Phát triển nông nghiệp hữu cơ

Hãy bắt đầu từ đất

Thực tế cho thấy, muốn tiến đến nền nông nghiệp sạch, hữu cơ thì trước hết, đồng ruộng phải có nền đất hữu cơ. Nếu vậy, nông dân phải chuyển đổi, cải tạo hệ sinh thái của đất. Bởi trước đây, nông dân phun xịt quá nhiều thuốc trừ sâu, trừ cỏ, giết chết các loại vi khuẩn có lợi trong đất.

Ông Nguyễn Thanh Sơn (Trưởng trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật huyện Châu Thành, tỉnh An Giang) có nhiều dự án tâm huyết với mô hình nông nghiệp hữu cơ. Khi còn công tác ở Trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật TP. Long Xuyên, ông Sơn thực hiện dự án liên quan chăn nuôi heo hữu cơ và rau hữu cơ tại TP. Long Xuyên. Trong 2 năm (từ tháng 11-2016 đến 11-2018), ông Sơn cùng các cộng sự, nông dân TP. Long Xuyên hình thành vườn rau màu, chuồng trại chăn nuôi theo hướng hữu cơ.

Canh tác hữu cơ giúp độ PH đất càng cao, cây trồng phát triển tốt

Qua các lớp đào tạo, cùng với mô hình điểm được triển khai, nông dân tiếp cận với phương pháp canh tác hữu cơ truyền thống bằng cách tận dụng nguyên, vật liệu sẵn có tại địa phương như: Bã tàu hủ, phân bò, vịt, heo, phôi nấm... thu gom về xử lý, làm phân bón rất tốt cho đất. Đây là cách làm vừa giúp bảo vệ môi trường, vừa giảm chi phí, giá thành trong sản xuất, hơn hết là xây dựng được nền đất có hàm lượng hữu cơ cao - 1 tiêu chí để đánh giá độ phì nhiêu của đất.

Loại đất nào có hàm lượng chất hữu cơ cao (mùn cao) hơn thì được đánh giá tốt hơn, phù hợp phát triển cho tất cả cây trồng, đặc biệt là lúa, rau màu, cây ăn trái… “Thực ra, canh tác hữu cơ có thể hiểu đơn giản: Đó là phương pháp canh tác đã có từ xa xưa khi sử dụng nguồn phân chuồng (phân bò, gà, heo…) có sẵn. Bên cạnh đó, tránh hoặc loại bỏ phần lớn phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, chất điều tiết tăng trưởng cây trồng và chất kháng sinh trong chăn nuôi” - ông Sơn phân tích.

Cần người đồng hành

Anh Nguyễn Văn Thuận là kỹ sư nông nghiệp, đang công tác tại công ty chuyên kinh doanh sản phẩm phân bón hữu cơ. Anh dành rất nhiều thời gian đi thực tế trong tỉnh, vừa tiếp cận khách hàng, vừa giúp nông dân kiểm tra độ PH diện tích đất canh tác của bà con. Từ độ PH thu được, có thể xác định mức độ của đất hiện tại như thế nào, qua đó có biện pháp cải tạo thích hợp. Nông dân thường chọn phương pháp nhanh, gọn, nên có thể dễ hiểu vì sao các loại phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật được ưu tiên sử dụng trong thời gian dài. Điều này dẫn đến đất ngày càng bị suy kiệt, biểu hiện, như: Chai cứng, bạc màu, tầng canh tác cạn dần, lượng phân bón phải sử dụng tăng rất nhiều…

Theo anh Thuận, sau thời gian đo PH ở nhiều nơi, anh nhận thấy đất bị chai, độ PH rất thấp, nên dù tốn công chăm sóc, chi phí phân bón tăng mà năng suất giảm. Chỉ cần cải tạo được nền đất khỏe, nông dân tiết kiệm được tiền phân bón, thuốc hóa học. Phương pháp canh tác hữu cơ là lựa chọn hàng đầu cho bà con, vừa canh tác, vừa cải tạo đất, cần thời gian nhưng sẽ hướng đến phát triển bền vững.

Nông nghiệp hữu cơ giúp tạo ra các loại nông sản an toàn

“Bản thân là kỹ sư nông nghiệp, lại yêu thích phương pháp canh tác hữu cơ sinh học, tôi mong muốn bằng khả năng của mình có thể giới thiệu, chia sẻ với bà con kiến thức chọn hướng đi đúng cho mô hình sản xuất nông nghiệp hiện tại. Khi chọn phương pháp hữu cơ sinh học, có thể hiệu quả sẽ chậm, khó nhìn thấy rõ ràng sau 1 mùa vụ, nhưng hiệu quả lâu dài. Nếu chăm cải tạo, xây dựng môi trường từ đất, nước, có lượng thiên địch cần thiết cho đồng ruộng của mình, không chỉ tạo ra nông sản sạch, an toàn, mà giúp tiết giảm rất nhiều chi phí trong sản xuất” - anh Thuận chia sẻ.

Từ thông điệp “Tái tạo nông nghiệp truyền thống”, anh Trương Thành Đạt sáng lập Nông trại Ếch Ộp (TP. Long Xuyên), canh tác hoàn toàn tự nhiên, không sử dụng thuốc hóa học. Làm nông trại sinh thái, không thể mang lại hiệu quả ngay được, mà đó là quá trình không ngừng phấn đấu, đầu tư. Chính vì vậy, khi bắt tay thực hiện, anh Đạt xây dựng kế hoạch, định hướng sản xuất cho nông trại trong 5 - 10 năm. Anh Đạt xây dựng hệ sinh thái cân bằng trên ruộng, với các động vật, côn trùng, rau, cỏ dại… sinh trưởng hài hòa cân bằng.

Khi sâu bệnh tấn công thì các loại thiên địch xuất hiện để tiêu diệt. Sản phẩm rau, củ, quả từ nông trại Ếch Ộp tạo được thương hiệu và chỗ đứng trên thị trường, được người tiêu dùng lựa chọn. Đây là hướng đi của nông nghiệp hữu cơ có thể tham khảo và phát triển, từ cách làm cho đến hiệu quả kinh tế mang lại, vừa tạo được sản phẩm an toàn từ cách làm truyền thống.

ÁNH NGUYÊN