Tổng thống Ilham Aliyev: Chuyến thăm của Tổng Bí thư Tô Lâm tới CH Azerbaijan là một cột mốc quan trọng trong quan hệ song phương

Trong các ngày 7-8/5/2025, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm sẽ thăm cấp nhà nước tới CH Azerbaijan. Xin Tổng thống cho biết một số đánh giá về quan hệ song phương và hợp tác hiện nay giữa hai nước chúng ta?

Trước hết, tôi muốn lưu ý rằng Azerbaijan và Việt Nam có mối quan hệ hữu nghị kéo dài hơn nửa thế kỷ. Năm 1959, Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Hồ Chí Minh đã đến thăm CHXHCN Xô viết Azerbaijan. Năm 1983, nhà lãnh đạo quốc gia Azerbaijan, Heydar Aliyev, khi đó giữ chức Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô, đã có chuyến thăm Việt Nam. Những chuyến thăm quan trọng này là nền tảng vững chắc cho sự phát triển hợp tác giữa hai nước chúng ta.

Chuyến thăm cấp nhà nước của tôi tới đất nước các bạn vào năm 2014 và chuyến thăm chính thức của Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam Trương Tấn Sang tới CH Azerbaijan vào năm 2015 đã mở ra một trang mới trong quan hệ giữa hai nước, tạo động lực cho sự phát triển hơn nữa. Trong khuôn khổ chuyến thăm của Chủ tịch nước Việt Nam Trương Tấn Sang, Diễn đàn Doanh nghiệp Azerbaijan - Việt Nam lần thứ nhất đã được tổ chức, có sự tham dự của đại diện các doanh nghiệp trong các lĩnh vực dầu khí, năng lượng, xây dựng, thông tin và truyền thông, tài chính, công nghiệp, thương mại, du lịch, vận tải, dược phẩm và các quan chức.

Nhằm phát triển hợp tác trong nhiều lĩnh vực và xác định các lĩnh vực tương tác mới, Ủy ban liên chính phủ Azerbaijan - Việt Nam về hợp tác kinh tế, thương mại, khoa học và kỹ thuật đã được thành lập. Ủy ban đóng vai trò là nền tảng quan trọng cho đối thoại thường xuyên và thực hiện hiệu quả các sáng kiến chung.

Các cuộc tham vấn chính trị đang được tổ chức thông qua Bộ Ngoại giao hai nước, cuộc tham vấn gần đây nhất diễn ra vào cuối tháng 4 vừa qua. Các nhóm công tác về quan hệ liên nghị viện tại quốc hội của cả Việt Nam và Azerbaijan đang hoạt động hiệu quả.

Hai nước chúng ta hợp tác hiệu quả trong khuôn khổ các tổ chức quốc tế lớn, bao gồm Phong trào Không liên kết (NAM) và Liên hợp quốc. Azerbaijan rất coi trọng việc phát triển quan hệ kinh tế và thương mại với Việt Nam. Năm 2024, kim ngạch thương mại giữa hai nước đạt 223,93 triệu USD. Chắc chắn là chúng ta có tiềm năng để tăng thêm con số này.

Azerbaijan và Việt Nam cũng hợp tác trong lĩnh vực dầu mỏ. Năm 2019, một thỏa thuận đã được ký kết giữa Tổng Công ty Lọc hóa dầu Bình Sơn của Việt Nam và Công ty Dầu khí Nhà nước CH Azerbaijan (SOCAR). Hợp tác song phương trong lĩnh vực dầu khí dựa trên nền tảng lịch sử vững chắc. Các chuyên gia Azerbaijan đã đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển ngành dầu khí tại Việt Nam. Không phải ngẫu nhiên mà tổng giám đốc đầu tiên của Liên doanh Vietsovpetro (gọi tắt là Vietsovpetro), thành lập năm 1981 với sự hỗ trợ của Liên Xô, lại là người Azerbaijan Jalal Mamedov.

Hợp tác của hai nước trong lĩnh vực văn hóa, nhân đạo và giáo dục được thiết lập từ thời Liên Xô và phát triển sâu rộng hơn trong những năm gần đây. Năm 1955, nhà soạn nhạc người Azerbaijan Gara Garayev đã sáng tác "Tổ khúc Việt Nam" cho bộ phim tài liệu đầu tiên hợp tác Liên Xô - Việt Nam về Chiến tranh Việt Nam, được công chiếu tại Hà Nội vào năm 2023. Trong những năm 1959-1962, theo lời mời của Chủ tịch Hồ Chí Minh và theo đề xuất của Chính phủ Liên Xô, đạo diễn người Azerbaijan Ajdar Ibrahimov đã tích cực tham gia thành lập trường điện ảnh Việt Nam, nơi ông đã tổ chức các lớp học nâng cao và quay 3 bộ phim. Vì những đóng góp của mình, ông đã được trao tặng Huân chương Lao động cao nhất của CHXHCN Việt Nam.

Thời Liên Xô, có khoảng 5.000 người Việt Nam đã học tập tại Azerbaijan, trong đó nhiều người hiện đang giữ các vị trí cấp cao trong các cơ quan chính phủ tại Việt Nam. Trong chuyến thăm Hà Nội năm 2014, tôi đã gặp những sinh viên Việt Nam tốt nghiệp các trường đại học Azerbaijan, họ nói rất nồng nhiệt về đất nước chúng tôi và những năm tháng họ sống ở đây. Năm 2015, Hội Hữu nghị Việt Nam - Azerbaijan được thành lập tại Hà Nội, tập hợp những sinh viên Việt Nam tốt nghiệp các trường đại học Azerbaijan.

Nói về mối quan hệ văn hóa giữa hai nước, tôi muốn lưu ý rằng mối quan hệ này tiếp tục phát triển và củng cố thông qua nhiều sáng kiến và dự án khác nhau. Ví dụ, vào năm 2024, bộ phim “Những người tạo nên huyền thoại” đã được trình chiếu tại Baku, nói về chủ nghĩa anh hùng của những người lính Cụ Hồ trong Chiến tranh Việt Nam. Cùng năm đó, Ngày Việt Nam được tổ chức tại thủ đô Baku để kỷ niệm 65 năm chuyến thăm của lãnh tụ Việt Nam Hồ Chí Minh tới Azerbaijan.

Quỹ Heydar Aliyev đang tích cực triển khai các dự án tại Việt Nam, bao gồm việc xây dựng một trường tiểu học tại tỉnh Hà Giang vào năm 2018. Vào tháng 4 năm nay, Phó Chủ tịch Quỹ Heydar Aliyev Leyla Aliyeva đã đến thăm đất nước của bạn. Tại đây bà đã gặp Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân, gặp phu nhân của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Ngô Phương Ly, gặp gỡ đại diện ngành công nghiệp sáng tạo, lãnh đạo Trường Cao đẳng Thương mại và Du lịch Hà Nội, cũng như các sinh viên tốt nghiệp các trường đại học Việt Nam từng học tập tại Azerbaijan. Trong buổi gặp mặt, Trường Cao đẳng Thương mại và Du lịch Hà Nội đã được trao chứng nhận hỗ trợ tài chính từ Quỹ Heydar Aliyev.

Như vậy, quan hệ giữa Azerbaijan và Việt Nam đang phát triển thành công trên mọi lĩnh vực quan trọng.

Xin Tổng thống cho biết đánh giá về ý nghĩa của chuyến thăm sắp tới của lãnh đạo Việt Nam tới Azerbaijan trong mục tiêu đưa quan hệ song phương lên tầm cao mới?

Chuyến thăm Azerbaijan của Tổng Bí thư Tô Lâm là chuyến thăm đầu tiên của ông trên cương vị Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam. Sự kiện này có ý nghĩa chính trị đặc biệt quan trọng, nhấn mạnh mong muốn của các bên trong việc làm sâu sắc hơn quan hệ song phương và mở ra các lĩnh vực hợp tác mới. Trong bối cảnh này, chuyến thăm có thể được coi là một cột mốc quan trọng trong sự phát triển hợp tác Azerbaijan - Việt Nam.

Chương trình chuyến thăm bao gồm nhiều vấn đề liên quan đến các khía cạnh chính của chương trình nghị sự song phương. Hai bên sẽ trao đổi toàn diện ý kiến về các chủ đề thời sự, phối hợp các phương pháp tiếp cận và xác định các lĩnh vực triển vọng để hợp tác sâu hơn. Đối thoại chính trị, quan hệ thương mại và kinh tế, cũng như trao đổi nhân đạo và văn hóa sẽ là các trọng tâm của chuyến thăm.

Ngoài ra, việc phát triển đối thoại liên đảng cũng được đặc biệt coi trọng. Sự hợp tác giữa Đảng Azerbaijan Mới và Đảng Cộng sản Việt Nam đang cho thấy động lực tích cực và chuyến thăm sắp tới sẽ khẳng định thêm mức độ tương tác cao trên cơ sở chính trị và tư tưởng.

Tôi tin tưởng rằng chuyến thăm của Ngài Tô Lâm sẽ trở thành động lực quan trọng cho việc tăng cường hợp tác và mở ra chân trời mới cho sự phát triển quan hệ giữa Azerbaijan và Việt Nam trên tinh thần hữu nghị và tôn trọng lẫn nhau.

Như vậy Ngài có thể nói rằng triển vọng và tiềm năng phát triển hơn nữa quan hệ song phương giữa Việt Nam và Azerbaijan là rất to lớn?

Tôi tin rằng hai nước chúng ta có mọi cơ hội để phát triển hơn nữa tiềm năng hợp tác trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Nếu chúng ta nói về quan hệ thương mại và kinh tế, hiện nay có nhiều cơ hội hợp tác mới không chỉ kích thích tăng trưởng kinh tế mà còn tạo ra nền tảng ổn định cho quan hệ đối tác cùng có lợi, từ đó góp phần đa dạng hóa hơn nữa nền kinh tế của chúng ta.

Một trong những lĩnh vực triển vọng để tăng cường quan hệ giữa hai nước chúng ta là du lịch. Việc thiết lập các chuyến bay thẳng giữa Baku và các thành phố của Việt Nam cùng với việc phát triển song song các chương trình du lịch sẽ góp phần nâng cao sự quan tâm của người dân hai nước đối với nền văn hóa và lịch sử của nhau. Việc tăng cường các dự án văn hóa chung, phát triển các chương trình truyền giáo nhân đạo và các sáng kiến chung trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và sinh thái – tất cả những lĩnh vực này đều mang lại lợi ích chung cho hai nước chúng ta.

Và tất nhiên là cả giáo dục. Azerbaijan luôn chào đón sinh viên Việt Nam. Họ có thể được hưởng lợi từ các chương trình giáo dục do Azerbaijan cung cấp trong khuôn khổ các khoản tài trợ và học bổng dành cho công dân các nước thành viên NAM. Điều này sẽ cải thiện cơ hội trao đổi học thuật, nghiên cứu khoa học và tăng cường giao lưu nhân dân giữa Azerbaijan và Việt Nam. Việc thực hiện các chương trình trao đổi, cũng như hợp tác trong lĩnh vực khoa học và kỹ thuật, có thể trở thành một lĩnh vực đầy hứa hẹn khác cho sự phát triển quan hệ song phương.

Trân trọng cảm ơn Ngài Tổng thống!