Đề xuất ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo thủ tục rút gọn

Luật VBQPPL năm 2015 được Bộ Tư pháp đánh giá, việc thực hiện xây dựng, ban hành VBQPPL theo trình tự, thủ tục rút gọn còn một số tồn tại, hạn chế. Theo đó, luật chưa quy định rõ về việc có phải lập đề nghị và thời điểm đề nghị xây dựng, ban hành VBQPPL theo trình tự, thủ tục rút gọn. Các cơ quan vẫn lập hồ sơ đề nghị theo quy định, nhưng thực tế chưa đáp ứng được yêu cầu về tính nhanh chóng, kịp thời.

Tiêu chí xác định trường hợp xây dựng, ban hành văn bản theo thủ tục rút gọn quy định còn chung chung, dẫn đến lúng túng cho các cơ quan trong quá trình thực hiện, dễ dẫn đến tình trạng lạm dụng ban hành văn bản; chưa đề cao vai trò của bộ trưởng về chịu trách nhiệm toàn diện trong áp dụng trình tự, thủ tục xây dựng, ban hành và nội dung của văn bản do mình ban hành.

 Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung quy định về xây dựng VBQPPL theo trình tự, thủ tục đặc biệt áp dụng trong trường hợp cấp bách để bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh. Theo đó, chỉ quy định về ban hành văn bản theo thủ tục rút gọn trong trường hợp khẩn cấp theo quy định của pháp luật tình trạng khẩn cấp; trường hợp phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, cháy, nổ (bỏ quy định về trường hợp cấp bách để giải quyết những vấn đề phát sinh trong thực tiễn để tránh lạm dụng). Sửa đổi ngay văn bản mà nội dung sửa đổi không phức tạp; nội dung sửa đổi, bổ sung chỉ mang tính kỹ thuật đối với nhiều quy định ở nhiều văn bản do cùng 1 cơ quan ban hành; không làm phát sinh lớn về nguồn nhân lực và tài chính bảo đảm thực hiện.

Trước đây, Luật Ban hành VBQPPL 2008 và 2015 không cho phép áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn trong việc xây dựng, ban hành thông tư. Nay pháp luật mở rộng phạm vi áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn và đề cao trách nhiệm của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và Tổng Kiểm toán Nhà nước trong việc xây dựng, ban hành thông tư. Dự thảo luật cho phép áp dụng thủ tục rút gọn để xây dựng thông tư trong tất cả trường hợp, tương tự như các loại VBQPPL khác.

Đáng chú ý, bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ sẽ tự quyết định việc ban hành thông tư theo thủ tục rút gọn mà không cần phải xin ý kiến Bộ Tư pháp và báo cáo Thủ tướng Chính phủ quyết định. Dự thảo luật quy định rõ thời điểm đề xuất áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn là trước hoặc trong quá trình xây dựng chính sách và soạn thảo VBQPPL, quy định rõ ràng trình tự, thủ tục xây dựng, ban hành VBQPPL theo thủ tục rút gọn. Theo quy định hiện hành, thời gian xây dựng, ban hành VBQPPL theo thủ tục rút gọn phải mất từ 7 - 10 tháng (bao gồm cả quy trình lập đề nghị và soạn thảo). Theo dự thảo luật, thời gian  xây dựng, ban hành VBQPPL theo thủ tục rút gọn chỉ mất khoảng 1 - 2 tháng (giảm 6 - 8 tháng so với hiện hành).

Xuất phát từ thực tiễn, dự thảo luật bổ sung quy định về xây dựng VBQPPL theo trình tự, thủ tục đặc biệt áp dụng trong trường hợp cấp bách nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ; quyết định việc áp dụng trình tự, thủ tục đặc biệt trong xây dựng, ban hành luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nghị định, nghị quyết của Chính phủ, quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

N.R (Tổng hợp)