Giữ gìn, phát huy giá trị di sản văn hóa, lịch sử dân tộc

Lãnh đạo tỉnh và TP. Châu Đốc dâng hương tưởng nhớ công lao Danh thần Thoại Ngọc Hầu

Tri ân, tôn kính bậc tiền nhân

Theo Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, Trưởng ban Tổ chức Lễ hội tỉnh An Giang Lê Văn Phước, Lễ tưởng niệm 195 năm ngày mất danh thần Thoại Ngọc Hầu là dịp để Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân An Giang nói chung, TP. Châu Đốc nói riêng, thể hiện lòng thành kính và tri ân vị danh thần có công mở cõi.

Đây còn là dịp để cùng nhau ôn lại những cống hiến to lớn của ông đối với địa phương, đất nước. Đồng thời, giáo dục truyền thống cao đẹp đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, giữ gìn bản sắc văn hóa, lịch sử dân tộc, tôn vinh công đức người xưa, là dịp để nhắc nhở chúng ta noi theo tấm gương sáng về lòng yêu nước, tinh thần trách nhiệm và ý chí cống hiến của ông để tiếp tục xây dựng và phát triển quê hương An Giang.

Lễ tưởng niệm còn mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của người dân An Giang. Thông qua lễ tưởng niệm, các giá trị di sản văn hóa, các nghi lễ truyền thống được duy trì, thực hành, trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Đồng thời, tuyên truyền, quảng bá về ý nghĩa lịch sử và các hoạt động lễ tưởng niệm.

Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức, lòng tự hào của người dân đối với danh thần Thoại Ngọc Hầu và đối với quê hương Châu Đốc nói riêng và An Giang nói chung. Lễ còn là dịp để tăng tình đoàn kết cộng đồng, thể hiện lòng tri ân, tôn kính với các bậc tiền nhân có công khai mở vùng đất An Giang, cầu mong mưa thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt, làm ăn hưng thịnh, muôn dân được an lành, ấm no, hạnh phúc.

“Cả cuộc đời ông Thoại Ngọc Hầu đã hết lòng vì dân vì nước. Ông được xem như vị “Khai quốc công thần”, là người có công khai phá vùng đất Nam Bộ. Những đóng góp của ông đã khẳng định chủ quyền của người Việt trên vùng biên giới Tây Nam thời kỳ đầu triều Nguyễn.

Đến nay, con kênh Vĩnh Tế và Thoại Hà vẫn đóng vai trò quan trọng trong tuyến thủy lộ nội địa vận chuyển hàng hóa, giao thương mua bán, quốc phòng - an ninh và góp phần phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội cho vùng Châu Đốc, An Giang. Người dân Châu Đốc nói riêng và An Giang nói chung mãi ghi nhớ công lao của ông - vị tiền nhân mở cõi.

Danh thần Thoại Ngọc Hầu

Đời đời nhớ ơn danh thần Thoại Ngọc Hầu

Danh thần Thoại Ngọc Hầu tên thật là Nguyễn Văn Thoại, sinh ngày 26/11/1761, tại làng An Hải, huyện Duyên Phước, tỉnh Quảng Nam (nay thuộc phường An Hải Tây, quận Sơn Trà, TP. Đà Nẵng). Từ nhỏ, ông đã theo gia đình di cư vào nam, định cư tại cù lao Dài, huyện Vũng Liêm (tỉnh Vĩnh Long).

Năm 17 tuổi (1777), ông đầu quân với chúa Nguyễn Ánh, lập nhiều công trạng, làm đến chức Thống chế và được phong tước Ngọc Hầu. Năm 1817, ông được triều đình cử làm trấn thủ Vĩnh Thanh, đóng quân ở thành Châu Đốc.

Trong thời gian làm trấn thủ Vĩnh Thanh, Thoại Ngọc Hầu đã huy động Nhân dân khai khẩn đất hoang hóa, cải tạo đồng hoang thành làng mạc. Ông đã lập làng Thoại Sơn, dựng bia Thoại Sơn; lập 5 làng Vĩnh Nguơn, Vĩnh Tế, Vĩnh Điều, Vĩnh Gia, Vĩnh Thông và mở đường Châu Đốc đi núi Sam.

Sau khi công trình hoàn thành, ông dựng bia Châu Đốc Tân Lộ Kiều Lương tại núi Sam vào năm 1828. Đây là những đóng góp quan trọng, khẳng định chủ quyền của người Việt trên vùng biên giới Tây Nam thời kỳ đầu triều Nguyễn.

Với tầm nhìn chiến lược, ông còn chỉ huy dân binh đào kênh nối liền sông Đông Xuyên với Rạch Giá để việc qua lại giữa trấn Vĩnh Thanh và Hà Tiên không còn ngăn cách trong mùa khô hạn. Để tưởng thưởng công lao, vua Gia Long lấy tên ông đặt cho núi Sập là Thoại Sơn và sông Đông Xuyên là Thoại Hà.

Đặc biệt, ông còn chỉ huy binh lính đào kênh Vĩnh Tế. Đây là một trong những kênh đào lớn nhất lịch sử Việt Nam thời quân chủ và huy động hơn 80.000 nhân công thực hiện trong 5 năm (1819 - 1824). Kênh Vĩnh Tế được xem là công trình mang tính chiến lược, trở thành tấm “lá chắn” vững chắc bảo vệ biên giới quốc gia trước sự nhìn ngó của ngoại bang.

Kênh Vĩnh Tế trở thành “kỳ quan” từ sức người đầu tiên ở vùng biên giới Tây Nam đất nước. Hiệu quả con kênh mang lại đã được sách Đại Nam nhất thống chí ghi nhận: “Từ ấy, đường sông lưu thông, từ kế hoạch trong nước, phòng giữ ngoài biên cho tới Nhân dân buôn bán đều được tiện lợi vô cùng”. Năm 1836, vua Minh Mạng cho đúc Cửu Đỉnh làm quốc bảo, hình ảnh kênh Vĩnh Tế được chạm khắc vào Cao Đỉnh (đỉnh chính giữa, cao nhất) đặt trong sân Thế Miếu.

Ông Thoại Ngọc Hầu mất ngày mùng 6/6/1829 (âm lịch) và được an táng tại Lăng Thoại Ngọc Hầu nằm cạnh triền núi Sam thuộc phường Núi Sam (TP. Châu Đốc). Để tưởng nhớ công ơn của ông, Nhân dân An Giang đã lập đền thờ ông tại phường Núi Sam (TP. Châu Đốc) và tại thị trấn Núi Sập (huyện Thoại Sơn).

Chương trình Lễ tưởng niệm 195 năm Ngày mất Danh thần Thoại Ngọc Hầu

Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP. Châu Đốc Trần Quốc Tuấn bày tỏ, Lễ tưởng niệm 195 năm Ngày mất danh thần Thoại Ngọc Hầu nhằm tưởng nhớ và tri ân vị danh thần tài ba, đức độ đã có những đóng góp to lớn cho sự phát triển của vùng đất An Giang nói chung và Châu Đốc nói riêng. Thời gian tới, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân TP. Châu Đốc tiếp tục thực hiện các giải pháp để bảo tồn, khai thác và phát huy hơn nữa giá trị di sản góp phần đưa Châu Đốc trở thành một điểm sáng về kinh tế, văn hóa và du lịch của tỉnh.

“Chúng ta - những thế hệ sau, cần tiếp tục học tập và noi gương danh thần Thoại Ngọc Hầu, không ngừng nỗ lực phấn đấu để xây dựng quê hương Châu Đốc, An Giang ngày càng phát triển, giàu đẹp và văn minh” - Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP. Châu Đốc Trần Quốc Tuấn gửi gắm.

THU THẢO