Hoàn thiện khung pháp lý, siết chặt quản lý đội tàu
Trả lời phỏng vấn Báo Nhân Dân về tiến độ khắc phục “thẻ vàng” đối với hải sản Việt Nam, Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết, từ khi Ủy ban châu Âu (EC) áp dụng cảnh báo “thẻ vàng” từ ngày 23/10/2017, Việt Nam đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, từng bước hoàn thiện khung pháp lý, siết chặt quản lý đội tàu, truy xuất nguồn gốc và xử lý nghiêm vi phạm. Sau hơn 8 năm nỗ lực, tuy chưa đạt mục tiêu gỡ cảnh báo, nhưng những chuyển biến tích cực đã tạo nền tảng quan trọng để Việt Nam bước vào giai đoạn quyết định.
Trong thời gian qua, Việt Nam đã ban hành và cập nhật đồng bộ hệ thống văn bản pháp luật gồm 11 Thông tư, 2 Nghị định và các văn bản chỉ đạo của Đảng, Chính phủ. Sau Văn bản số 81-CV/TW (ngày 20/3/2020) và đặc biệt là Chỉ thị số 32-CT/TW (ngày 10/4/2024) của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo đối với công tác chống khai thác IUU, Chính phủ tiếp tục ban hành Nghị quyết số 52/NQ-CP để triển khai nhiệm vụ; cùng Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn xử lý hình sự các hành vi liên quan khai thác trái phép thủy sản.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết, kể từ khi Thủ tướng Chính phủ trực tiếp chỉ đạo, công tác quản lý đội tàu đã có chuyển biến mạnh mẽ. Dữ liệu đội tàu trên toàn quốc được thống nhất giữa VN-Fishbase, Bộ Công an và Bộ Quốc phòng với 79.360 tàu; trong đó hơn 7.000 tàu dài từ 15m trở lên và hơn 4.000 tàu dài từ 24m trở lên.
Các địa phương đã kiểm soát chặt chẽ, không để tàu không đủ điều kiện ra khơi; đồng thời hoàn tất đăng ký, đăng kiểm, cấp phép và cập nhật dữ liệu vào VNFishbase, chấm dứt tình trạng tàu “3 không”. Gần 100% tàu cá đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS), trừ những tàu tạm ngừng khai thác hoặc chờ thanh lý. Hệ thống VMS cho phép giám sát toàn trình từ rời bến, hoạt động trên biển đến khi cập cảng.
Cùng với đó, các địa phương đang triển khai lắp đặt VMS cho tàu từ 12m-15m, thí điểm nhật ký điện tử, số hóa và định danh tàu cá theo VNeID, xây dựng đề án giải bán tàu không bảo đảm điều kiện, hỗ trợ sinh kế cho ngư dân.
Dữ liệu đội tàu trên toàn quốc được đồng bộ giữa VN-Fishbase và các lực lượng chức năng, với tổng số 79.360 tàu; trong đó hơn 7.000 tàu dài từ 15m và hơn 4.000 tàu dài từ 24m trở lên.
Sẵn sàng đón đoàn kiểm tra của EC
Việt Nam đang hoàn thiện kết nối đồng bộ giữa VNFishbase, nhật ký điện tử, hệ thống truy xuất điện tử và VMS; liên thông với quy trình xử lý hành chính, tạo nền tảng quản lý toàn trình khai thác thủy sản.
Về truy xuất nguồn gốc, hệ thống điện tử được triển khai chặt chẽ từ khâu khai thác, cấp giấy chứng nhận tại cảng (SC), đến cấp giấy chứng nhận cho nhà máy (CC). Công tác kiểm soát đối với hàng nhập khẩu theo Hiệp ước các quốc gia có cảng cũng được siết chặt tại 51 cảng chỉ định.
Đáng chú ý, các tồn đọng về xử lý vi phạm hành chính kéo dài nhiều năm đã được giải quyết, chỉ còn 0,33% hồ sơ chưa xử lý. Việt Nam cũng đang báo cáo, giải trình với EC về xử lý tàu nước ngoài vi phạm và truy xuất nguồn gốc một số sản phẩm.
Đánh giá về khả năng gỡ “thẻ vàng”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết Việt Nam đã báo cáo Chính phủ các kịch bản làm việc với EC; đồng thời khẳng định những kết quả thực chất đạt được trong thời gian qua đã tạo niềm tin về một nghề cá minh bạch, có trách nhiệm và hội nhập.
Công tác chống khai thác IUU được triển khai đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, kết hợp tuyên truyền, tập huấn trong nước và quốc tế. “Với những nỗ lực liên tục, EC đánh giá cao quyết tâm của Việt Nam và ghi nhận khả năng duy trì nghề cá có trách nhiệm, đảm bảo truy xuất đầy đủ”, Thứ trưởng cho biết.
Gửi thông điệp tới các địa phương ven biển, Thứ trưởng nhấn mạnh: dù đã nỗ lực suốt 8 năm, Việt Nam vẫn chưa đạt mục tiêu gỡ “thẻ vàng”. Chỉ thị 32-CT/TW xác định đây là nhiệm vụ cấp bách, yêu cầu sự vào cuộc quyết liệt của người đứng đầu. Tinh thần “tuyên chiến” với khai thác IUU đã được Thủ tướng và các cấp lãnh đạo quán triệt tới từng địa phương.
“Với quyết tâm của toàn hệ thống chính trị, chúng tôi tin tưởng Việt Nam sẽ gỡ được ‘thẻ vàng’, duy trì nghề cá có trách nhiệm, bảo đảm truy xuất nguồn gốc minh bạch và phát triển bền vững theo định hướng của Chỉ thị 32”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến khẳng định.
Đọc nhiều
