Quan trắc môi trường lao động – “Lá chắn” vô hình bảo vệ người lao động

Nhưng còn một “lá chắn vô hình” quan trọng hơn đó là quan trắc môi trường lao động, hoạt động âm thầm giúp doanh nghiệp phát hiện sớm các yếu tố nguy hại trước khi chúng kịp gây ra hậu quả.

Ngày nay, trong bối cảnh các nhà máy, khu công nghiệp mọc lên nhanh chóng, việc thực hiện quan trắc không chỉ là yêu cầu bắt buộc của pháp luật, mà còn là chìa khóa để doanh nghiệp phát triển bền vững.

Quan trắc môi trường lao động là gì và vì sao cần thực hiện định kỳ

Hiểu đơn giản, quan trắc môi trường lao động là quá trình đo đạc, lấy mẫu và phân tích các yếu tố trong môi trường làm việc có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người,

Mục đích chính là xác định mức độ rủi ro, từ đó doanh nghiệp có thể đưa ra biện pháp cải thiện điều kiện làm việc.

Tác dụng của quan trắc môi trường lao động:

• Phát hiện sớm các yếu tố vượt ngưỡng cho phép (bụi, khí độc, tiếng ồn).
• Ngăn ngừa bệnh nghề nghiệp và tai nạn lao động.
• Cung cấp dữ liệu để lập báo cáo kết quả quan trắc môi trường lao động hằng năm.
• Giúp doanh nghiệp chứng minh tuân thủ quy định an toàn vệ sinh lao động.

Theo quy định tại Thông tư 02/2023/TT-BYT, mọi doanh nghiệp có sử dụng lao động đều phải thực hiện quan trắc ít nhất 1 lần/năm hoặc 2–4 lần/năm đối với ngành nghề có nguy cơ cao (hóa chất, cơ khí, luyện kim, khai thác…).

Các yếu tố cần được quan trắc trong môi trường lao động

Việc quan trắc môi trường lao động giúp phát hiện cả những rủi ro “ẩn” — những tác nhân vi mô có thể gây bệnh nghề nghiệp sau thời gian dài tiếp xúc.

6 nhóm yếu tố cần được quan trắc định kỳ:

1. Vi khí hậu: Nhiệt độ, độ ẩm, tốc độ gió, bức xạ nhiệt.
2. Bụi: Bụi tổng, bụi silic, bụi kim loại.
3. Yếu tố hóa học: Khí CO, SO₂, NH₃, hơi dung môi, hóa chất bay hơi.
4. Yếu tố vật lý: Tiếng ồn, rung, chiếu sáng, bức xạ ion hóa.
5. Yếu tố sinh học: Vi khuẩn, nấm mốc, vi sinh vật gây bệnh.
6. Yếu tố ergonomics: Tư thế làm việc, tần suất thao tác, cường độ vận động.

Tần suất quan trắc môi trường lao động theo quy định mới

Tùy vào đặc thù ngành nghề, quy mô sản xuất và mức độ rủi ro, doanh nghiệp cần thực hiện quan trắc môi trường lao động với tần suất khác nhau.

Quy định tần suất quan trắc:

• Doanh nghiệp thông thường: ít nhất 01 lần/năm.
• Ngành nghề nguy cơ cao: 02–04 lần/năm.
• Khi thay đổi dây chuyền, công nghệ hoặc nguyên liệu: Phải quan trắc bổ sung ngay.
• Doanh nghiệp mới thành lập: phải thực hiện quan trắc trước khi vận hành chính thức.

Việc duy trì định kỳ không chỉ giúp doanh nghiệp tránh bị xử phạt mà còn tạo cơ sở để theo dõi sự biến động của môi trường làm việc qua từng năm  một tiêu chí quan trọng trong đánh giá ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị).

Hậu quả khi không thực hiện quan trắc môi trường lao động

Rất nhiều doanh nghiệp chỉ nhận ra tầm quan trọng của quan trắc khi… đã quá muộn. Không thực hiện hoặc thực hiện sai quy trình có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng:

5 rủi ro phổ biến:

• Phạt hành chính: Từ 10 đến 30 triệu đồng theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP.
• Đình chỉ sản xuất nếu phát hiện môi trường làm việc vượt ngưỡng cho phép.
• Gia tăng bệnh nghề nghiệp: Bụi phổi, viêm da, nhiễm độc kim loại nặng.
• Tăng chi phí bảo hiểm và bồi thường tai nạn lao động.
• Mất uy tín khi kiểm định, đấu thầu hoặc xin chứng nhận ISO.

Nói cách khác, không quan trắc định kỳ là đang “đi làm trong bóng tối” — không biết môi trường quanh mình có thực sự an toàn hay không.

Quy trình quan trắc chuyên nghiệp tại Trung tâm An toàn lao động

Là đơn vị được Bộ Y tế và Bộ LĐTBXH cấp phép, Trung tâm An toàn lao động đã thực hiện hàng nghìn dự án quan trắc trên toàn quốc, đảm bảo chính xác – hợp pháp – nhanh gọn.

Quy trình 5 bước đạt chuẩn ISO:

1. Tiếp nhận thông tin và khảo sát sơ bộ môi trường làm việc.
2. Lập kế hoạch và xác định vị trí lấy mẫu.
3. Tiến hành đo đạc, lấy mẫu bằng thiết bị đạt chuẩn ISO/IEC 17025:2017.
4. Phân tích mẫu trong phòng thí nghiệm đạt chuẩn quốc gia.
5. Lập báo cáo kết quả quan trắc môi trường lao động và bàn giao cho doanh nghiệp.

Trung tâm cũng cung cấp dịch vụ quan trắc định kỳ tại chỗ, phù hợp với các nhà máy, công trình, khu công nghiệp, giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí di chuyển.

Lợi ích khi hợp tác với Trung tâm An toàn lao động

Không chỉ là đơn vị đo kiểm, Trung tâm An toàn lao động còn là đối tác tư vấn toàn diện giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược an toàn dài hạn.

Lợi ích doanh nghiệp nhận được:

• Báo cáo chuẩn pháp lý, dễ nộp cho cơ quan chức năng.
• Đo đạc nhanh, chính xác, chi phí tối ưu.
• Hỗ trợ lập kế hoạch quan trắc môi trường lao động hằng năm.
• Tư vấn biện pháp cải thiện, thiết kế giải pháp kỹ thuật phù hợp.
• Cung cấp dịch vụ huấn luyện an toàn lao động, cấp thẻ, chứng chỉ cho người lao động.

Doanh nghiệp nên quan trắc khi nào?

Không phải đợi đến khi có yêu cầu kiểm tra, doanh nghiệp mới bắt đầu quan trắc. Theo chuyên gia, các mốc thời điểm lý tưởng bao gồm:

4 thời điểm quan trắc khuyến nghị:

• Khi bắt đầu vận hành cơ sở mới.
• Sau khi thay đổi dây chuyền, nguyên liệu hoặc thiết bị sản xuất.
• Khi có phản ánh về sức khỏe hoặc triệu chứng bất thường từ người lao động.
• Khi chuẩn bị nộp hồ sơ báo cáo kết quả quan trắc môi trường lao động cho cơ quan quản lý.

Kết luận

Hãy để Trung tâm An toàn lao động trở thành người bạn đồng hành tin cậy trong hành trình bảo vệ sức khỏe người lao động – vì một Việt Nam lao động an toàn, sản xuất bền vững và phát triển thịnh vượng.

Trung tâm An toàn lao động

Địa chỉ: Lầu 3, Lô T2-1.2, đường D1, phường Tăng Nhơn Phú, TP. HCM

Email: info@trungtamantoanlaodong.com

Hotline: 0934 900 057

Website: trungtamantoanlaodong.com

Bài, ảnh: O.T