Bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với lao động nước ngoài

Nghị định này có nhiều nội dung mới: người lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam khi có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp và có hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ 1 năm trở lên thì thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Tuy nhiên, có một số trường hợp ngoại lệ, nếu người lao động nước ngoài di chuyển trong nội bộ doanh nghiệp hoặc đã đủ tuổi nghỉ hưu.

 Ngoài ra, người sử dụng lao động tham gia BHXH bắt buộc bao gồm: cơ quan Nhà nước, đơn vị sự nghiệp, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội khác; cơ quan, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam; doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể, tổ hợp tác, tổ chức khác và cá nhân được phép hoạt động kinh doanh theo quy định của pháp luật có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động. Cơ quan, tổ chức và cá nhân có liên quan đến BHXH bắt buộc đối với người lao động là công dân nước ngoài.

Từ ngày 1-12-2018, bắt đầu thực hiện bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với người lao động nước ngoài tại Việt Nam

Các chế độ BHXH bắt buộc mà người lao động phải tham gia gồm: chế độ ốm đau; thai sản; bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; hưu trí và tử tuất. Nghị định quy định về BHXH bắt buộc cho người lao động nước ngoài tại Việt Nam chậm đóng BHXH có thể bị phạt đến 75 triệu đồng. Đối với người sử dụng lao động, hàng tháng đóng trên quỹ tiền lương đóng BHXH của người lao động như sau: 3% vào quỹ ốm đau và thai sản; 0,5% vào quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; 14% vào quỹ hưu trí và tử tuất từ ngày 1-1-2022.

Mức đóng BHXH, từ ngày 1-12-2018 đến ngày 31-12-2021, người lao động không phải đóng BHXH bắt buộc. Từ ngày 1-1-2022, người lao động thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc có trách nhiệm đóng bằng 8% mức tiền lương tháng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Người sử dụng lao động, từ ngày 1-12-2018 đến 31-12-2021: hàng tháng có trách nhiệm đóng BHXH bắt buộc với mức đóng 3% vào quỹ ốm đau, thai sản; đóng 0,5% vào quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp. Từ ngày 1-1-2022, hàng tháng người sử dụng lao động đóng 3% vào quỹ ốm đau, thai sản; đóng 0,5% vào quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; đóng 14% vào quỹ hưu trí và tử tuất.

Người lao động mà giao kết hợp đồng lao động với nhiều người sử dụng lao động và thuộc diện áp dụng BHXH bắt buộc thì người lao động và người sử dụng lao động chỉ đóng BHXH đối với hợp đồng lao động giao kết đầu tiên. Riêng tham gia vào quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp thì người sử dụng lao động phải đóng theo từng hợp đồng lao động đã giao kết.

Nghị định này còn quy định, căn cứ vào khả năng cân đối của quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, Chính phủ xem xét điều chỉnh mức đóng 0,5% vào quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp từ ngày 1-1-2020.

Chế độ BHXH 1 lần: Người lao động có quyền được hưởng BHXH 1 lần mà không cần điều kiện sau 1 năm không tham gia BHXH kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động. Người lao động là người nước ngoài đang hưởng lương lưu, trợ cấp BHXH hàng tháng khi không tiếp tục cư trú tại Việt Nam có thể ủy quyền cho người khác nhận lương hưu, trợ cấp BHXH. Người lao động được hưởng trợ cấp 1 lần nếu có nguyện vọng.

Theo BHXH Việt Nam, về cơ bản, việc tổ chức thực hiện chính sách BHXH với người nước ngoài tại Việt Nam chưa có khó khăn, vướng mắc. Hiện tại, để hỗ trợ người nước ngoài tham gia BHXH tại Việt Nam, Chính phủ đang chỉ đạo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cùng với BHXH Việt Nam đàm phán các hiệp định song phương về BHXH thế hệ mới. Các cơ quan liên quan đang thực hiện đàm phán với các đối tác để vừa xử lý việc tránh đóng trùng, vừa đảm bảo quyền lợi được hưởng của người tham gia BHXH.

Lộ trình thực hiện nghị định được kéo giãn đến năm 2022 mới thực hiện 2 chế độ dài hạn hưu trí, tử tuất; giúp các doanh nghiệp tham gia BHXH có điều kiện và thời gian thực hiện các chính sách tốt hơn.

HẠNH CHÂU