Ông Đông trình bày: “Con trai tôi tên T.L. (sinh ngày 14-11-1996), cử nhân Kế toán trường Đại học Tài chính - Marketing TP. Hồ Chí Minh. Năm 2020, L. trúng tuyển công chức ngành thuế do Bộ Tài chính tổ chức. Đến ngày 29-6-2021, L. nhận được quyết định tuyển dụng công chức theo chế độ tập sự 12 tháng (kể từ ngày 1-7-2021). Thế nhưng, ngày 3-11-2021, Ban Nhân dân ấp Bình Thạnh 1 cùng Ban Chỉ huy Quân sự (CHQS) xã Hòa An đến nhà, trao lệnh gọi công dân khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự. Chúng tôi cho biết L. đang đi làm. Đoàn công tác vẫn buộc chúng tôi phải ký nhận lệnh gọi công dân khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự, khẳng định bất kỳ ai, miễn trong độ tuổi từ 18-27 đều phải chấp hành lệnh gọi khám sức khỏe. Khi khám trúng tuyển thì phải thi hành nghĩa vụ quân sự. Tôi mong cơ quan chức năng thông tin: Trường hợp con tôi đang là công chức nhà nước như trình bày trên thì có được tạm hoãn lệnh gọi công dân khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự hay không? Và sau khi khám, nếu trúng tuyển thì phải làm thế nào cho đúng theo quy định của pháp luật nhà nước?”.
Trả lời thắc mắc của ông Tạ Văn Đông, Ban CHQS huyện Chợ Mới cho biết, Khoản 1, Điều 41, Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015 tạm hoãn gọi nhập ngũ đối với những công dân sau đây: Chưa đủ sức khỏe phục vụ tại ngũ theo kết luận của Hội đồng khám sức khỏe; là lao động duy nhất phải trực tiếp nuôi dưỡng thân nhân không còn khả năng lao động hoặc chưa đến tuổi lao động, trong gia đình bị thiệt hại nặng về người và tài sản do tai nạn, thiên tai, dịch bệnh nguy hiểm gây ra được UBND cấp xã xác nhận. Một con của bệnh binh, người nhiễm chất độc da cam suy giảm khả năng lao động từ 61-80%. Có anh, chị hoặc em ruột là hạ sĩ quan, binh sĩ đang phục vụ tại ngũ, hạ sĩ quan, chiến sĩ thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân.
Ngoài ra, tạm hoãn đối với người thuộc diện di dân, giãn dân trong 3 năm đầu đến các xã đặc biệt khó khăn theo dự án phát triển kinh tế - xã hội của nhà nước do UBND cấp tỉnh trở lên quyết định. Cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong được điều động đến công tác, làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật. Người đang học tại các cơ sở giáo dục phổ thông, đang được đào tạo trình độ đại học hệ chính quy thuộc cơ sở giáo dục đại học, trình độ cao đẳng hệ chính quy thuộc cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong thời gian 1 khóa đào tạo của một trình độ đào tạo. Vì vậy, trường hợp con trai ông Tạ Văn Đông không thuộc diện tạm hoãn gọi nhập ngũ, do đó buộc phải chấp hành lệnh gọi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự.
Khoản 4, Điều 40 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015 quy định, thời gian khám sức khỏe từ ngày 1-11 đến hết ngày 31-12 hàng năm. Thời gian khám sức khỏe gọi công dân nhập ngũ và thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân lần thứ 2 do Thủ tướng Chính phủ quyết định. Khi nhận được lệnh gọi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự của Chỉ huy trưởng Ban CHQS cấp huyện, công dân có nghĩa vụ có mặt đúng thời gian, địa điểm khám sức khỏe ghi trong giấy gọi khám sức khỏe thực hiện nghĩa vụ quân sự. Nếu không có mặt, công dân có thể bị phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1,2 triệu đồng (theo quy định tại Khoản 1, Điều 6 Nghị định 120/2013/NĐ-CP, ngày 9-10-2013) nếu không có lý do chính đáng.
Trong đó, lý do chính đáng gồm: Bị ốm hoặc trên đường đi bị ốm, tai nạn. Bố, mẹ đẻ; bố, mẹ vợ hoặc bố, mẹ chồng; người nuôi dưỡng hợp pháp; vợ hoặc chồng; con đẻ, con nuôi hợp pháp đang bị ốm nặng, hoặc chết nhưng chưa tổ chức tang lễ. Nhà ở của công dân hoặc nhà ở của thân nhân nằm trong vùng đang bị thiên tai, dịch bệnh, hỏa hoạn làm ảnh hưởng đến cuộc sống. Không nhận được giấy gọi kiểm tra hoặc khám sức khỏe thực hiện nghĩa vụ quân sự do lỗi của người hoặc cơ quan có trách nhiệm hoặc do hành vi của người khác gây khó khăn hoặc cản trở (gồm: Không thông báo hoặc thông báo chậm các giấy tờ liên quan đến việc thực hiện kiểm tra hoặc khám sức khỏe thực hiện nghĩa vụ quân sự; dùng lời nói, hành động ngăn cản, đe dọa về vật chất hoặc tinh thần đối với người có trách nhiệm khám sức khỏe thực hiện nghĩa vụ quân sự).
Trường hợp đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà còn vi phạm thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội trốn tránh nghĩa vụ quân sự với hình phạt có thể lên đến 5 năm tù.
K.N