Nguy cơ mất an toàn thông tin cá nhân trên mạng

Mọi người cẩn trọng khi chia sẻ thông tin cá nhân trên môi trường mạng. Ảnh minh họa: Nguồn internet

Những thông tin cá nhân như họ tên, ngày tháng năm sinh, nghề nghiệp, chức danh, địa chỉ liên hệ, số điện thoại, căn cước công dân, số hộ chiếu, địa chỉ email, danh bạ điện thoại, tài khoản ngân hàng... thường được người dân sử dụng để đăng ký tham gia các nền tảng mạng xã hội như Facebook, X, Zalo, Instagram, TikTok hoặc nhập vào các mẫu khai báo khi sử dụng ứng dụng, website thương mại điện tử, tham gia trò chơi trực tuyến, mua hàng online... Khi những thông tin này bị lộ trên môi trường mạng, chúng sẽ tạo điều kiện cho các đối tượng xấu lợi dụng để thực hiện các hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Thực tế cho thấy, phần lớn nguyên nhân khiến thông tin cá nhân bị lộ lọt xuất phát từ chính sự bất cẩn của người dùng. Điển hình là khi tham gia các trò chơi trực tuyến, ứng dụng bói toán, ứng dụng hẹn hò…

Các ứng dụng giải trí mà giới trẻ rất yêu thích như “Ghép mặt vào người nổi tiếng”, “Trông bạn sẽ như thế nào khi chuyển giới”, “Gương mặt con bạn trong tương lai”... cũng thường yêu cầu cấp quyền truy cập vào dữ liệu cá nhân về danh sách bạn bè, danh bạ điện thoại, hình ảnh... Từ đó, người dùng rất dễ bị kẻ xấu đánh cắp thông tin cá nhân hoặc chiếm đoạt tài khoản mạng xã hội.

Em Trần Quốc Anh - sinh viên Trường Đại học An Giang chia sẻ: “Trước đây em dùng thử ứng dụng ghép mặt hài hước trên internet, tuy nhiên em không đăng xuất khỏi tài khoản Facebook. Sau đó, em bị đối tượng xấu chiếm quyền sử dụng Facebook để nhắn tin mượn tiền bạn bè. May mắn em phát hiện kịp thời và thông báo cho mọi người nên không ai bị mất tiền. Đây là bài học nhớ đời của em, từ đó về sau em không dám sử dụng các ứng dụng không rõ nguồn gốc nữa”.

Thường xuyên bị các cuộc gọi quảng cáo làm phiền do vô tình để lộ số điện thoại trên mạng xã hội, chị Nguyễn Thị Phương Mai, ngụ phường Long Xuyên cho biết chị thường xuyên bị các số lạ gọi mời mua mỹ phẩm, môi giới nhà đất. Tuy nhiên, chị chưa bao giờ sử dụng số điện thoại của mình để mua mỹ phẩm hay tìm kiếm nhà đất.

“Có khi đang chạy xe trên đường, tôi phải dừng lại để nghe điện thoại vì sợ người thân gọi có việc gấp, nhưng hóa ra lại là cuộc gọi quảng cáo, môi giới nhà đất, khiến tôi rất bực mình. Sau đó, được người thân hướng dẫn cách ẩn số điện thoại cá nhân trên mạng xã hội, tôi mới không còn bị làm phiền nữa”.

Trong số các thông tin cá nhân, căn cước công dân chứa nhiều dữ liệu quan trọng. Tuy nhiên, còn rất nhiều người vô tư chia sẻ ảnh chụp căn cước công dân lên mạng xã hội. Chỉ cần dựa vào mã QR hoặc thông tin in trên thẻ căn cước, đối tượng xấu có thể biết rõ thông tin cá nhân của công dân. Hành động này vô tình tạo điều kiện để đối tượng xấu thu thập thông tin, hình ảnh, dữ liệu trên căn cước công dân nhằm đăng ký tài khoản ngân hàng, vay tín dụng đen, đăng ký số điện thoại trả sau… hoặc phục vụ các mục đích xấu khác.

Để bảo vệ thông tin cá nhân, các ngành chức năng khuyến cáo người dân không nên công khai các thông tin về ngày tháng năm sinh, số căn cước công dân, số điện thoại, số tài khoản ngân hàng... trên mạng xã hội. Không đăng nhập tài khoản Facebook, Gmail… của bản thân trên các website, ứng dụng không đáng tin cậy để tránh bị chiếm đoạt tài khoản.

Đối với các loại tài khoản số cần đặc biệt chú ý đến bảo mật, tuyệt đối không cung cấp tên đăng nhập, mã OTP xác thực tài khoản cho bất kỳ ai. Khi nghi ngờ bị lộ thông tin thẻ hoặc chưa có nhu cầu sử dụng, người dân phải khóa tính năng thanh toán trực tuyến, khóa thẻ tín dụng ngay trên ứng dụng internet banking. Chỉ đăng nhập dịch vụ ngân hàng điện tử thông qua website chính thức của ngân hàng. Nếu nghi ngờ bị lộ thông tin tài khoản ngân hàng nên nhanh chóng liên hệ với tổng đài hỗ trợ của ngân hàng để được hướng dẫn khóa và bảo vệ tài khoản kịp thời.

Xã hội số càng phát triển, nhu cầu sử dụng, ứng dụng công nghệ thông tin ngày càng nhiều, do đó mỗi cá nhân cần nâng cao ý thức bảo mật thông tin cá nhân để phòng tránh việc bị đối tượng xấu lợi dụng, lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Khi phát hiện thông tin cá nhân bị lộ lọt hoặc đang bị sử dụng vào hoạt động phạm pháp, cần kịp thời trình báo cơ quan chức năng để được xác minh, ngăn chặn và xử lý theo quy định của pháp luật.

TRỌNG TÍN