Trong bối cảnh khu vực Đông Nam Á đang đứng trước nhiều thách thức mới về ổn định, an ninh, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật giới thiệu tới bạn đọc hai cuốn sách phơi bày tội ác của chế độ diệt chủng Khmer Đỏ trong giai đoạn 1975-1979, khẳng định giá trị của tình đoàn kết quốc tế và vai trò của quân tình nguyện Việt Nam.
“Thoát khỏi địa ngục Khmer đỏ-Hồi ký của một người còn sống” của Denise Affonço và “Pol Pot-Mổ xẻ một cơn ác mộng” của Philip Short như những lời nhắc nhở từ lịch sử về những giá trị không gì thay thế được của độc lập, tự do, hòa bình.
Tác giả Denise Affonço có mẹ là người Việt và cha là người Pháp. Bà làm việc tại Đại sứ quán Pháp ở Campuchia trước khi quân Khmer Đỏ chiếm Phnom Penh và đã trải qua địa ngục thực sự trong những năm tháng Campuchia nằm dưới sự kiểm soát của chính quyền Khmer Đỏ: Bị đưa vào các trại lao động tập trung, bản thân và gia đình phải lao động khổ sai, “bị đày ải và đối xử như súc vật” dù có quốc tịch Pháp; phải chứng kiến rất nhiều người chết vì đói, bị hành hình, bị chôn sống, hay bị “mất tích” chỉ vì thuộc thành phần trí thức hay đơn giản chỉ là “dân thành thị.”
“Tôi lê tấm thân 30kg đến ngôi làng gần nhất và được bộ đội Việt Nam đưa về Xiêm Riệp, một tỉnh ở miền Tây Bắc Campuchia. Tại đây, một bệnh viện dã chiến được dựng lên để chăm sóc cho những thường dân lưu vong trong vùng,” Denise Affonço kể lại.

Đại tướng Tea Seiha, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Campuchia và các đại biểu trong lễ tưởng niệm tại di tích lịch sử quân sự Techo Koh Thmar X16. Đại tướng Tea Seiha bày tỏ sự tri ân đối với bạn bè các nước đã ủng hộ, hỗ trợ sự nghiệp đấu tranh của Campuchia, đặc biệt là quân đội tình nguyện và chuyên gia Việt Nam. (Ảnh: Huỳnh Thảo/TTXVN)
Ở chiều sâu học thuật, cuốn “Pol Pot-Mổ xẻ một cơn ác mộng” của nhà báo kỳ cựu người Anh Philip Short là một công trình đồ sộ, được xây dựng từ bốn năm tác giả sống tại Campuchia, đã gặp gỡ và phỏng vấn trực tiếp các nhân chứng, các thủ lĩnh Khmer đỏ còn sống và tiếp cận hàng loạt tư liệu quốc tế.
Cuốn sách dựng nên bức tranh toàn cảnh về sự hình thành và suy vong của chế độ Khmer đỏ, từ những ảo tưởng chính trị thuở ban đầu đến các chính sách phản nhân văn đẫm máu: Bãi bỏ tiền tệ, xóa bỏ gia đình, tập thể hóa cưỡng bức, hành quyết hàng loạt...

Vận chuyển quân tình nguyện Việt Nam từ Campuchia về nước. (Ảnh: TTXVN)
Tác giả chỉ rõ nhóm Pol Pot mang theo một thứ chủ nghĩa dân tộc cực đoan và hận thù lịch sử, để rồi biến tư tưởng ấy thành cơn ác mộng tập thể. Còn bản thân Pol Pot trở thành một kẻ mà lịch sử coi là độc ác gấp ngàn lần so với trùm độc tài phát xít Hitler. Và chính trong cơn ác mộng ấy, Việt Nam đã hành động, không chỉ để bảo vệ biên giới của mình trước các cuộc xâm lấn, mà còn để thực hiện nghĩa vụ quốc tế cao cả: Cứu nhân dân Campuchia khỏi bờ vực tuyệt diệt.
Theo thông tin từ nhà xuất bản, hai cuốn sách - một hồi ký, một biên khảo - gặp nhau ở một điểm: Sự thật không thể bị bóp méo. Trong bối cảnh hiện nay, khi tranh chấp biên giới giữa Campuchia và Thái Lan tại khu vực đền Preah Vihear có dấu hiệu căng thẳng trở lại, những bài học lịch sử càng trở nên thiết thực./.