Giữa đại ngàn Việt Bắc

Một ngày với Slam Pé

Hồ Ba Bể theo tiếng địa phương là “Slam Pé” (nghĩa là ba hồ) gồm Pé Lầm, Pé Lù và Pé Lèng. Có thể nói thiên nhiên đã rất ưu ái khi ban tặng thắng cảnh hồ Ba Bể cho Bắc Kạn. Điều đặc biệt, hồ nằm trong khu vực Vườn Quốc gia Ba Bể, nơi có hệ thống rừng nguyên sinh trên núi đá vôi nên nước hồ quanh năm xanh như ngọc.

Từ núi cao nhìn xuống, hồ Ba Bể lọt thỏm giữa dãy núi đá vôi. Hồ bị kẹp giữa các vách đá dựng đứng. Mặt hồ trải dài 8km, rộng từ 200m đến 1km, độ sâu trung bình 17 - 23m, nơi sâu nhất tới 30m.

Năm 1995, hồ Ba Bể được Hội nghị Hồ nước ngọt thế giới, tổ chức tại Mỹ công nhận là một trong 20 hồ nước ngọt đặc biệt của thế giới cần được bảo vệ. Sau đó 9 năm, vào cuối năm 2004, Vườn quốc gia Ba Bể cũng được công nhận là Vườn di sản ASEAN và đang trình UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới.

Ba Bể càng đẹp hơn bởi tài nguyên rừng phong phú, đa dạng. Các nhà khoa học trong và ngoài nước đã phát hiện trong lòng hồ có nhiều loài cá nước ngọt đặc trưng của vùng đông bắc Việt Nam, trong đó có các loài quý hiếm như cá chép kính, dầm xanh, Anh vũ và cá lăng. Địa chất ở đây là khu vực thể hiện rõ rệt dấu ấn lịch sử của các thời kỳ hình thành vỏ trái đất với vùng đá vôi cổ rộng lớn, có đặc điểm kiến tạo rất đặc biệt. Vài năm gần đây, Viện Địa chất phối hợp với Hội Địa chất Bỉ đã tiến hành nghiên cứu vùng đá vôi hồ Ba Bể. Họ khẳng định đây là vùng đá vôi có niên đại 450 triệu năm. Ðiều kỳ thú là trong quá trình biến đổi địa chất, đá vôi đã biến thành những mảng đá hoa cương.

Theo các nhà địa chất thì việc đá vôi trở thành đá hoa cương là điều vô cùng độc đáo và hiếm thấy. Giữa một vùng núi đá vôi lại có một cái hồ lớn, thật kỳ diệu. Đáy hồ có một lớp đất sét dày tới 200m bịt kín, chính địa tầng sét này không cho nước thoát xuống và hồ được hình thành như vậy. Toàn cảnh hồ như một bức tranh thủy mặc làm say lòng những du khách tới đây.

Xuôi dòng sông Năng hướng về hồ Ba Bể. Đôi bờ của dòng sông là những vách núi đá vôi dựng đứng với bao điều kỳ lạ trong những câu chuyện cổ tích kể về biến cố của thiên nhiên để tạo ra hồ Ba Bể - một viên ngọc xanh giữa rừng Đông Bắc. Dòng sông Năng xuyên qua khối núi đá vôi Lũng Nham tạo ra động Puông dài 300m, cao hơn 30m với nhiều nhũ đá muôn hình vạn trạng, huyền ảo và lung linh. Những đợt bào mòn hàng triệu năm của con sông thời gian vào dãy núi đá vôi đã tạo nên một chiếc động kỳ bí trong một chiếc hồ lạ kỳ.

Dòng sông uốn mình thơ mộng qua những khúc quanh hẹp trong lòng hang, luồn dưới những rèm thạch nhũ đá đẹp lạ lùng. Nhằm khai thác và phát huy hiệu quả loại hình du lịch sinh thái và đáp ứng một cách tốt nhất nhu cầu của khách du lịch, thời gian qua Vườn Quốc gia Ba Bể và một số người dân địa phương đã được đầu tư hệ thống giao thông, đường ven hồ, xây dựng hệ thống các khách sạn, nhà nghỉ cùng các cơ sở dịch vụ ăn uống, giải trí nhằm tạo điều kiện thu hút, phục vụ du khách.

Tiên cảnh giữa đại ngàn

Ngồi trên chiếc tàu nhỏ do Mạnh Hùng- một thanh niên người dân tộc Tày cầm lái lướt sóng trên mặt hồ, chúng tôi càng ngất ngây trước vẻ sơn thủy hữu tình của hồ Ba Bể. Nước hồ xanh trong màu ngọc, có những đoạn nhìn thấy cả đáy.

Sát ven hồ, thấp thoáng chỗ này màu đỏ tươi của hoa rừng, chỗ kia là vạt hoa trắng tinh khôi bám vào vách núi. Thuyền xuôi, thuyền ngược. Những cô gái Tày xinh xắn trong trang phục áo chàm chèo thuyền độc mộc đưa du khách thưởng ngoạn cảnh hồ. Thường là khách du lịch nước ngoài thích gần gũi thiên nhiên nên chọn đi thuyền gỗ, còn đa phần du khách trong nước không có nhiều thời gian rong ruổi nên ngồi thuyền máy, có điều tiếng máy nổ và mui che ít nhiều đã làm giảm đi sự lãng mạn của non nước Ba Bể.

Ngước mắt lên là những dãy núi đá cao sừng sững bạt ngàn cây xanh tươi tốt, muông thú sinh tồn. Còn tít tắp trên kia là vòm trời trong xanh, mây trên trời nghiêng ngó mây dưới nước. Tôi khỏa tay xuống nước, tận hưởng cảm giác mát mẻ của nước hồ, của gió núi.

Đang đắm mình trong trời nước bao la, thuyền giảm tốc tiến về phía động Puông. Chúng tôi leo lên, lập tức sửng sốt trước vẻ đẹp kỳ ảo của hang động, dưới chân là hang đá, nhấp nhô những cột chống trời khổng lồ, trên vòm động là nhũ đá với muôn vẻ hình thù đâm xuống tua tủa. Đi xuống phía dưới là một khúc hồ như con sông nhỏ xuyên qua động Puông. Du khách trầm trồ ngợi ca vẻ đẹp của động Puông không kém gì hang động trên vịnh Hạ Long hay Phong Nha - Kẻ Bàng.

Xuôi về phía hạ lưu, xa xa đã nghe thấy tiếng nước đổ ầm ầm từ con thác Đầu Đẳng - một khúc gãy của sông Năng đổ xuống phía tây Vườn Quốc gia Ba Bể và chảy vào đất Tuyên Quang. Thác Đầu Đẳng dài khoảng 1km, có nhiều ghềnh đá là nơi du khách thưởng ngoạn, ngắm nhìn thác nước trắng xóa bắn tung tóe, tiếng thác đổ ầm ầm và cũng là nơi người dân đến đây câu cá.

Trò chuyện với chị Kim Xuyến- chủ một khách sạn tại hồ Ba Bể cũng là người dân bản địa ở đây được biết, Ba Bể ngày càng phát triển về hạ tầng cơ sở, trong đó người dân địa phương cũng chủ động đầu tư cơ sở dịch vụ để thu hút khách du lịch. Sản vật Ba Bể đa dạng, hàng ngày có hàng chục người là đồng bào dân tộc sống ở quanh hồ mang các thứ đặc sản địa phương như bánh giày, bánh trứng kiến, cơm lam, chè tuyết, tép chua, mật ong rừng, tôm khô bán cho du khách đi thăm hồ.

Ba nhánh thông nhau của hồ Ba Bể là Pé Lầm, Pé Lù và Pé Lèng. Nước từ hồ này có thể chảy sang hồ kia nhưng tàu thuyền không qua lại được vì bị ngăn cách bởi những vách đá. Và thật kỳ lạ, ngay giữa hồ Ba Bể mênh mông lại có một cái ao gọi là ao Tiên. Gọi là ao vì xung quanh có bờ, không phải bằng đất mà là vách núi đá cao sừng sững. Nước ao trong xanh phẳng lặng mang đến cho du khách cảm giác bình yên. Cũng thật kỳ lạ, giữa hồ Ba Bể mênh mông lại có hai đảo nhỏ nổi lên giữa hồ là đảo Bà Ngõa và đảo An Mã. Gọi là đảo An Mã vì nó giống như con ngựa đóng cương đang lội nước. Đền An Mã linh thiêng nằm trên một khu đất rộng, phía trước trồng nhiều loại hoa, gió từ dưới hồ thổi lên mát rượi.

...Ðối với du khách thì hồ Ba Bể luôn ẩn chứa những điều kỳ bí hoang sơ mà ai đã đến một lần vẫn muốn quay lại để khám phá.

GIA MINH