Bị khởi tố, đại biểu Quốc hội sẽ bị tạm đình chỉ nhiệm vụ, quyền hạn

Tại Điều 39, Luật Tổ chức Quốc hội 2014 quy định, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định tạm đình chỉ việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của ĐBQH trong các trường hợp: Thứ nhất, khi ĐBQH bị khởi tố bị can. Thứ hai, trong quá trình xem xét, xử lý hành vi vi phạm của ĐBQH, có cơ sở xác định phải xử lý kỷ luật từ cảnh cáo trở lên đối với ĐBQH là cán bộ, công chức, viên chức (CB-CC-VC) hoặc xử lý bằng pháp luật hình sự mà cơ quan thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án có văn bản đề nghị tạm đình chỉ việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của ĐBQH đó.

Báo cáo trước Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, quá trình thảo luận về dự thảo luật, tại Điều 39 “về việc tạm đình chỉ hoặc mất quyền ĐBQH”, một số ý kiến đề nghị cần xác định rõ cơ sở làm căn cứ quyết định tạm đình chỉ việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của ĐBQH.

Đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên) đề nghị, cần cân nhắc quy định "có cơ sở xác định phải xử lý kỷ luật từ cảnh cáo trở lên đối với ĐBQH là CB-CC-VC hoặc xử lý bằng pháp luật hình sự mà cơ quan thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án đã có văn bản đề nghị tạm đình chỉ việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu đối với ĐBQH đó". Theo đại biểu, nếu có cơ sở để xử lý bằng pháp luật hình sự thì phải tuân theo pháp luật tố tụng hình sự về thẩm quyền; việc tạm đình chỉ nhiệm vụ, quyền hạn của ĐBQH thuộc Điểm a "ĐBQH bị khởi tố bị can". Nếu trường hợp ĐBQH là CB-CC-VC có cơ sở xác định phải xử lý kỷ luật từ cảnh cáo trở lên đối với đại biểu thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội tạm đình chỉ việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn là chưa đảm bảo tính khả thi. Bởi, quy định này cần đảm bảo đồng bộ, thống nhất với các quy định pháp luật có liên quan, trong đó, có Luật Cán bộ, công chức; còn về tính chất, nội dung để xử lý "cảnh cáo" đối với CB-CC rất đa dạng.

Quốc hội thông qua dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội

Quan tâm tới nội dung này, đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình) chỉ rõ, luật hiện hành chỉ quy định tạm đình chỉ khi khởi tố bị can, nhưng dự thảo luật bổ sung quy định có cơ sở xác định xử lý kỷ luật từ cảnh cáo trở lên đối với ĐBQH là CB-CC. Trong khi đó, ĐBQH là do người dân bầu, nên việc đình chỉ, tạm đình chỉ nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu cần phải hết sức thận trọng, chặt chẽ. Nhiều ý kiến đề nghị, việc này cần xem xét cẩn thận để tránh áp dụng tùy nghi, gây ảnh hưởng đến uy tín của ĐBQH. Có ý kiến đề nghị thu hẹp các trường hợp bị tạm đình chỉ trong dự thảo luật; đề nghị bổ sung thời hạn tạm đình chỉ và cơ chế hỗ trợ ĐBQH phục hồi quyền lợi hợp pháp khi bị tạm đình chỉ không đúng hoặc bị oan sai; đề nghị bổ sung các trường hợp cụ thể để Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định việc tạm đình chỉ việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của ĐBQH.

Nêu quan điểm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, quy định tại Điều 39 nhằm cụ thể hóa Quy định 148 của Bộ Chính trị về căn cứ tạm đình chỉ công tác trong trường hợp có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng. “Việc xem xét, quyết định tạm đình chỉ việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu ảnh hưởng quan trọng đến ĐBQH đó. Đây là lý do cơ quan có thẩm quyền phải thận trọng, cân nhắc kỹ, đúng quy trình, thủ tục, làm rõ căn cứ để xác định mức độ vi phạm của ĐBQH trước khi có đề nghị đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Trên cơ sở đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định đối với từng trường hợp cụ thể” - Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông tin.

Luật Tổ chức Quốc hội quy định, ĐBQH được trở lại thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn đại biểu và khôi phục các lợi ích hợp pháp khi cơ quan có thẩm quyền có quyết định, kết luận về việc không có vi phạm, không xử lý kỷ luật, quyết định đình chỉ điều tra, đình chỉ vụ án đối với đại biểu đó hoặc kể từ ngày bản án, quyết định của tòa án có hiệu lực pháp luật tuyên đại biểu đó không có tội, hoặc được miễn trách nhiệm hình sự.

 “ĐBQH bị kết tội bằng bản án, quyết định của tòa án thì đương nhiên mất quyền đại biểu kể từ ngày bản án, quyết định án có hiệu lực pháp luật” - điều luật quy định. Trường hợp ĐBQH bị xử lý kỷ luật thì tùy theo tính chất, mức độ có thể xin thôi làm nhiệm vụ đại biểu hoặc Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định việc cho trở lại thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn đại biểu hay đề nghị Quốc hội bãi nhiệm ĐBQH.

Trong quá trình thảo luận, có ý kiến đề nghị bổ sung quy định về việc tạm đình chỉ công tác đối với Phó Chủ tịch Hội đồng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban và Ủy viên là ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Hội đồng, Ủy ban để thể chế hóa đầy đủ Quy định 14 của Bộ Chính trị. Tiếp thu ý kiến của các đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội bổ sung một điều quy định về nội dung nêu trên tại dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể và cơ cấu tổ chức của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội.

N.R