Khuyến khích mỗi cặp vợ chồng sinh đủ 2 con

Cán bộ Trung tâm Y tế Châu Phú tuyên truyền, hướng dẫn bà mẹ chăm sóc sức khỏe sinh sản. Ảnh: HẠNH CHÂU

Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Hồng Nam - Chi cục trưởng Chi cục Dân số tỉnh cho biết, theo Bộ Y tế, năm 2024, mức sinh của Việt Nam là 1,91 con/phụ nữ - mức thấp nhất trong lịch sử. Đây cũng là năm thứ 3 liên tiếp, mức sinh của nước ta giảm dưới mức sinh thay thế (năm 2022 là 2,01 con/phụ nữ; năm 2023 là 1,96 con/phụ nữ). Tại An Giang, tổng tỷ suất sinh của tỉnh sau hợp nhất là 1,74 con/phụ nữ, thuộc nhóm 13 tỉnh có mức sinh thấp dưới mức sinh thay thế.

Ông Nguyễn Hồng Nam cho rằng: “Mức sinh thấp kéo dài sẽ để lại nhiều hệ lụy như già hóa dân số, thiếu hụt nguồn lực lao động, người cao tuổi thiếu người chăm sóc, ảnh hưởng đến an sinh xã hội. Một trong những nguyên nhân đó là người dân chưa thấy hết tầm quan trọng của việc sinh đủ 2 con. Việc sinh đủ 2 con nhằm duy trì nòi giống, giúp cho đất nước có đủ lực lượng lao động để phát triển bền vững. Duy trì vững chắc mức sinh thay thế còn giúp tránh được những hiệu ứng tiêu cực do mức sinh thấp kéo dài”.

Việc sinh đủ 2 con còn có nhiều tác động tích cực đến gia đình và xã hội. Đối với gia đình, giúp con có thêm niềm vui khi có bạn chơi cùng, có bạn đồng hành trong thời thơ ấu; có anh, chị, em để yêu thương, chăm sóc mình, cùng chơi, cùng học… phòng những bệnh tâm lý, tự kỷ. Ngoài ra, giúp các con học được cách giải quyết mâu thuẫn ngay từ khi còn nhỏ, có được kỹ năng, cách xử lý mâu thuẫn, xung đột; giúp các con học được cách chăm sóc, giúp đỡ, bảo vệ nhau. Đồng thời, tạo cảm hứng trong học tập và con lớn luôn ý thức trách nhiệm làm gương, con nhỏ quan sát làm theo.

“Đối với xã hội, về lâu dài giúp cơ cấu dân số hợp lý, quá trình già hóa dân số diễn ra chậm lại. Thời kỳ dân số vàng được kéo dài, hạn chế tình trạng lựa chọn giới tính khi sinh, nhân lực lao động đảm bảo ổn định… góp phần phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Trần Quang Hiền - Giám đốc Sở Y tế, An Giang thuộc nhóm 13 tỉnh có mức sinh thấp dưới mức sinh thay thế. Với mức sinh này nếu không có các giải pháp đồng bộ và hiệu quả, mức sinh của tỉnh sẽ tiếp tục giảm. Khi mức sinh giảm sâu dưới 1,5 con/phụ nữ thì rất khó tăng mức sinh để đạt mức sinh thay thế trong tương lai. Điều này sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy, ảnh hưởng đến nguồn nhân lực để phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Dù dân đông nhưng tỉnh phải đối mặt với tình trạng già hóa dân số. Hiện tỉnh có hơn 515.000 người cao tuổi (từ 60 tuổi trở lên), chiếm hơn 10% dân số. Ông Trần Quang Hiền cho biết: “Để thực hiện mục tiêu duy trì vững chắc mức sinh thay thế, từ tỉnh đến cơ sở tăng cường công tác tuyên truyền, vận động các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con, thực hiện tốt các dịch vụ sức khỏe sinh sản, lồng ghép khám phụ khoa, thực hiện tư vấn sử dụng các biện pháp tránh thai và tầm soát ung thư cổ tử cung vào chiến dịch tuyên truyền chương trình điều chỉnh mức sinh. Tỉnh duy trì và phát triển các câu lạc bộ, lồng ghép tuyên truyền, tư vấn sức khỏe trước khi kết hôn; khuyến khích nam, nữ kết hôn trước 30 tuổi, không kết hôn muộn và sớm sinh con, phụ nữ sinh con thứ hai trước 35 tuổi. Tại các cơ sở y tế hỗ trợ phụ nữ khi mang thai, sinh con và sinh đủ 2 con…”.

Ngành dân số khuyến khích “Mỗi gia đình, mỗi cặp vợ chồng sinh đủ 2 con”, tuy nhiên vì kinh tế nhiều gia đình vẫn lựa chọn sinh 1 con. “Do kinh tế gia đình chưa ổn định nên vợ chồng tôi định chỉ sinh 1 con. Khi có thu nhập, cuộc sống ổn định chúng tôi sẽ sinh thêm con thứ 2 để có điều kiện nuôi dạy con phát triển tốt nhất”, chị Nguyễn Thị Vân, ngụ xã Hội An chia sẻ.

Các cấp ủy, chính quyền cần tăng cường sự lãnh đạo, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động thay đổi hành vi. Các gia đình cần nâng cao trách nhiệm sinh đủ 2 con, góp phần cải thiện mức sinh của tỉnh, kéo dài được thời kỳ cơ cấu dân số vàng và làm chậm lại quá trình già hóa dân số.         

Ngày 3/6/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Pháp lệnh số 07/2025/UBTVQH15 sửa đổi, bổ sung Điều 10 của Pháp lệnh Dân số năm 2003, trong đó quy định mỗi cặp vợ chồng, cá nhân có quyền và nghĩa vụ trong việc quyết định về thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh phù hợp với lứa tuổi, tình trạng sức khỏe, điều kiện học tập, lao động, công tác, thu nhập và nuôi dạy con của cặp vợ chồng, cá nhân trên cơ sở bình đẳng. Đây là điều kiện thuận lợi để thực hiện mục tiêu duy trì vững chắc mức sinh thay thế đến năm 2030 (bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có 2,1 con).

HẠNH CHÂU