Phát hiện khảo cổ tại Syria có thể thay đổi lịch sử hình thành bảng chữ cái

Một nhóm nhà khảo cổ học của Đại học Johns Hopkins (Mỹ) mới đây đã đưa ra tuyên bố gây chấn động rằng các ký hiệu khắc trên những con dấu đất sét 4.400 năm tuổi có thể là minh chứng sớm nhất về hệ thống chữ viết theo bảng chữ cái.

Chú thích ảnh

Hình minh họa về các ống đất sét. Ảnh: Tạp chí Khảo cổ học Mỹ

Điều này nếu đúng sẽ đẩy lùi niên đại hình thành bảng chữ cái khoảng 500 năm so với những gì giới khoa học tin trước đây.

Khám phá chấn động tại Umm el-Marra

Những con dấu đất sét này được khai quật vào năm 2004 từ Umm el-Marra, một di tích thời đại đồ đồng ở phía đông Aleppo, Syria. Chúng thuộc về khu vực chôn cất (lăng mộ) của tầng lớp thượng lưu, nơi các nhà khảo cổ tìm thấy nhiều hiện vật quý giá, từ đồ trang sức, vũ khí, đến các vật phẩm bằng gốm sứ.

Theo Giáo sư Glenn Schwartz, người đứng đầu nhóm khai quật, những ký hiệu trên con dấu có thể là chữ viết bảng chữ cái cổ nhất từng được biết đến.

Nếu tuyên bố này được chứng minh, nó sẽ làm thay đổi toàn bộ hiểu biết của nhân loại về nguồn gốc bảng chữ cái, vốn trước đây được cho là xuất hiện vào khoảng năm 1800-1900 trước công nguyên (TCN) tại Ai Cập hoặc bán đảo Sinai.

Chú thích ảnh — Cận cảnh một trong những khối đất sét hình trụ Umm al-Marra. Ảnh: Đại học Johns Hopkins

Những tranh luận và bằng chứng ban đầu

Dù giả thuyết của Giáo sư Schwartz đã được ông công bố từ năm 2006, nhưng chỉ đến khi ông trình bày lại tại Hội nghị Hiệp hội nghiên cứu hải ngoại Mỹ vào ngày 21/11 vừa qua, phát hiện này mới thực sự thu hút sự chú ý toàn cầu.

Nhiều chuyên gia, như Giáo sư Christopher Rollston từ Đại học George Washington, đã lên tiếng ủng hộ lý thuyết này, gọi các con dấu là “những hiện vật viết vô cùng đặc biệt”.

Các ký hiệu được cho là tương ứng với một số chữ cái trong các ngôn ngữ Semit cổ như A, I, K, L, N, S và Y. Hình thái của chúng cũng có nét tương đồng với chữ tượng hình Ai Cập, cho thấy khả năng giao lưu văn hóa trong khu vực thời kỳ này.

Ý nghĩa và thách thức

Nếu các ký hiệu trên được xác nhận là chữ viết bảng chữ cái, chúng sẽ cung cấp cái nhìn mới về sự phát triển của chữ viết, một công nghệ có ảnh hưởng sâu sắc đến lịch sử loài người.

Tuy nhiên, nhiều câu hỏi vẫn chưa được giải đáp. Do tình hình chính trị bất ổn tại Syria, việc tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về các hiện vật này hiện là điều không thể.

Ngoài ra, những ý kiến trái chiều cũng xuất hiện. Một số nhà khảo cổ học Syria đã bác bỏ tuyên bố của Schwartz, cho rằng đó chỉ là giả thuyết cũ, chưa có bằng chứng mới.

Phát hiện tại Umm el-Marra, dù vẫn còn gây tranh cãi, đã thắp lên hy vọng về việc tái cấu trúc lịch sử nguồn gốc bảng chữ cái.

Với sự hỗ trợ của các nghiên cứu tiếp theo, những ký hiệu trên con dấu đất sét này có thể mở ra một chương mới trong lịch sử ngôn ngữ và văn minh nhân loại.