Bệnh suy thận đang trẻ hóa
Mỗi tuần ba lần, chị T.N (Hà Nội) lại đến Bệnh viện đa khoa Đức Giang để lọc máu. Đó là hành trình không chỉ mệt mỏi về thể xác mà còn nặng nề về kinh tế. Chị phát hiện căn bệnh đến với mình vào khoảng 10 năm trước với dấu hiệu đi khám là cơ thể mệt mỏi.
"Khi biết bệnh, tôi rất bàng hoàng. Mình còn trẻ và chẳng có biểu hiện gì báo trước. Có những việc trước kia mình làm được, giờ không làm được thì chồng và mọi người trong nhà giúp đỡ", chị N. mệt mỏi nói.
Theo thông tin Khoa Thận, Tiết niệu và Lọc máu, Bệnh viện đa khoa Đức Giang, trong 9 tháng đầu năm 2025, đã có tới 26 ca suy thận mạn giai đoạn cuối nhập viện, 17 ca trong số đó dưới 50 tuổi. Trong khi đó, cả năm 2024, số bệnh nhân dưới 50 tuổi được chẩn đoán suy thận mạn giai đoạn cuối nhập viện là 12 (trong tổng số 25 ca bệnh). Con số này cho thấy căn bệnh vốn gắn với tuổi già đang ngày càng trẻ hóa.
Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Văn Tuyên-Trưởng khoa Thận, Tiết niệu và Lọc máu, Bệnh viện Đa khoa Đức Giang cho biết, nhiều bệnh nhân dưới 40 tuổi tình cờ phát hiện suy thận khi khám sức khỏe định kỳ hoặc làm thủ tục tuyển dụng. Điều này phản ánh thực tế đáng lo ngại về lối sống thiếu lành mạnh đang ảnh hưởng trực tiếp đến giới trẻ.
Bệnh thận mạn là tình trạng tổn thương thận kéo dài trên 3 tháng, làm giảm dần chức năng lọc máu, bài tiết và điều hòa nội môi của cơ thể. Khi mắc bệnh thận mạn, thận không lọc máu bình thường, khiến nước và chất dư thừa vẫn còn trong cơ thể và có thể gây ra các vấn đề sức khỏe như bệnh tim mạch, quá tải tuần hoàn, phù nề…
Bệnh thận mạn có 5 giai đoạn, trong đó giai đoạn 1-2 thường chưa có biểu hiện rõ ràng, chỉ đến khi chức năng thận suy giảm nặng (giai đoạn 4-5), các triệu chứng mới xuất hiện rầm rộ.
Đáng lo ngại, các dấu hiệu ban đầu của suy thận thường mơ hồ như mệt mỏi, phù nhẹ ở mí mắt, đi tiểu nhiều bọt,… Điều này khiến nhiều người chủ quan, chỉ phát hiện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn.
Bệnh thận mạn không thể phục hồi, nhưng nếu được tầm soát định kỳ, phát hiện sớm có thể kiểm soát tốt và làm chậm tiến triển, thậm chí giữ được chức năng thận ổn định trong nhiều năm. Việc tầm soát bệnh cũng không đòi hỏi các kỹ thuật phức tạp hay chi phí cao. Các xét nghiệm máu, nước tiểu, đo huyết áp và siêu âm thận đã có thể đánh giá nguy cơ mắc bệnh.
Những thói quen gây hại cho thận
Theo bác sĩ chuyên khoa II Hồ Tấn Thông, Phòng khám đa khoa Tâm Anh Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng suy thận, đặc biệt ở người trẻ. Vì thế, bạn cần phải loại bỏ những thói quen xấu, tạo gánh nặng cho thận của bạn.
Một nghiên cứu cho thấy việc thiếu ngủ kéo dài có thể dẫn đến suy thận ở những người trẻ tuổi. Thức đến 3-4 giờ sáng và không ngủ đủ giấc làm gián đoạn các quá trình trao đổi chất của cơ thể, gây hại cho thận và các cơ quan khác. Giảm chức năng lọc và loại bỏ chất thải của thận dẫn đến tích lũy độc tố trong cơ thể.
Nếu không uống đủ nước mỗi ngày có nguy cơ tổn thương thận, đặc biệt nếu đang làm việc vất vả hoặc trong thời tiết nóng. Nước giúp thận loại bỏ chất thải, ngăn ngừa sỏi thận và cân bằng môi trường vi sinh vật trong đường tiết niệu, giúp chúng hoạt động tốt hơn.
Một thói quen xấu ở người trẻ là nhịn tiểu thường xuyên vì có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe thận, có khả năng dẫn đến nhiễm trùng, tổn thương thận và thậm chí suy thận. Khi nước tiểu không được làm trống thường xuyên, nó có thể trào ngược vào thận, gây sưng, ứ nước (hydronephrosis) và tăng nguy cơ nhiễm trùng như viêm bể thận. Ngoài ra, việc nhịn tiểu kéo dài có thể góp phần hình thành sỏi thận và tổn thương thận mạn tính.
Trong ăn uống, thói quen ăn quá mặn (nhiều muối) cung cấp cho cơ thể lượng lớn natri gây mất cân bằng chất lỏng, dẫn đến huyết áp cao và có khả năng gây tổn hại cho các mô thận. Nếu ăn quá ngọt sẽ gây ra tình trạng béo phì - làm tăng nguy cơ phát triển huyết áp cao và bệnh tiểu đường, 2 nguyên nhân hàng đầu của bệnh thận mạn.
Việc thường xuyên ăn đồ chế biến sẵn cũng gây ra nhiều nguy cơ. Một nghiên cứu năm 2022 cho thấy những người ăn nhiều thực phẩm chế biến có nguy cơ mắc bệnh thận cao hơn 24% so với bình thường. Những thực phẩm này được chế biến rất nhiều muối, gia vị và đóng gói với các chất phụ gia nhân tạo, thêm đường, carbs tinh chế, chất béo không lành mạnh, nhưng ít chất xơ, protein và các chất dinh dưỡng thiết yếu.
Lạm dụng rượu bia, chất kích thích có thể gây hại cho thận. Bên cạnh việc lọc máu, thận giúp giữ cân bằng chất lỏng trong cơ thể. Uống rượu có thể can thiệp phá vỡ sự cân bằng này bằng cách làm cơ thể mất nước. Uống quá nhiều rượu cũng có thể làm tăng huyết áp – nguyên nhân hàng đầu của bệnh thận và gây hại cho gan, buộc cho thận làm việc chăm chỉ hơn để lọc máu.
Hút thuốc lá không tốt cho sức khỏe phổi hoặc tim. Những người hút thuốc có nhiều khả năng có protein trong nước tiểu (tiểu đạm) – dấu hiệu cho thấy có sự hiện diện của tổn thương thận.
Căng thẳng và phản ứng không được kiểm soát đối với căng thẳng cũng có thể dẫn đến tổn thương thận. Khi các đơn vị lọc máu (cầu thận) bị tổn thương sẽ gây các vấn đề về lưu thông máu và mạch máu. Huyết áp cao và lượng đường trong máu cao có thể gây thêm căng thẳng hoặc gánh nặng cho thận.
Các loại thuốc giảm đau không kê đơn, như NSAID (thuốc chống viêm không steroid) và thuốc giảm đau, có thể làm giảm bớt đau nhức tức thời. Nhưng các loại thuốc này cũng có thể gây hại cho thận (thường được biết đến là các yếu tố gây độc thận), các ảnh hưởng của các loại thuốc này rõ rệt hơn khi người bệnh đã mắc bệnh thận.
Suy thận không chỉ đe dọa tính mạng mà còn khiến người bệnh phải gắn bó suốt đời với máy lọc máu nếu không ghép thận. Kéo theo đó là gánh nặng kinh tế và tâm lý cho cả gia đình người bệnh.
Bác sĩ Tuyên nhấn mạnh, phát hiện sớm và thay đổi lối sống là chìa khóa kiểm soát bệnh. Ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc, hạn chế bia rượu, uống nhiều nước và khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ suy thận.
Theo Nhandan.vn
Đọc nhiều
