sức khỏe định kỳ chưa đúng quy định. Đặc thù một số DN chỉ làm việc theo thời vụ, trả lương thông qua người trung gian, người đại diện…, nên lúng túng trong việc thực hiện chính sách đối với NLĐ.

Hàng năm, Sở LĐ-TB&XH tổ chức thanh, kiểm tra việc chấp hành pháp luật lao động, an toàn vệ sinh lao động và bảo hiểm xã hội đối với khoảng 40 DN. Từ năm 2016, thực hiện Quyết định 1989/QĐ-UBND của UBND tỉnh, mỗi DN chỉ được thanh, kiểm tra 1 lần/năm, nên số DN được ngành LĐ-TB&XH thanh, kiểm tra hàng năm giảm so với trước. Riêng trong 2 năm xảy ra đại dịch COVID-19 (2020, 2021), công tác này tạm ngừng theo chỉ đạo của cơ quan thẩm quyền.

Sau khi DN khôi phục sản xuất, 2 năm liên tiếp (2022, 2023) đơn vị thực hiện thanh, kiểm tra trở lại 80 DN, ban hành 18 quyết định xử phạt vi phạm hành chính (tổng số tiền hơn 400 triệu đồng) liên quan việc chấp hành quy định về lao động, bảo hiểm xã hội và an toàn vệ sinh lao động. Trong 9 tháng của năm 2024, có 15 DN được kiểm tra, ban hành 8 quyết định xử phạt vi phạm hành chính (hơn 206 triệu đồng), liên quan các vấn đề tương tự. Ngoài hình thức kiểm tra theo kế hoạch, kiểm tra đột xuất, chỉ đạo của cấp trên hoặc dư luận bức xúc, Sở LĐ-TB&XH còn phát phiếu tự kiểm tra gửi đến DN, yêu cầu tự rà soát tồn tại, thiếu sót và chấn chỉnh.

Đối với DN đang gặp khó khăn trong sản xuất – kinh doanh (hoạt động cầm chừng, thu hẹp sản xuất, nợ ngân hàng…), qua thanh, kiểm tra, Sở LĐ-TB&XH hướng dẫn, nhắc nhở DN thực hiện theo đúng quy định pháp luật. Đơn vị còn phối hợp ngành chức năng tham mưu lãnh đạo tỉnh có giải pháp tháo gỡ, tạo điều kiện cho DN sớm ổn định sản xuất, tiếp tục hoạt động, không đặt nặng việc xử phạt. Mặt khác, DN phải cam kết nghiêm túc chấn chỉnh, khắc phục tồn tại, thiếu sót, nếu không sẽ xử lý theo quy định pháp luật.

Trên địa bàn tỉnh có trên 2.000 DN, chưa kể cơ sở sản xuất, hộ gia đình có đăng ký kinh doanh, nên số DN được Sở LĐ-TB&XH thanh, kiểm tra là không đáng kể. Vì vậy, cần có sự tích cực quan tâm, tuyên truyền của cơ quan, ban, ngành, tổ chức chính trị - xã hội từ tỉnh đến cơ sở, để việc chấp hành pháp luật được DN tuân thủ triệt để.

Ngoài ra, để bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng cho bản thân, khi thấy người sử dụng lao động không tuân thủ thực hiện pháp luật về công đoàn, lao động, bảo hiểm, an toàn lao động… NLĐ cần báo ngay với cơ quan quản lý lao động tại địa phương hoặc thông qua tổ chức đại diện NLĐ tại DN, để kịp thời can thiệp, có hướng xử lý phù hợp, thích đáng.

Giải pháp tập trung hiện nay của ngành LĐ-TB&XH là tiếp tục tuyên truyền, phổ biến đến tất cả DN, NLĐ quy định pháp luật phù hợp với từng lĩnh vực, ngành nghề, thông qua nhiều kênh thông tin. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng phối hợp tuyên truyền trực tiếp, ưu tiên cho NLĐ làm việc không theo hợp đồng lao động, cơ sở sản xuất - kinh doanh, DN vừa và nhỏ. Tăng cường thanh, kiểm tra DN, chú trọng kiểm tra đơn vị hoạt động trong lĩnh vực có nguy cơ cao về an toàn lao động, bệnh nghề nghiệp. Ở những nơi đã thanh, kiểm tra, cần theo dõi, hướng dẫn, đôn đốc thực hiện kiến nghị, khắc phục tồn tại, thiếu sót; kiên quyết xử lý nghiêm DN cố ý, cố tình vi phạm pháp luật.

HOÀI ANH