Những người gác miếu, giữ đình thầm lặng

Ông Thái Công Nô chỉ tay vào bảng xếp hạng Di tích Quốc gia của miếu Bà Chúa Xứ núi Sam, khuôn mặt ông toát lên niềm tự hào về giá trị văn hóa, lịch sử của nơi này

Một đời gắn bó với miếu Bà

Nhắc đến những người gắn bó với miếu Bà Chúa Xứ núi Sam (phường Núi Sam, TP. Châu Đốc), không thể không nhắc đến ông Thái Công Nô. Ông Nô đã dành 40 năm cuộc đời để cống hiến cho nơi này. Ở tuổi 75, ông vẫn tận tụy mỗi ngày, cùng ban quản trị sắp xếp các nghi thức cúng bái, hỗ trợ khách hành hương và duy trì sự trang nghiêm cho miếu. Những ngày cao điểm như lễ hội vía Bà, lượng khách hành hương lên đến hàng triệu lượt, nhưng nhờ kinh nghiệm dày dặn, mọi nghi lễ vẫn diễn ra suôn sẻ.

Đối với ông, công việc này không chỉ đơn thuần là một nhiệm vụ mà còn là trách nhiệm với tín ngưỡng lâu đời của vùng đất này. Suốt nhiều năm gắn bó với miếu, ông đã nghe không ít những câu chuyện từ những người đến cúng bái cầu tài lộc, bình an, cho đến những trường hợp đặc biệt mà ông nhớ mãi. Ông Nô kể: “Có người đàn ông ở Bạc Liêu làm ăn thất bại, một đêm nằm mộng thấy một người phụ nữ báo mộng bảo hãy đi về hướng Tây Nam để cầu xin phù hộ. Ông ta đã tìm đến miếu, dâng lễ khấn nguyện, sau đó quay về quê nuôi tôm, trúng mùa lớn. Sau khi thành công, ông quay lại miếu tạ ơn”.

Không chỉ người dân mà cả bản thân ông cũng gửi gắm niềm tin vào sự linh thiêng của Bà Chúa Xứ. Ông Nô chia sẻ: “Khi tôi mới về đây công tác, cuộc sống còn chật vật. Nhưng nhờ Bà độ trì, tôi mở được nhà thuốc tây, công việc kinh doanh thuận lợi. Mỗi việc lớn trong đời, tôi đều khấn Bà, cầu mong mọi sự đều suôn sẻ”. Chính niềm tin vào Bà  Chúa Xứ núi Sam đã giúp ông gắn bó với nơi này đến tận bây giờ.

Giữ đình làng - gìn giữ hồn quê

Trong khi đó, Đình thần Vĩnh Thạnh Trung (thị trấn Vĩnh Thạnh Trung, huyện Châu Phú) nơi mang trong mình những giá trị văn hóa truyền thống, gắn bó mật thiết với đời sống tâm linh của người dân địa phương. Tại đây, ông Nguyễn Hoàng Vân (73 tuổi), Trưởng ban Quý tế, đã có 17 năm gắn bó với ngôi đình này. Cơ duyên đã đưa ông đến với công việc này một cách tự nhiên. Ban đầu, ông Vân chỉ tham gia các hoạt động cúng bái cùng bà con địa phương. Nhưng theo thời gian, ông Vân nhận thấy đình cần có người chăm nom, tổ chức lễ hội, duy trì các nghi thức truyền thống. Khi Ban Quý tế cần người quản lý, ông quyết định nhận trọng trách này.

Mỗi ngày, ông Vân cùng ban quý tế lo hương khói, sắp xếp cúng tế, tổ chức lễ hội Thượng điền, Kỳ yên, Hạ điền. Đặc biệt, ông đã thành lập Tổ hầu hương, phân công trực 24/24 giờ để phục vụ nhu cầu cúng kiếng của người dân chu đáo, dù không hưởng một đồng lương nào. Tôi chỉ mong rằng, toàn ban quý tế tiếp tục cùng nhau giữ gìn ngôi đình này để nơi thờ tự được khang trang, nghiêm chỉnh. 

Ông Vân kể lại một câu chuyện mà đến nay vẫn không quên: “Thời gian thập niên 80, một vụ cháy lớn xảy ra gần đình, nhưng lửa không bén đến chánh điện. Dân làng tin rằng nhờ sự bảo hộ của Thành Hoàng nên đình vẫn vững chãi. Cũng có những lần đình thiếu kinh phí, chúng tôi dâng hương cầu khấn, bà con tự nguyện đóng góp, giúp đình có đủ kinh phí tu sửa”. Dù xã hội có đổi thay, đình vẫn là nơi để người dân tìm đến mỗi khi gặp chuyện khó khăn. Họ đến đây để cúng bái và tìm sự bình an, tìm chốn nương tựa tinh thần giữa những bộn bề cuộc sống.

Niềm tin và tâm huyết truyền đời

Dù là miếu Bà hay đình làng, những người trông coi nơi đây đều có chung một tâm niệm: Giữ gìn tín ngưỡng, truyền thống cho thế hệ sau. Ông Nô chia sẻ, ở tuổi xế chiều, ông đã truyền lại mọi kiến thức, kinh nghiệm cho đội ngũ kế thừa để không làm mai một nghi lễ cổ truyền. Còn ông Vân tin rằng, sẽ có thế hệ kế thừa tiếp tục công việc trông coi, gìn giữ đình, giống như trong một gia đình, thế hệ sau tiếp nối thế hệ trước. Ông Vân hiểu rằng, việc bảo tồn đình không chỉ là trách nhiệm của riêng mình, mà là sự chung tay của cả cộng đồng, để những giá trị văn hóa và tâm linh được trân trọng, gìn giữ qua từng thế hệ.

Họ là những con người thầm lặng, chẳng cần ai ghi danh hay ca ngợi. Nhưng chính họ đã góp phần gìn giữ hồn cốt văn hóa, duy trì tín ngưỡng dân gian cho thế hệ mai sau. Dù thời gian có trôi, những người “gác miếu, giữ đình” vẫn sẽ lặng lẽ, tận tụy như chính họ đã từng...                             

BÍCH GIANG