Ở miền đất sơn thủy hữu tình này, huyền tích mặc nhiên hòa vào đời sống, như giấc mơ thiên thai từ ngàn xưa còn bảng lảng.
Miền sông, núi nên thơ...
Sông Nậy từ đầu làng Phúc Lâm chảy thẳng theo hướng tây nam đến cuối làng Ðạm Thủy đổi dòng về đông nam, uốn khúc hai lần mới nhập sông Gianh. Phúc Lâm là cả một cánh đồng bằng phẳng, ở giữa có núi Phúc Sơn (người dân quen gọi là lèn Tiên Giới) sừng sững chạy từ bờ sông đến giữa làng. Truyền thuyết về thiên nhiên ở huyện Tuyên Hóa đều thấm đượm nghĩa tình và liên quan tới hình bóng tiên nữ giáng trần.
Truyền thuyết lèn Tiên Giới được dân gian kể lại với câu chuyện chàng trai khỏe mạnh, khôi ngô vác búa vào rừng Phúc Sơn đốn cây làm nhà. Gặp vực sâu, bỗng nghe chuỗi tiếng cười, chàng ẩn mình vào lùm cây thì thấy bầy tiên nữ giáng trần đang nô đùa dưới làn nước trong xanh. Ngẩn ngơ trước vẻ đẹp chưa từng thấy, chàng bèn đánh cắp một đôi cánh rực rỡ nhất giấu vào bụi rậm.
Chiều xuống, các nàng tiên bay về trời, nàng tiên mất đôi cánh không bay được, ngồi khóc bên bờ vực. Duyên trời định, hai người nên vợ nên chồng. Sau này, trải qua nhiều biến động, họ được tướng nhà trời biến thành ngọn Phúc Sơn.
Thuyền lướt nhẹ trên sông, ai nấy đều chung cảm giác như khỏa mái chèo vào chốn bồng lai tiên cảnh. Lèn Tiên Giới vươn lên trời cao, vách đá đủ mọi hình thù tạo nên bức tường thành tự nhiên, bao bọc không gian hun hút hiện dần ra từng lớp lang theo nhịp di chuyển. Từ mặt sông ngước lên, chóp đá cứ dần lẩn khuất rồi hiện ra trong bóng dáng trời mây khiến du khách đi hết ngạc nhiên này tới trầm trồ khác. Giữa lèn nhô lên mỏm đá hình người.
Cũng ở Tuyên Hóa, không thể không nhắc tới kỳ quan thiên nhiên tuyệt đẹp là hang Tiên thuộc xã Cao Quảng gắn với truyền thuyết bầy tiên nữ giáng trần mải thưởng ngoạn mà quên đường về trời. Ðường đến hang Tiên còn khúc khuỷu, nhiều đoạn khó đi. Ðến đây, du khách sẽ gặp hồ “không đáy”. Nước hồ màu ngọc bích, càng lấp lánh, biến hóa dưới ánh mặt trời.
Hồ nhỏ nhưng độ sâu khó đoán bởi hồ được thông với một hang động trong lòng núi. Dòng nước trong veo, mát lành chưa bao giờ đổi mầu hay vơi cạn. Không gian tĩnh lặng đến lạ lùng. Tiếp tục hành trình, du khách sẽ qua khu rừng nguyên sinh có thảm thực vật phong phú, nơi những tán cổ thụ vươn cao, uốn cong theo nhịp rừng, nối liền hai nhánh hang Tiên 1 và hang Tiên 2. Cửa vào nhánh hang Tiên 2 là khe hẹp, cao khoảng 3m, rộng 1,5m.
Ngoài trời oi ả, nhưng hễ đến cửa hang luôn gặp một luồng gió mát trong thổi ra mạnh mẽ mang theo hơi nước từ lòng hang. Càng đi sâu, càng cảm nhận được cảm giác kỳ lạ khi nhiệt độ biến chuyển theo các cung bậc, từ lạnh buốt đến ấm áp, từ ẩm ướt đến ráo khô…
Các chuyên gia nhận định, đây là hang động có cấu trúc vô cùng ấn tượng với những vòm trần cao từ 30-100m, có nơi trần hang hạ thấp dần như mái xiên, có chỗ xếp tầng như ruộng bậc thang. Vô số vân đá đa dạng mầu sắc, hình thù kỳ lạ. Mùa lũ đến rồi qua đi, nền hang được phủ một lớp cát mịn.
Từ lèn Tiên Giới xuôi đò trên những dòng sông nhỏ rồi nhập sông Gianh, càng cảm nhận rõ nét mênh mang, dịu dàng, sâu lắng. Dù bây giờ đã có nước máy, nhưng mùa nước trong, người dân đôi bờ thi thoảng vẫn quẩy gánh múc nước sông về nấu chè xanh hái từ những triền đồi.
Hương phù sa, hương đất trời, tình người sâu nặng sóng sánh trong bát nước chè đậm đà, ngọt hậu. Tiến về vùng Thuận Hóa, du khách còn choáng ngợp trước kỳ quan núi đá vươn mình về phía dòng sông như những vòm mái khổng lồ phủ cả không gian nên thơ. Dưới những vòm mái đá ấy, là vô số bọng ong tự nhiên, những sản vật quý giá mà qua bao đời, người dân vẫn bảo tồn để chúng sống bình yên trong khe đá.
Du khách có thể chọn thuyền hay đò để từ sông Gianh ngược dòng Rào Trổ, nhánh sông tĩnh lặng mà nên thơ. Khi đò nhẹ lướt trên dòng nước xanh trong, khi sững sờ trước ngọn thác lớn trắng xóa dội xuống kiêu hãnh như điệu vũ của mây trời. Hai bên bờ sông, trùng điệp núi non, đẹp đến nao lòng.
Tiếng thác đổ mạnh mẽ dội vào không gian tĩnh mịch khiến lòng người trào dâng nhiều cung bậc cảm xúc. Tiến sâu vào thượng nguồn, hành trình dừng lại ở suối nước nóng Ngư Hóa, nơi du khách được trải nghiệm một cảm giác hoàn toàn khác biệt. Từ lâu, người dân Ngư Hóa đã biết cách tận dụng suối nước nóng này để cải thiện đời sống sinh hoạt, chăm sóc sức khỏe. Chẳng phải ngẫu nhiên nơi đây được gọi là miền gái đẹp và các cụ già tuổi thọ rất cao.
Chờ “tiên nữ thức giấc”
Dù huyện Tuyên Hóa sở hữu nhiều tiềm năng phong phú để có thể phát triển du lịch, song thế mạnh vẫn chưa được khai thác hiệu quả. Những cảnh quan thiên nhiên kỳ vĩ, những huyền tích đậm đà bản sắc, vẻ đẹp của miền đất, con người vẫn chưa thật sự được đánh thức để trở thành nguồn tài nguyên du lịch dồi dào, níu chân du khách… đóng góp đáng kể vào sự phát triển của địa phương.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tuyên Hóa Lê Nam Giang nhấn mạnh, địa phương còn có rất nhiều danh thắng chưa được biết đến. Các nhà khoa học đến từ Anh, Australia, New Zealand đã có nhiều chuyến khảo sát dài ngày và khám phá thêm nhiều hang động mới còn nguyên sơ.
Trong số đó, 5 hang động ở xã Lâm Hóa huyện Tuyên Hóa dài khoảng 3,3 km. Ðáng chú ý, còn 1 hang động có suối ngầm chiều dài tương đối lớn chưa thể khảo sát hết. Như vậy, Tuyên Hóa hoàn toàn có thể phát triển du lịch hang động một cách sôi nổi hơn.
Suối nước nóng ở xã Ngư Hóa có nhiệt độ tới 80-90oC nằm trong khu rừng nguyên sinh đã được phân tích hàm lượng vi khoáng cho thấy nhiều khả quan về công dụng thư giãn, chữa bệnh… nhưng vẫn chưa có nhà đầu tư tiềm năng đưa suối nước khoáng và dịch vụ phục vụ du khách một cách tiện lợi, chuyên nghiệp. Huyện Tuyên Hóa còn có nền văn hóa truyền thống đặc sắc thể hiện qua lễ hội đua thuyền trên sông Gianh, hát ca trù Phong Châu, hát Kiều ở Lâm Bang.
Theo một số hãng lữ hành, Tuyên Hóa cần có những giải pháp đồng bộ, sáng tạo, kết hợp giữa bảo tồn thiên nhiên với khai thác tiềm năng du lịch. Ðầu tiên, cần phát triển hạ tầng du lịch bằng cách nâng cấp hệ thống giao thông, nhất là đường giao thông đến các điểm du lịch nổi bật như lèn Tiên Giới, hang Tiên và đầu tư hệ thống lưu trú, dịch vụ tiện ích.
Cần chú trọng khai thác sản phẩm du lịch đặc trưng như du lịch sinh thái, thám hiểm, du lịch văn hóa, tâm linh (tham quan các di tích, nghe kể về các huyền thoại tiên nữ)… kết hợp giữa khám phá thiên nhiên và trải nghiệm văn hóa địa phương. Việc truyền thông, quảng bá hình ảnh Tuyên Hóa cần được cải thiện, và cần thêm các sự kiện văn hóa, lễ hội đặc sắc...
Đọc nhiều
