Những điều cần biết về biến thể COVID-19 mới đang lan mạnh

Hơn 5 năm sau đợt bùng phát đầu tiên, COVID-19 lại tiếp tục thu hút sự chú ý trên các mặt báo, khi biến thể mới NB.1.8.1 lây lan mạnh và lưu hành tại nhiều quốc gia.

Chú thích ảnh

Nhân viên y tế điều trị cho bệnh nhân mắc COVID-19 tại bệnh viện ở Vũ Hán, Trung Quốc năm 2020. Ảnh tư liệu: THX/TTXVN

Các bằng chứng hiện có cho thấy biến thể NB.1.8.1 của virus SARS-CoV-2 có khả năng lây lan dễ dàng hơn và phần nào tránh được miễn dịch do từng mắc bệnh hoặc tiêm vaccine phòng COVID-19.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xếp NB.1.8.1 là “biến thể cần theo dõi” bởi nó đang lưu hành tại nhiều nước và có tốc độ lây lan mạnh. Hơn nữa, NB.1.8.1 còn sở hữu những đặc tính khác biệt so với các biến thể trước đây.

Một phát ngôn viên của WHO chia sẻ: “Virus SARS-CoV-2 tiếp tục tiến hóa và từ tháng 1 đến tháng 5, đã có những thay đổi trong động lực biến thể SARS-CoV-2 trên toàn cầu. Vào đầu năm, biến thể phổ biến nhất WHO theo dõi ở cấp độ toàn cầu là XEC, tiếp theo là KP.3.1.1. Đến tháng 2, XEC bắt đầu giảm trong khi LP.8.1 tăng lưu hành rồi trở thành biến thể được phát hiện nhiều nhất vào giữa tháng 3. Kể từ giữa tháng 4, LP.8.1 đã giảm nhẹ lưu hành trong khi ngày càng có nhiều ca mắc NB.1.8.1”.

Biến thể NB.1.8.1, hiện chiếm hơn 10% các ca mắc COVID-19 trên toàn cầu. Theo báo Independent (Anh), mặc dù không có bằng chứng nào cho thấy NB.1.8.1gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hơn, nhưng nhiều chuyên gia tin rằng nó có thể dễ tấn công tế bào hơn và gây ra các triệu chứng đường tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón và buồn nôn.

Kể từ lần đầu tiên được phát hiện vào tháng 1/2025, biến thể NB.1.8.1 đã lan rộng ra nhiều tiểu bang trên khắp nước Mỹ, Australia, Thái Lan và là biến thể phổ biến nhất ở Trung Quốc, Hong Kong.
Ngày 24/5, Sở Y tế TP Hồ Chí Minh thông tin, phân tích giải trình tự gen gần đây cho thấy 83% mẫu bệnh phẩm từ bệnh nhân COVID-19 tại TP Hồ Chí Minh là biến chủng NB.1.8.1.

Chú thích ảnh — Nhân viên y tế lấy mẫu xét nghiệm COVID-19 cho người dân tại Bangkok, Thái Lan. Ảnh: THX/TTXVN

Giống như các biến thể trước đó, NB.1.8.1 cũng có nhiều đột biến trong protein gai – phần nằm trên bề mặt virus giúp nó xâm nhập vào cơ thể người, thông qua thụ thể ACE2, vốn được ví như “cánh cửa” dẫn vào tế bào.

Một nghiên cứu gần đây chưa qua kiểm định chính thức, đã đưa ra một số giả thuyết cho thấy NB.1.8.1 có thể đang lan rộng nhanh hơn. Theo báo Guardian (Anh), các nhà nghiên cứu sử dụng mô hình trong phòng thí nghiệm và phát hiện ra rằng NB.1.8.1 có ái lực liên kết mạnh nhất với thụ thể ACE2 của con người so với số một số biến thể đã được thử nghiệm. Điều này đồng nghĩa với việc nó có thể lây nhiễm vào tế bào mạnh hơn so với các chủng trước đó.

Nghiên cứu cũng xem xét mức độ kháng thể từ những người đã tiêm vaccine hoặc từng nhiễm COVID-19. Kết quả cho thấy khả năng kháng thể vô hiệu hóa NB.1.8.1 thấp hơn khoảng 1,5 lần so với biến thể gần đây khác là LP.8.1.1. Điều này đồng nghĩa với việc người bị nhiễm NB.1.8.1 có khả năng lây truyền virus cho người khác cao hơn so với các biến thể trước đó.

Giáo sư Subhash Verma tại Trường Y khoa Reno, Đại học Nevada (Mỹ) phát biểu với CBS News: "Dữ liệu cho thấy NB.1.8.1 không gây ra bệnh nặng hơn so với các biến thể trước đó, mặc dù nó nó có thể lây lan dễ dàng hơn".

Dù mức độ kháng thể trung hòa có thể giảm nhẹ trước biến thể NB.1.8.1, nhưng WHO cho biết các loại vaccine phòng COVID-19 hiện tại vẫn có khả năng bảo vệ khỏi tình trạng bệnh nặng do biến thể này gây ra.

Theo TTXVN