Gìn giữ Lễ hội truyền thống Vía Bà Chúa Xứ núi Sam

Qua hơn 200 năm, tín ngưỡng thờ Bà Chúa Xứ trở thành điểm tựa tinh thần quan trọng cho hàng triệu người dân, không chỉ ở Nam Bộ mà còn lan tỏa khắp cả nước. Lễ hội thể hiện lòng thành kính đối với Bà Chúa Xứ - người được tôn vinh như Mẫu Nghi của vùng đất, và còn là biểu tượng của tín ngưỡng thờ Mẫu Việt Nam, góp phần tạo nên bản sắc văn hóa dân tộc. Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam được UNESCO ghi danh vào thời điểm đặc biệt, ngay sau khi Quốc hội khóa XV thông qua Luật Di sản Văn hóa sửa đổi, chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035. Điều này thể hiện cam kết mạnh mẽ của Đảng, Nhà nước trong việc bảo vệ, phát huy di sản văn hóa, đưa văn hóa trở thành nguồn lực quan trọng trong sự phát triển bền vững của đất nước.

Để tiếp tục giữ gìn, phát huy giá trị của Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính đề nghị Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân tỉnh An Giang, cùng các bộ, ban, ngành, địa phương liên quan tập trung thực hiện 5 nhiệm vụ trọng tâm. Trong đó nhấn mạnh, cần gìn giữ nghi lễ truyền thống, đảm bảo tính nguyên bản, trang nghiêm, để thế hệ sau tiếp nối và cảm nhận được giá trị linh thiêng của lễ hội; nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị di sản thông qua giáo dục, tuyên truyền, để mỗi người dân và du khách tham gia lễ hội đều hiểu, trân trọng bản sắc văn hóa đặc sắc này.

Chính vì thế, Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam năm nay được TP. Châu Đốc tổ chức theo nghi thức truyền thống hàng năm. Điểm mới duy nhất là Lễ khai hội được tổ chức sớm, lồng ghép trong Lễ đón bằng UNESCO ghi danh di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại (ngày 19/3). Còn lại, các lễ khác được tổ chức theo thông lệ, bao gồm: Lễ phục hiện rước tượng Bà và lễ hội đường phố diễn ra chiều 19/5 (22/4 âm lịch); Lễ tắm Bà diễn ra 24 giờ ngày 20/5 (23/4 âm lịch); Lễ Thỉnh sắc thần vào 15 giờ ngày 22/5 (25/4 âm lịch); Lễ Túc yết và Xây chầu vào 24 giờ đêm 22/5, rạng sáng 23/5 (đêm 25/4, rạng sáng 26/4 âm lịch); Lễ Chánh tế vào 4 giờ ngày 24/5 (27/4 âm lịch); Lễ Hồi sắc vào 15 giờ ngày 24/5.

Các hoạt động phần hội được tổ chức trải đều trong 2 tháng (từ 19/3 đến ngày 22/5), gồm các hoạt động văn hóa - văn nghệ, thể dục - thể thao, hội thi, hội diễn, triển lãm, thư pháp, ẩm thực, trưng bày… Điển hình như: Trang trí và thả diều dân gian; văn nghệ, triển lãm ảnh chào mừng; giải thể thao (quần vợt, pickleball, lân sư rồng, bóng chuyền hơi nữ…). Cùng với đó là hoạt động phục vụ lễ hội: Tập huấn, quảng bá, tuyên truyền bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú; kiểm tra, giám sát, đảm bảo an ninh trật tự, phân luồng giao thông, văn minh thương mại, an toàn vệ sinh thực phẩm, chăm sóc sức khỏe Nhân dân, phòng cháy, chữa cháy diễn ra trước, trong và sau lễ hội.

Hiện nay, Phòng Văn hóa, Khoa học và Thông tin TP. Châu Đốc chủ trì, phối hợp tổ chức các lớp tập huấn nâng cao chất lượng hoạt động của Ban Quản lý di tích; đảm bảo an ninh du lịch góp phần cho sự phát triển du lịch thành phố; kỹ năng giao tiếp, ứng xử, xử lý tình huống cho đội ngũ tình nguyện viên du lịch; kỹ năng hoạt náo du lịch. Cùng với đó, phối hợp Trung tâm Văn hóa - Thể thao và Truyền thanh xây dựng chương trình sân khấu hóa Lễ phục hiện rước tượng Bà và lễ hội đường phố; phối hợp Ban Quản trị Lăng miếu Núi Sam xây dựng chương trình dâng hương, nguyện hương; tổ chức không gian trình diễn thư pháp phục vụ Nhân dân, du khách trong thời gian cao điểm lễ hội. Ban Quản trị Lăng miếu Núi Sam chịu trách nhiệm tổ chức nghi thức đúng phong tục, tập quán, truyền thống dân tộc.

Bí thư Thành ủy Châu Đốc Lâm Quang Thi nhấn mạnh, các hoạt động Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam năm 2025 hướng đến bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, phát triển kinh tế - xã hội mà trọng tâm là phát triển du lịch địa phương. Việc tổ chức thực hành các nghi thức lễ hội truyền thống, xây dựng môi trường văn hóa, văn minh lễ hội; quản lý và tổ chức lễ hội theo quy định. Đặc biệt, huy động tối đa sự tham gia của cộng đồng, Nhân dân, du khách trong việc thực hành nghi thức truyền thống, hoạt động phát triển lễ hội, để cùng nâng cao nhận thức, trách nhiệm bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại đặc sắc này.

 GIA KHÁNH