Người góp phần duy trì giống nếp thuần của Phú Tân

Được sự hỗ trợ của Trạm Khuyến nông huyện Phú Tân, anh Thà thực hiện mô hình phục tráng giống nếp AG tại ruộng nhà, mục đích tạo giống nếp đạt chất lượng và độ thuần cao. Quá trình này là một sự kỳ công, khi anh Thà phải tỉ mỉ lựa chọn mới ra 1 bông nếp rặt, sau đó nhân giống lên vài chục bông đến khi đủ số lượng. Anh Thà cho biết, từ 1 bông chọn được (khoảng 200-300 hạt), anh tiến hành gieo trong chậu và chăm sóc cho cây lớn ở một khu vực trống, thu hoạch khoảng 4kg hạt. Số hạt này được ủ để gieo cấy trên 1 công đất cho ra nguồn giống thuần.

Quá trình cây nếp sinh trưởng cho đến lúc thu hoạch, anh Thà thường xuyên tầm soát, loại bỏ lúa ngoài hàng và những cây trổ bông khác lạ trong ruộng. Giống nếp AG dễ canh tác nhưng rất nhiễm bệnh rầy nâu và vàng lá chín sớm. Theo anh Thà, nguyên nhân có thể do thoái hóa giống sau thời gian dài canh tác, cây chịu ảnh hưởng bởi thời tiết bất lợi trong những năm gần đây. Tuy nhiên, hiện tượng bệnh này không đến nỗi, khi phục tráng giống sẽ khắc phục phần nào các loại bệnh trên cây.

Anh Lê Văn Thà trên ruộng nếp thực hiện phương pháp cấy

Anh Thà được cán bộ kỹ thuật của Trạm Khuyến nông huyện Phú Tân hướng dẫn thêm kỹ thuật phục tráng giống nếp chất lượng. Anh cho biết, so với cách làm lâu nay theo kinh nghiệm cá nhân, anh học hỏi thêm nhiều biện pháp mới, như chỉ cấy 1 tép trong hàng, cây nếp ít nhiễm bệnh hơn, chân và lá gọn gàng, bón phân dễ dàng, nở bình quân 12 bông/bụi, năng suất đạt không thua kém so với phương pháp cấy 2 tép. Từ năm 2013 đến nay, anh Thà dồn hết tâm huyết, kinh nghiệm cho việc sản xuất nếp giống. Trên diện tích 2ha, anh chọn phương pháp cấy bằng tay. Mạ phát triển khoảng 12 ngày thì bắt đầu cấy với mật độ 49 bụi/m².

Anh Thà phân tích: “So với lúa sạ lan để làm giống, việc cấy sẽ cho nhiều lợi ích hơn, nông dân ưa chuộng và bán được giá hơn. Chi phí giai đoạn đầu khá nặng, bón phân khoảng 100kg (so với thông thường là 80kg) nhằm kích thích cây nở chồi, nhưng giai đoạn sau ít tốn kém nhờ cây hạn chế bị sâu bệnh, dễ chăm sóc, mật độ thưa nhưng đạt năng suất hơn”.

Giống nếp làm nên thương hiệu cho vùng chuyên canh Phú Tân

Sau khi thu hoạch, năng suất nếp bình quân đạt từ 14 - 15 tấn/ha (nếp tươi), đem vào máy sấy và tách hạt còn khoảng 10-11 tấn nếp khô/ha. Theo đó, giá nếp khô được bán giống khoảng 11.500 đồng/kg, trừ tất cả chi phí, lợi nhuận còn lại khoảng 45 - 50 triệu đồng/ha. Như vậy, mỗi vụ anh Thà có thu nhập khoảng 100 triệu đồng từ 2ha sản xuất nếp giống. Ngoài 2ha thực hiện biện pháp cấy, anh Thà còn có 3ha sản xuất nếp theo phương pháp sạ lan, đem lại lợi nhuận 20 - 30 triệu đồng/ha.

Anh cho biết sản xuất vụ nào cũng không đủ bán. So với nếp trồng sạ lan, nếp cấy có hạt sáng, chắc, đẹp và giá thành cao hơn. Nhờ thu nhập từ nguồn giống này, gia đình anh Thà khấm khá lên rất nhiều. Ông Lê Văn Cải (khách hàng nhiều năm sử dụng nguồn nếp giống của anh Thà) nhận định: “Tôi thấy nếp giống của anh Thà rất tốt, không có lẫn nếp lộn, ít sâu bệnh nên sử dụng đã nhiều vụ. Giống nếp này cho năng suất khá hiệu quả, đáng tin cậy để bà con lựa chọn là nguồn giống chất lượng, đảm bảo tiêu chuẩn để sản xuất”.

Anh Thà còn đầu tư hệ thống máy sấy, tách hạt, đóng gói, làm trọn quy trình từ đầu đến khi thành phẩm đến tay nông dân. Công việc mỗi mùa vụ còn góp phần giải quyết việc làm, tạo thu nhập khá cho nhiều lao động nông thôn. Không chỉ sản xuất đáp ứng cho nhu cầu của nông dân trong xã, hầu hết nông dân trồng nếp các xã Phú Hưng, Phú Xuân, Phú Thành cũng chuộng sử dụng giống nếp do anh Thà cung cấp vì nguồn giống đạt tiêu chuẩn chất lượng cao để đưa vào sản xuất, giữ được độ thuần của giống nếp AG.

MỸ HẠNH