Kiến nghị áp thuế VAT 5% với phân bón

Theo ông Nguyễn Trí Ngọc, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký, Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam kiến nghị sửa Luật 71/2014/QH13 (phần liên quan đến mặt hàng phân bón), trong đó chuyển phân bón sang mặt hàng chịu thuế VAT 5%. Bên cạnh đó, Tổng hội cũng kiến nghị sử dụng các công cụ chính sách để điều tiết, bình ổn giá phân bón; tăng cường các chính sách hỗ trợ người nông dân chuyển đổi phương thức sản xuất nông nghiệp bền vững, sử dụng phân bón hiệu quả, giảm chi phí phân bón.

Ông Nguyễn Trí Ngọc cho biết, kiến nghị chuyển phân bón sang mặt hàng chịu thuế VAT 5% này được đưa ra dựa trên kết quả toạ đàm mới đây giữa Tổng hội với các chuyên gia đầu ngành của Hiệp hội Phân bón Việt Nam, Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), Hội Tư vấn thuế Việt Nam và nhất là kết quả phân tích định lượng cụ thể của Dự án Tăng cường Năng lực cạnh tranh khu vực tư nhân Việt Nam (USAID IPSC).

Phân tích định lượng này dựa trên nghiên cứu các doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước đại diện của các chủng loại phân bón (đạm ure DAP, lân, NPK) như:  Phân bón Mau, phân bón Phú Mỹ, Đạm Hà Bắc, DAP Hải Phòng, Phân bón Bình Điền, Supe Lâm Thao, Phân lân Văn Điển, Phân lân Ninh Bình, Phân bón miền Nam)-nhóm doanh nghiệp sản xuất phân bón chiếm thị gần 60% tổng sản lượng tiêu thụ trong nước. Theo phân tích này, đối với người nông dân sử dụng chủ yếu phân bón trong nước, giá bán các loại phân bón giữ nguyên hoặc giảm, sẽ giúp chi phí sử dụng phân bón trong nước ước giảm 453 tỷ đồng.

Cũng phân tích cho thấy, đối với doanh nghiệp sản xuất ure, định lượng tác động của việc áp thuế VAT 5% với mặt hàng phân bón nói chung sẽ khiến giá bán sản phẩm ure có dư địa giảm 2% do các doanh nghiệp sản xuất phân ure sẽ được khấu trừ VAT đầu vào lên tới 9,3%. Đối với doanh nghiệp sản xuất phân DAP, giá bán thành phẩm có dư địa giảm 1,13% do được khấu trừ thuế VAT đầu vào ở mức 8,1%. Với doanh nghiệp sản xuất phân lân, giá bán thành phẩm có dư địa giảm 0,87%, do được khấu trừ thuế VAT đầu vào 7,7%. Duy chỉ có giá bán sản phẩm NPK có thể tăng không đáng kể 0,09% hoặc giữ nguyên.

Nghiên cứu này cũng cho thấy, khi được áp thuế VAT đầu ra, doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước sẽ được khấu trừ thuế VAT đầu vào, từ đó giảm áp lực khi đầu tư, sửa chữa máy móc thiết bị, đầu tư công nghệ mới, xanh hóa sản xuất.

Đối với với những doanh nghiệp nhập khẩu phân bón, giá bán sản phẩm có thể tăng 5%, do thuế nhập khẩu nhiều sản phẩm phân bón đang áp dụng ở mức 0% nên sẽ không có thuế đầu vào để khấu trừ.

Đối với Nhà nước, nếu áp thuế VAT 5% với mặt hàng phân bón, thu ngân sách Nhà nước sẽ tăng thêm 1.541 tỷ đồng, do thu thuế VAT đầu ra của phân bón lên tới 6.225 tỷ đồng, khấu trừ thuế VAT đầu vào là 4.713 tỷ đồng.

Đối với nông dân, giá ure, DAP và lân sản xuất trong nước có thể giảm, giá NPK có thể tăng không đáng kể, hoặc giữ nguyên. Trong khi đó, giá Urê, DAP, NPK nhập khẩu có thể tăng. Như vậy, phân bón sản xuất trong nước sẽ có thêm lợi thế cạnh tranh về giá so với các sản phẩm nhập khẩu.

Hiện Việt Nam phải nhập khẩu DAP 64 do trong nước chưa sản xuất được, để đáp ứng nhu cầu này trong tương lai cạnh tranh với hàng nhập khẩu, USAID IPSC nhìn nhận việc được khấu trừ thuế VAT sẽ giúp doanh nghiệp nâng cấp công nghệ mang tính chiều sâu trong bối cảnh đa phần các nhà máy sản xuất phân ure ở Việt Nam đều có tuổi đời xây dựng trên 10 năm.