Lộc Cụ Nguyễn

Giữa dòng người về dự lễ hội, tôi thắp nén hương dâng lên Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực, lòng bỗng dâng trào một niềm xúc động khó tả. Người anh hùng áo vải dẫu đã khuất nhưng tinh thần vì dân, vì nước vẫn soi sáng lòng người hôm nay.

Tôi nhớ lần đầu được ăn cơm đình là năm 1999, khi mới học lớp 9, chân ướt chân ráo theo má từ quê lên Rạch Giá. Khi ấy, giữa dòng người hành hương đông nghịt, hai má con tôi được mời ngồi chung mâm cơm chay.

Tôi còn nhớ rõ mùi khói cơm quyện với hương trầm, tiếng muỗng chạm vào tô sành, tiếng cười giòn tan của những người chưa quen mà như thân thuộc. Má tôi vừa ăn vừa nói nhỏ: “Ăn cơm đình là ăn lộc Cụ Nguyễn, con ráng học nên người nghen”. Câu nói năm nào, đến giờ vẫn nằm sâu trong ký ức.

Một nhóm bạn trẻ rủ nhau ăn cơm đình.

Năm sau đó, tôi thi đậu vào cấp 3, học ở Trường Trung học phổ thông Nguyễn Trung Trực - ngôi trường mang tên vị Anh hùng dân tộc mà má tôi luôn nhắc. Trước mỗi kỳ thi, tôi đều ghé đình, thắp nén nhang khấn Cụ Nguyễn cho mình học hành tấn tới. Trước ngày thi đại học, tôi cũng đứng trước bàn thờ linh thiêng ấy, lòng run run mà khấn thầm: “Cụ phù hộ cho con, để con được nên người hữu ích”. Giờ nghĩ lại, lời khấn ấy như mới hôm qua.

Sáng nay, tôi lại trở về nơi ấy, cũng mùi khói, cũng tiếng trống, cũng những bữa cơm chay nghĩa tình. Nhưng khác chăng là lòng mình đã thêm sâu sắc. Giữa dòng người xuôi ngược, tôi tìm đến gian bếp dã chiến, nơi mấy cô, mấy chú thiện nguyện đang cười nói rộn ràng.

Những nồi cơm to đùng đang sôi sùng sục, mắm kho chay tỏa hương thơm nồng, nồi canh chua sánh màu vàng nhạt, bên cạnh là những rổ rau xanh tươi vừa rửa sạch. Ai nấy đều bận rộn mà vẫn nhẹ nhàng, vui vẻ. Có cô vừa múc cơm vừa nói nhỏ: “Mình nấu bằng tấm lòng, nên mệt cũng thấy vui”. Tôi nghe mà bỗng thấy mắt cay cay.

Cơm chay phục vụ khách hành hương.

Ngồi dưới trại cơm mát rượi, tôi bưng dĩa cơm chay còn nóng. Cạnh tôi là những người hành hương từ khắp nơi, có cụ già tóc bạc, có em bé được mẹ bế trên tay, có nhóm bạn trẻ vừa đi dâng hương về. Không ai quen ai, vậy mà ai cũng cười, cũng mời nhau: “Ăn cơm nghen con!”, “Cơm ngon hông chú?”. Giữa cái nắng tháng mười oi ả, bữa cơm giản dị bỗng trở nên ấm áp lạ thường.

Miếng cơm dẻo, miếng mắm kho chay mằn mặn, chén canh chua ngọt thanh, mọi hương vị như quyện lại, không chỉ trong vị giác mà trong cả lòng người. Tôi biết, để có được bữa cơm ấy, biết bao tấm lòng đã góp vào, người cho gạo, người góp rau, người phụ bếp, người rửa chén, người phát nước. Mỗi người một chút, gom lại thành một đại tiệc nghĩa tình, nơi ai đến cũng được no lòng, ấm dạ.

Một học sinh Trường Trung học cơ sở Nguyễn Trung Trực 1 tranh thủ giờ nghỉ học phụ nấu cơm đình.

Ngồi đây, trong không gian trại cơm miễn phí ngọt lành này, giữa những tấm lòng bao dung, tôi thầm cảm ơn những người nấu bếp thầm lặng, để tôi được thưởng thức hương vị của những món ăn mộc mạc, nghĩa tình, hương vị của lòng biết ơn và niềm tự hào mang tên Nguyễn Trung Trực.

Bài và ảnh: AN LÂM