Mùa Thu đánh dấu sự chuyển tiếp từ mùa Hè nóng bức sang mùa Đông lạnh giá, với đặc điểm thời tiết se lạnh vào buổi sáng sớm và ban đêm, cùng sự chênh lệch nhiệt độ lớn giữa ngày và đêm. Độ ẩm không khí giảm, dễ khiến da bị khô và cổ họng trở nên nhạy cảm, dễ viêm. Đây cũng là thời điểm cơ thể suy giảm sức đề kháng do phải liên tục điều chỉnh để thích nghi với sự thay đổi của khí hậu.
Vì vậy, chế độ dinh dưỡng trong mùa Thu cần được điều chỉnh phù hợp để giữ ấm cơ thể, tăng cường hệ miễn dịch và nâng cao khả năng chống lại các bệnh thường gặp như cảm cúm, viêm họng, ho khan hay dị ứng theo mùa.
1. Nguyên tắc lựa chọn thực phẩm mùa Thu
Để giữ ấm cơ thể và tăng cường sức đề kháng một cách hiệu quả, nên ưu tiên các loại thực phẩm đáp ứng những tiêu chí sau:
- Có tính nhiệt hoặc tính ấm, giúp cơ thể duy trì sự ấm áp từ bên trong, tránh các hiện tượng lạnh gây khó chịu.
- Chứa hàm lượng cao vitamin C, A, cùng các khoáng chất như kẽm và selen – những dưỡng chất hỗ trợ miễn dịch, đồng thời giúp chống viêm và kháng khuẩn tự nhiên nhằm phòng ngừa các bệnh liên quan đến đường hô hấp.
- Giàu chất chống ôxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi sự tổn hại, hỗ trợ chống lão hóa và thích hợp với khí hậu hanh khô của mùa Thu.
2. Những thực phẩm nên bổ sung vào mùa Thu
Việc lựa chọn thực phẩm theo mùa sẽ giúp tăng cường sức khỏe, làm đẹp da và giữ năng lượng dồi dào. Dưới đây là những thực phẩm nên bổ sung vào mùa Thu:
Thực phẩm giữ ấm cơ thể
Gừng tươi là một nguyên liệu quý giá trong việc hỗ trợ sức khỏe. Nó không chỉ có khả năng kích thích tuần hoàn máu mà còn giúp giữ ấm vùng bụng một cách hiệu quả, đặc biệt hữu ích trong những ngày thời tiết lạnh. Ngoài ra, gừng còn sở hữu đặc tính giảm viêm, giúp cơ thể phục hồi từ các triệu chứng khó chịu.
Tỏi là một "siêu thực phẩm" với vai trò quan trọng trong việc tăng cường hệ miễn dịch. Bên cạnh lợi ích này, tỏi còn nổi bật với khả năng kháng khuẩn mạnh mẽ, giúp bảo vệ cơ thể trước các tác nhân gây bệnh.
Các loại gia vị như quế, hồi, và thảo quả mang lại nhiều lợi ích sức khỏe đáng kể. Chúng không chỉ góp phần làm ấm phổi mà còn hỗ trợ hiệu quả trong việc ngăn ngừa cảm lạnh, đặc biệt là vào những ngày trời se lạnh.
Khoai lang và bí đỏ là hai thực phẩm dinh dưỡng thiết yếu, giàu beta-caroten và chứa lượng tinh bột dễ tiêu hóa. Chúng cung cấp nhiệt lượng quan trọng cho cơ thể, giúp duy trì năng lượng và đảm bảo sự hoạt động ổn định của các chức năng sinh lý, nhất là khi thời tiết trở nên khắc nghiệt.
(Ảnh: Getty images)
Thực phẩm tăng sức đề kháng
Cam, quýt, bưởi và ổi không chỉ là những loại trái cây thơm ngon mà còn là nguồn cung cấp vitamin C dồi dào, góp phần quan trọng trong việc tăng cường hệ miễn dịch và giúp cơ thể phòng tránh hiệu quả các bệnh cảm cúm thường gặp. Đây là những thực phẩm thiết yếu để duy trì sức khỏe ổn định, đặc biệt là trong những giai đoạn thời tiết thay đổi.
Nhóm rau lá xanh đậm, bao gồm cải bó xôi và cải xoăn, cũng nằm trong danh sách thực phẩm không thể thiếu. Chúng mang lại một lượng lớn chất chống ôxy hóa cùng với sắt, những chất dinh dưỡng quan trọng giúp cơ thể khỏe mạnh, cải thiện khả năng đề kháng và hỗ trợ các chức năng cơ bản trong quá trình tái tạo năng lượng.
Nấm, bao gồm các loại nấm hương và nấm đông cô, nổi bật với hàm lượng vitamin D phong phú, một yếu tố thiết yếu để tăng cường hoạt động của hệ miễn dịch. Bên cạnh đó, nấm còn cung cấp các dưỡng chất khác giúp cơ thể chống chọi lại những tác nhân gây bệnh từ môi trường.
Các loại hạt như óc chó, hạnh nhân và hạt bí cũng là nguồn dinh dưỡng tuyệt vời. Các loại hạt này chứa nhiều omega-3, kẽm và selen, những chất có lợi trong việc cải thiện sức khỏe toàn diện, bảo vệ cơ thể trước các bệnh lý thông thường và nâng cao khả năng phục hồi tự nhiên. Đây là những lựa chọn lý tưởng để bổ sung vào chế độ ăn uống hàng ngày nhằm tối ưu hóa sức khỏe.
Nhóm thực phẩm hỗ trợ phổi và đường hô hấp
Mật ong từ lâu đã được biết đến như một nguyên liệu tự nhiên hiệu quả trong việc làm dịu cổ họng, đồng thời giúp giảm các cơn ho nhờ đặc tính làm mềm và dưỡng ẩm.
Củ cải trắng, với khả năng thanh lọc và làm sạch phổi, cũng hỗ trợ hiệu quả trong việc loại bỏ đờm, giúp hệ hô hấp hoạt động thông thoáng hơn.
Đặc biệt, mật ong kết hợp với chanh đào không chỉ tăng cường khả năng kháng khuẩn mà còn góp phần nâng cao sức đề kháng cho cổ họng, bảo vệ cơ thể trước các tác nhân gây hại từ môi trường.
3. Thực phẩm nên hạn chế trong mùa Thu
Ngoài việc bổ sung thực phẩm phù hợp, chúng ta cũng cần chú ý đến những loại nên hạn chế trong mùa Thu. Đây là thời điểm cơ thể dễ bị khô da, táo bón, cảm lạnh, dị ứng và các bệnh hô hấp. Một số thực phẩm có thể khiến tình trạng này trầm trọng hơn nếu dùng quá nhiều.
Thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ
Tiêu thụ quá nhiều món ăn chiên giòn hoặc ngập dầu mỡ có thể gây khó tiêu và làm tăng cảm giác nặng bụng, đặc biệt trong thời tiết se lạnh dễ khiến cơ thể trở nên uể oải.
Đồ ăn cay, nóng
Mùa Thu thường đi kèm với sự thay đổi khí hậu, vì vậy ăn quá nhiều đồ cay nóng có thể gây kích ứng dạ dày và làm mất cân bằng hệ tiêu hóa.
Đồ uống lạnh
Nhiệt độ xuống thấp vào mùa này sẽ khiến việc uống nước lạnh dễ gây khó chịu cho cơ quan hô hấp, làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm họng hoặc cảm lạnh.
Thực phẩm chế biến sẵn
Các thức ăn đóng hộp, đồ ăn nhanh thường chứa nhiều chất bảo quản và ít giá trị dinh dưỡng, không phù hợp để cung cấp năng lượng cần thiết cho cơ thể trong những ngày trời lạnh.
Thực phẩm chứa nhiều đường
Ăn quá nhiều đồ ngọt dễ làm giảm sức đề kháng và gây tăng cân, trong khi cơ thể mùa Thu cần nguồn dinh dưỡng lành mạnh và cân đối hơn.
Trái cây có tính hàn
Một số loại trái cây như dưa hấu hoặc kiwi có tính hàn; nếu ăn nhiều trong thời tiết se lạnh, có thể ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa, gây đầy bụng hoặc khó chịu.
(Ảnh: iStock)
Đối với người cao tuổi, trẻ em, hoặc những người có bệnh lý nền liên quan đến tim mạch và hô hấp, nên tập trung vào các món như hấp, hầm, súp nhằm hỗ trợ tiêu hóa và giữ ấm cơ thể hiệu quả.
Với những người có cơ địa nóng, dễ nổi mụn hoặc gặp tình trạng nóng trong, nên điều chỉnh chế độ ăn bằng cách bổ sung thực phẩm có tính mát nhẹ như rau củ luộc, canh rau ngót, đồng thời nhớ uống đủ nước để duy trì sự cân bằng cho cơ thể.
6. Kết hợp dinh dưỡng với lối sống mùa Thu
Để cơ thể thích nghi tốt hơn với tiết trời mùa Thu, cần kết hợp chế độ ăn uống hợp lý cùng lối sống lành mạnh. Hoạt động thể dục nhẹ nhàng mỗi ngày như đi bộ, tập yoga hoặc khí công không chỉ giúp tăng cường sức khỏe mà còn hỗ trợ lưu thông khí huyết.
Ngoài ra, việc uống đủ nước mỗi ngày (khoảng 1,5-2 lít) rất quan trọng, ngay cả khi không cảm thấy khát, vì thời tiết mùa Thu tuy khô nhưng ít gây đổ mồ hôi. Đừng quên đảm bảo ngủ đủ giấc và giữ ấm các vùng nhạy cảm như cổ, ngực, chân khi ngủ để tránh nhiễm lạnh./.
Đọc nhiều
