Đẩy mạnh ứng dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học

Để tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ, việc ban hành các cơ chế hỗ trợ tài chính đặc thù và sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của các đơn vị liên quan rất cần thiết.

Những năm gần đây, một số nhà nông ở nhiều vùng nông nghiệp trọng điểm đã mạnh dạn chuyển đổi từ thuốc bảo vệ thực vật hóa học sang sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học đạt kết quả tích cực bước đầu.

Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Krông Pắc (xã Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk) Bùi Tin cho biết: Hợp tác xã đang canh tác hơn 120ha sầu riêng, trong đó 56ha đã được cấp mã số vùng trồng. Trước đây, mỗi mùa mưa, chúng tôi “mất ăn mất ngủ” vì vườn cây thường xuyên bùng phát sâu bệnh. Thuốc bảo vệ thực vật hóa học tuy dập bệnh tức thì nhưng chỉ một thời gian ngắn, bệnh lại tái phát và còn làm đất chai cứng, nghẹt rễ cây.

Những năm gần đây, chúng tôi chuyển sang sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học. Dù không có tác dụng ngay, nhưng kiên trì sử dụng “mưa dầm thấm lâu”, vườn sầu riêng cũng hết bệnh. Cây sinh trưởng khỏe mạnh, rễ tơ mọc mơn mởn, lá bóng mượt. Giải pháp sinh học này không chỉ tiết kiệm chi phí đầu vào, mà còn bảo vệ sức khỏe con người, môi trường, tạo ra sản phẩm chất lượng cao phục vụ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

Theo Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Sản xuất và Kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật Việt Nam (VIPA) Nguyễn Văn Sơn, thuốc bảo vệ thực vật sinh học có khả năng phân hủy nhanh trong môi trường tự nhiên. Đây là loại thuốc ít độc hại, an toàn cho sức khỏe con người và hạn chế ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, giúp bảo vệ thiên địch, duy trì cân bằng sinh thái. Các chế phẩm sinh học, nhất là các chủng vi sinh vật đối kháng, khi đưa vào đất sẽ thúc đẩy hệ vi sinh vật có lợi, giúp đất tơi xốp, hồi phục độ màu mỡ.

Cùng với đó, thuốc bảo vệ thực vật sinh học còn đóng vai trò then chốt trong các quy trình canh tác tiên tiến như quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) và quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM). Việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học là xu thế tất yếu, phù hợp định hướng phát triển nông nghiệp xanh, bền vững, giảm phát thải của Việt Nam và thế giới.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đặt mục tiêu đến năm 2030 nâng tỷ lệ thuốc bảo vệ thực vật sinh học lên 30% trong danh mục được phép sử dụng, tăng lượng sử dụng lên 30%. Ngành nông nghiệp phấn đấu tập huấn ít nhất 80% số địa phương và xây dựng mô hình hiệu quả trên chín nhóm sản phẩm chủ lực quốc gia gồm lúa, cà-phê, cao su, điều, hồ tiêu, chè, cây ăn quả, rau, sắn.

Tuy chủ trương và mục tiêu đã rõ ràng nhưng việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học vẫn khiêm tốn so với thuốc hóa học. Nguyên nhân chủ yếu do giá thuốc bảo vệ thực vật sinh học thường cao hơn thuốc hóa học; tác dụng của thuốc sinh học chậm, hiệu lực phòng trừ sâu bệnh thấp, thời gian bảo quản ngắn, phổ tác động hẹp; nhiều loại sâu bệnh chưa có thuốc sinh học điều trị; phần lớn nông dân chưa được trang bị kiến thức về cách sử dụng, bảo quản, kỹ thuật canh tác tích hợp IPM và IPHM để phát huy hiệu quả thuốc bảo vệ thực vật sinh học.

Các cơ quan chức năng và địa phương cần có chính sách hỗ trợ đặc thù cho nhà nông tại các vùng nông nghiệp trọng điểm, nhất là khuyến khích sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học ở quy mô nông hộ. Trong đó, cần xây dựng mức hỗ trợ tài chính cụ thể khi mua và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học, xem xét hỗ trợ từ 20-30% chi phí mua thuốc trong giai đoạn đầu chuyển đổi.

Đồng thời, đẩy mạnh hơn nữa việc xây dựng mô hình trình diễn sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học trên các cây trồng chủ lực; tăng cường đào tạo, tập huấn về cách sử dụng, bảo quản sản phẩm này. Ngành chức năng cần hỗ trợ đầu ra, kết nối các mô hình sử dụng thuốc sinh học với các chuỗi, cửa hàng tiêu thụ nông sản an toàn, giúp nông dân bán sản phẩm với giá cao hơn, tạo động lực cho sản xuất.

Theo ông Nguyễn Văn Sơn, cơ quan chức năng nên đơn giản hóa thủ tục đăng ký thuốc bảo vệ thực vật sinh học, rút ngắn quy trình cấp giấy phép khảo nghiệm, giảm chi phí xin cấp phép khảo nghiệm, chứng nhận đăng ký sản phẩm này, xem xét giảm thuế nhập khẩu và dây chuyền công nghệ sản xuất thuốc bảo vệ thực vật sinh học xuống 0%; cân nhắc bỏ quy định công bố hợp quy đối với thuốc bảo vệ thực vật sinh học…

Theo Báo Nhân Dân