Cẩn trọng khi chia sẻ thông tin cá nhân trên mạng xã hội

Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)

Thông tin cá nhân hiểu đơn giản là thông tin dùng để xác định chính xác danh tính một cá nhân, bao gồm các thông tin sau: Họ tên, ngày sinh, nghề nghiệp, chức danh, địa chỉ liên hệ, địa chỉ thư điện tử, số điện thoại, căn cước công dân (CCCD), số hộ chiếu, địa chỉ email, các mối quan hệ gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, công việc, tài khoản ngân hàng... Những thông tin này thường được người dùng sử dụng khi đăng ký tham gia các nền tảng mạng xã hội (Facebook, Zalo, Instagram…) hay nhập vào các mẫu khai báo khi sử dụng các ứng dụng, website thương mại điện tử, tham gia trò chơi trực tuyến...

Thực tế, việc lộ thông tin cá nhân, nhất là số điện thoại di động, tên tài khoản trên mạng xã hội khiến nhiều người gặp rắc rối, phiền toái vì tin nhắn rác, tin nhắn quảng cáo. Chị Nguyễn Thị Thu (TP. Long Xuyên) lắc đầu ngao ngán: “Thời gian đầu đăng ký tài khoản Facebook và TikTok, tôi đâu biết nên không ẩn số điện thoại cá nhân. Vậy là tôi liên tục nhận được các số điện thoại lạ gọi quảng cáo mỹ phẩm, bất động sản… Thật sự rất phiền, có lúc đang chạy xe trên đường, thấy điện thoại rung, sợ ai liên hệ có việc gấp, phải dừng xe nghe điện thoại thì mới biết là điện thoại quảng cáo, bực mình không chịu nổi. Sau này, một số người bạn hướng dẫn ẩn số điện thoại cá nhân trên mạng xã hội tôi mới hết bị làm phiền”.

Bên cạnh đó, cũng có nhiều ứng dụng di động, game di động, ứng dụng bói toán, hẹn hò… yêu cầu các quyền truy cập dữ liệu, như: Danh sách bạn bè trên Facebook, hồ sơ cá nhân, danh bạ, hình ảnh... Lại có những ứng dụng đố vui, dự đoán ngẫu nhiên kiểu như “bạn sẽ trông giống người nổi tiếng nào” hoặc “trông bạn sẽ như thế nào khi chuyển giới”, “con của bạn sẽ trông như thế nào”… thường được người dùng Facebook vô tư bấm vào, đồng ý với tất cả yêu cầu mà không biết mình vừa đồng ý cho nhà cung cấp ứng dụng quá nhiều quyền truy cập dữ liệu. Người dùng cần kiểm soát việc đồng ý cho các ứng dụng này khai thác thông tin cá nhân của mình.

Đặc biệt, CCCD chứa nhiều dữ liệu cá nhân quan trọng, theo ghi nhận vẫn có rất nhiều trường hợp người dùng vô tư chia sẻ ảnh chụp CCCD trên mạng xã hội, hành động này vô tình đã giúp những đối tượng xấu thu thập thông tin, dữ liệu cá nhân nhằm mục đích trục lợi bất chính. Ý thức bảo vệ thông tin cá nhân trong CCCD của người dân chưa cao, dẫn đến cung cấp thông tin CCCD cho các dịch vụ không thiết yếu, không có cam kết đảm bảo an toàn thông tin cá nhân, cho người khác mượn sử dụng vào mục đích không chính đáng hay thậm chí có những trường hợp bán thông tin CCCD, tài khoản ngân hàng, sim thuê bao… cho đối tượng xấu dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng.

Ngoài ra, trên các trang mạng xã hội (Facebook, Zalo...) không khó để bắt gặp những dòng cập nhật, những hình ảnh, thông tin chia sẻ về con cái, bạn bè, người thân… một cách quá đà. Từ khoảnh khắc riêng tư đến những thông tin chi tiết, hình ảnh của con trẻ mà không lường trước được những hệ lụy có thể xảy ra. Nhiều người còn đăng ảnh con cùng các thông tin có trên giấy tờ khám chữa bệnh, học bạ, giấy khen... Điều này đã tạo cơ hội cho kẻ xấu sử dụng ảnh thật của người dùng mạng xã hội để tạo nên những tài khoản giả mạo, lừa chính bạn bè, người thân của chủ tài khoản.

Để bảo vệ thông tin cá nhân, các ngành chức năng đề nghị người dân không nên công khai các thông tin, như: Ngày tháng, năm sinh, CCCD, số điện thoại, số tài khoản ngân hàng... lên các trang mạng xã hội. Không đăng nhập tài khoản Facebook, Gmail... của bản thân trên các website, ứng dụng không phải do các nhà phát hành mạng xã hội cung cấp để tránh bị các đối tượng lợi dụng chiếm đoạt, sử dụng thủ đoạn lừa đảo. Khi chia sẻ thông tin trên mạng xã hội cần chọn lọc những thông tin có thể chia sẻ công khai. Đối với các loại tài khoản số, cần chú ý việc bảo mật tài khoản, tuyệt đối không cung cấp tên đăng nhập, mã OTP xác thực các loại tài khoản; khóa tính năng thanh toán trực tuyến, khóa thẻ tín dụng ngay trên ứng dụng Internet Banking khi nghi ngờ lộ thông tin thẻ hoặc khi chưa có nhu cầu sử dụng. Chỉ đăng nhập vào dịch vụ ngân hàng điện tử thông qua website chính thức của ngân hàng. Nếu đã lỡ bấm vào link lừa đảo và tiết lộ thông tin, tiến hành liên hệ đến tổng đài hỗ trợ của ngân hàng hoặc soạn tin nhắn theo cú pháp khóa khẩn cấp đã được chỉ định trước đó để được hướng dẫn thêm.

Luôn cảnh giác với những người quen biết thông qua mạng xã hội và tuyệt đối không được cung cấp bất kỳ thông tin cá nhân của mình cho họ. Nếu người thân quen có những biểu hiện khác thường và đòi hỏi thông tin cá nhân thì nên đề cao cảnh giác bởi có thể tài khoản của họ đang bị điều khiển bởi một người nào khác. Khi phát hiện thông tin của mình hoặc người khác lộ, lọt, đang bị sử dụng vào hoạt động phạm pháp, cần kịp thời trình báo cơ quan chức năng để xác minh, ngăn chặn, xử lý theo quy định của pháp luật.

Xã hội càng phát triển, công nghệ càng được ứng dụng vào phục vụ nhu cầu của con người ngày càng hiện đại. Do đó, mỗi cá nhân cần ý thức bảo mật thông tin liên quan đến bản thân, gia đình và bạn bè để phòng tránh trường hợp bị kẻ xấu lợi dụng, lừa đảo thông qua mạng xã hội.

TRỌNG TÍN