Trước thềm giải Nobel Văn học 2020: Ai sẽ giành chiến thắng?

Nobel Văn học, vốn được coi là giải thưởng lớn nhất thế giới trong lĩnh vực này, sẽ sớm được công bố vào chiều tối nay 8-10 (giờ Việt Nam). Một trong những cái tên được đặt hy vọng vào nhiều nhất gồm Maryse Condé – tiểu thuyết gia người vùng Guadeloupe (Pháp) từng giành giải thưởng thay thế cho Nobel Văn chương, khi giải Nobel này bị hủy vào năm 2018 do những bê bối liên quan đến vụ việc một thành viên chủ chốt của Hội đồng Viện Hàn lâm Thụy Điển lạm dụng tình dục. Những tác giả khác được đề cập đến bao gồm tiểu thuyết gia người Nga Lyudmila Ulitskaya, tác giả Nhật Bản ăn khách Haruki Murakami, nhà văn Canada Margaret Atwood và ứng cử viên lâu năm Ngugi wa Thiong’o – nhà thơ, nhà văn, tác giả kịch bản người Kenya. Ngoài ra, nhiều người yêu văn học cũng cho rằng, có thể Ban giám khảo sẽ để mắt đến tác phẩm của tác giả người Mỹ gốc Antigua Kincaid và nhà thơ Canada Carson.

Từ tháng 11-2017, giải Nobel Văn học chìm trong bê bối khi Viện Hàn lâm Thụy Điển, nơi lựa chọn người chiến thắng, lại dính vào vụ lạm dụng tình dục và sai phạm về tài chính, dẫn đến việc ông Jean-Claude Arnault – chồng của thành viên Viện Hàn lâm là bà Katarina Frostenson – bị kết tội cưỡng dâm vào năm 2018. Vào tháng 1-2019, bà Katarina Frostenson rời khỏi Viện Hàn lâm sau khi bị phát hiện làm rò rỉ thông tin về người thắng giải.

Năm 2018, giải Nobel bị hoãn lại trong tranh cãi, nhưng sau đó bị chỉ trích dữ dội vì lựa chọn tác giả Peter Handke là người chiến thắng năm 2019. Tác giả người Áo này đã có những lập luận gây tranh cãi khi viết về cuộc chiến ở Nam Tư cũ. Quyết định này của Viện Hàn lâm đã bị rất nhiều người phản ứng dữ dội. 

Năm 2019, những rắc rối chưa buông tha Viện Hàn lâm Thụy Điển khi tác giả người Ai-len John Banville nhận được một cuộc điện thoại giả thông báo ông đã được chọn trao giải. Balville cho biết ông đã tin rằng mình giành giải Nobel trong vòng 40 phút, nhưng hóa ra đó chỉ là trò chơi khăm của một kẻ nào đó ác cảm với Viện Hàn lâm.

Biên tập viên văn hóa Björn Wiman của tờ báo Thụy Điển Dagens Nyheter cho biết: “Giải thưởng năm nay vô cùng quan trọng bởi vì tôi cho rằng họ sẽ đưa ra một lựa chọn hết sức cẩn trọng. Có thể họ sẽ lựa chọn một tác giả nữ để trao giải, có thể không phải người châu Âu, và có thể về khía cạnh chính trị và tư tưởng, sẽ ngược lại với Peter Handke – chủ nhân giải thưởng gây tranh cãi năm 2019”. 

Björn Wiman cũng dự đoán Kincaid và Carson là những ứng cử viên tài năng. Kincaid là tác giả của các tiểu thuyết đình đám như “The Autobiography of My Mother” (tạm dịch Tự truyện của mẹ tôi) hay “Mr Potter” – đây cũng là những lựa chọn ưu tiên của Björn Wiman.

“Đó sẽ là lựa chọn khôn ngoan về mọi mặt” – ông nói – “Giải thưởng này cung cấp tính pháp lý cho tác giả và cho các quan điểm của tác giả. Đó là lý do tại sao năm ngoái giải thưởng cho Handke bị phản đối dữ dội khi nói về cuộc nội chiến, và đó cũng là lý do tại sao Kincaid là người phù hợp nhất cho giải thưởng năm nay. Đây có thể là chiến thắng của cả Kincaid và Viện Hàn lâm nếu họ đưa ra những lựa chọn khôn ngoan”.

Theo nguyện ước của Alfred Nobel, Giải Nobel được trao cho người đã tạo ra một người đã tạo ra tác phẩm xuất sắc nhất trong lĩnh vực văn học theo một hướng lý tưởng. Cho đến nay đã có 116 giải thưởng được trao, 15 trong số đó trao cho các tác giả nữ. Tác giả nữ được chọn trao giải gần đây nhất là Olga Tokarczuk năm 2018, nhưng giải thưởng năm đó bị hoãn lại bởi bê bối. Giải thưởng năm nay trị giá 10 triệu kronor Thụy Điển (khoảng 1,3 triệu euro).

Theo TUYẾT LOAN (Báo Nhân Dân)