Hợp nhất 3 lực lượng an ninh cơ sở

Luật Lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở vừa được thông qua, trên cơ sở thống nhất 3 lực lượng: Bảo vệ dân phố, công an xã bán chuyên trách và đội trưởng, đội phó đội dân phòng. Lực lượng này không phải là tổ chức cấp dưới của công an mà do UBND cấp xã thành lập, quản lý và chịu sự hướng dẫn, phân công, kiểm tra của công an cấp xã trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ ANTT. Công an cấp xã chịu trách nhiệm và giúp UBND cấp xã trực tiếp quản lý về lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở. Các chính sách về hỗ trợ, bảo hiểm, bồi dưỡng, các chế độ huấn luyện… sẽ được kế thừa của các lực lượng nói trên. Hoạt động của lực lượng này đặt dưới sự lãnh đạo toàn diện của cấp ủy Đảng, sự quản lý, chỉ đạo của UBND cấp xã.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Luật Lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở được xây dựng, chỉnh lý, hoàn thiện trên cơ sở tiếp thu tối đa ý kiến của các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) khóa XIV (tại kỳ họp thứ 10), khóa XV (tại kỳ họp thứ 5), ý kiến của các cơ quan của Đảng, Quốc hội, bộ, ngành, địa phương. So với dự thảo luật đã trình Quốc hội khóa XIV thì dự thảo luật được Chính phủ trình Quốc hội khóa XV tại kỳ họp thứ 5 và được tiếp thu, chỉnh lý tại kỳ họp thứ 6 thay đổi cơ bản về tính chất, vị trí, chức năng, nhiệm vụ, nguyên tắc tổ chức, hoạt động, tiêu chuẩn, tổ chức, phương thức thành lập, quan hệ phối hợp của lực lượng này, cơ chế quản lý, phân công, hướng dẫn lực lượng này hoạt động. Điểm nổi bật là lực lượng này được xác định là do chính quyền địa phương thành lập trên cơ sở tự nguyện của người dân để hỗ trợ công an cấp xã, giúp UBND cùng cấp trong bảo vệ ANTT, xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc.

Theo luật mới, công dân Việt Nam có nguyện vọng và có 5 tiêu chuẩn, điều kiện thì sẽ được xem xét, tuyển chọn tham gia lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở. Cụ thể, từ đủ 18 tuổi đến đủ 70 tuổi, trường hợp trên 70 tuổi mà còn bảo đảm sức khỏe thì chủ tịch UBND cấp xã xem xét, quyết định trên cơ sở đề nghị của công an cấp xã. Người tham gia tuyển chọn phải hoàn thành chương trình THCS. Đối với khu vực biên giới, hải đảo, miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn... thì có thể tuyển chọn người đã học xong chương trình giáo dục tiểu học.

Theo báo cáo của Chính phủ, toàn quốc hiện có 298.688 người đang tham gia hoạt động trong lực lượng bảo vệ dân phố, công an xã bán chuyên trách và các chức danh đội trưởng, đội phó đội dân phòng. Mức chi bảo đảm hoạt động cho các lực lượng này khoảng 3.570 tỷ đồng/năm. Để triển khai lực lượng, nếu mỗi thôn, tổ dân phố đều thành lập tổ bảo vệ ANTT thì dự kiến cần có ít nhất 254.163 người tham gia, kinh phí dự kiến 3.505 tỷ đồng/năm. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, nếu căn cứ vào báo cáo của Chính phủ thì luật này không làm tăng biên chế và chi ngân sách.

Nhiều ý kiến ĐBQH cho rằng, là lực lượng tự nguyện, tự quản thì để cộng đồng chi trả, không sử dụng ngân sách nhà nước; cần quy định khung mức hỗ trợ thường xuyên hàng tháng, mức bồi dưỡng cho lực lượng này hoặc quy định khung theo vùng, miền. Ủy ban Thường vụ Quốc hội trả lời: Nếu quy định “cứng” trong luật về khung mức hỗ trợ thường xuyên hàng tháng, mức bồi dưỡng hoặc quy định khung mức tối thiểu chi hỗ trợ đối với lực lượng này sẽ không phù hợp thực tế, nhất là các địa phương còn khó khăn về kinh tế. Điều này sẽ tạo áp lực về bảo đảm kinh phí đối với các địa phương chưa tự chủ được ngân sách. Dẫn chứng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, phụ cấp hàng tháng cho các lực lượng hỗ trợ hiện nay khoảng 2.671 tỷ đồng/năm; chi hỗ trợ khoảng 899 tỷ đồng/năm. Nếu chi theo mức mà dự luật dự kiến thì tổng kinh phí cần bảo đảm để thực hiện là 3.505 tỷ đồng/năm, gồm: Chi hỗ trợ 2.037 tỷ đồng/năm; hỗ trợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế… khoảng 1.006 tỷ đồng/năm; trang bị công cụ, sổ sách, thiết bị làm việc khoảng 154 tỷ đồng/năm.

Bảo vệ ANTT là nhiệm vụ của Nhà nước và lực lượng này được chính quyền thành lập để hỗ trợ công an cấp xã giúp UBND cùng cấp trong bảo vệ ANTT nên phải được ngân sách nhà nước bảo đảm. Với các địa phương chưa cân đối được ngân sách, luật quy định hàng năm, Bộ Công an, UBND các cấp có trách nhiệm lập dự toán, chấp hành và quyết toán ngân sách nhà nước bảo đảm hoạt động và trang bị cơ sở vật chất cho lực lượng này. Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải thích và tiếp thu ý kiến các ĐBQH, chỉ đạo nghiên cứu, chỉnh lý theo hướng giao Bộ Công an bảo đảm trang bị phương tiện, thiết bị, công cụ hỗ trợ cho lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở, còn chính quyền địa phương chỉ hỗ trợ mua sắm, sửa chữa thiết bị, phương tiện…

N.R