Đại biểu Quốc hội tỉnh An Giang đề xuất bảo vệ cơ quan báo chí trước nền tảng AI

Đóng góp ý kiến tại hội trường, đại biểu Lý Anh Thư, Phó trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh An Giang cho rằng, trong bối cảnh truyền thông số bùng nổ và ranh giới giữa báo chí - truyền thông - quảng cáo ngày càng mờ dần, việc sửa đổi Luật Báo chí trở nên cấp thiết.

Luật Báo chí ban hành từ năm 2016 đến nay đã bộc lộ nhiều bất cập khi không còn bao phủ đầy đủ hoạt động báo chí trong môi trường số như báo chí trên nền tảng mạng xã hội, các loại hình tạp chí điện tử lai báo chí, cũng như hiện tượng thương mại hóa thông tin dưới dạng "quảng cáo trá hình".

Đại biểu Lý Anh Thư phát biểu.

“Thực tiễn cho thấy, vẫn còn tình trạng cơ quan báo chí lồng ghép quảng cáo trong bài viết, nhưng không ghi rõ là “quảng cáo”, gây nhầm lẫn cho độc giả và vi phạm luật. Bên cạnh đó, sự mở rộng phạm vi quản lý sang các nền tảng số đòi hỏi báo chí số, báo chí đa phương tiện phải có một hành lang pháp lý tương thích và rõ ràng hơn.

Luật Báo chí sửa đổi cần làm rõ phạm vi báo chí trong không gian mạng; quy định trách nhiệm biên tập, xuất bản đối với nội dung có yếu tố quảng cáo; kiểm soát hoạt động hợp tác truyền thông giữa cơ quan báo chí và các đối tác thương mại. Việc sửa đổi để đáp ứng yêu cầu quản lý, bảo vệ tính khách quan, minh bạch, giữ vững vai trò định hướng của báo chí, tránh thương mại hóa quá mức và bảo đảm báo chí tiếp tục là trụ cột thông tin đáng tin cậy trong thời đại số”, đại biểu Lý Anh Thư nêu ý kiến.

Đồng thời, đại biểu đề xuất 4 nội dung lớn. Thứ nhất, bảo vệ báo chí chính thống trong kỷ nguyên AI và tin giả. Khoản 3, Điều 39 dự thảo luật  đề cập việc sử dụng AI, đại biểu đề nghị tiếp tục làm rõ hơn trách nhiệm trong việc gắn nhãn AI, kiểm chứng thông tin đầu vào, xử lý khi AI tạo ra nội dung sai sự thật. Đây là điều cần thiết để bảo vệ uy tín báo chí và quyền tiếp cận thông tin đúng của người dân.

Thứ hai, Điểm a, Khoản 1, Điều 20 quy định việc thu hồi giấy phép hoạt động báo chí. Trong nhiều lĩnh vực, các tiêu chí xác định tình trạng “không hoạt động”, “ngừng hoạt động” đều được luật quy định rõ thời hạn tối thiểu để bảo đảm tính minh bạch, khả năng dự báo. Đại biểu đề nghị bổ sung thời gian cụ thể (3 tháng, 6 tháng), để bảo đảm áp dụng thống nhất, tránh tùy nghi, đồng thời bảo vệ quyền lợi chính đáng của cơ quan báo chí.

Thứ ba, Điều 21 dự thảo luật quy định về nguồn thu của cơ quan báo chí. Theo Tờ trình số 970/TTr-CP của Chính phủ Điểm e, Điều 21 trước đây quy định: “Nguồn thu từ tài trợ và nguồn thu hợp pháp khác theo quy định pháp luật”. Tuy nhiên, tại dự thảo trình Quốc hội lần này, cơ quan chủ trì soạn thảo đã bỏ cụm từ “nguồn thu hợp pháp khác theo quy định pháp luật” đối với cơ quan báo chí mà chưa có giải trình, tiếp thu. Đại biểu Lý Anh Thư đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo xem xét lại nội dung này.

Để khuyến khích cơ quan báo chí phát triển theo hướng tự chủ, chuyên nghiệp, sáng tạo, đại biểu đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo giữ lại cụm từ “nguồn thu hợp pháp khác theo quy định pháp luật” trong Điều 21. 

Thứ 4, Điểm b, Khoản 3, Điều 29 dự thảo luật quy định về căn cứ không xét cấp thẻ nhà báo. Điểm b quy định “đã vi phạm đạo đức nghề nghiệp” là căn cứ từ chối xét cấp thẻ nhà báo, mà không kèm thời hạn, không phân loại mức độ vi phạm, không xác định tiêu chí vi phạm nghiêm trọng hay nhẹ.

“Trong khi đó, các căn cứ khác cùng điều luật đều có giới hạn thời gian rõ ràng, kể cả những hành vi nghiêm trọng hơn nhiều như bị kết án hoặc bị thu hồi thẻ nhà báo. Việc duy trì một căn cứ “không thời hạn” là thiếu tương xứng và không phù hợp với thực tiễn nghề báo - nơi có nhiều lỗi mang tính nghiệp vụ, đã được cơ quan báo chí xử lý nội bộ”, đại biểu Lý Anh Thư phân tích.

Do đó, để bảo đảm công bằng và thống nhất, đại biểu đề nghị sửa theo hướng bổ sung thời hạn bị hạn chế như các căn cứ khác; hoặc áp dụng với các vi phạm đạo đức nghề nghiệp nghiêm trọng và đã bị xử lý kỷ luật.

GIA KHÁNH - VÕ TRANG