Sản xuất hạt giống rau màu

Học và làm việc đúng chuyên môn, anh Trường và những người bạn của mình như được chấp thêm đôi cánh để tìm tòi, học tập, nghiên cứu. Xuất phát từ thực tế, anh Trường nhận thấy nguồn giống bản địa rất phong phú, hoàn toàn có thể phát triển thành mô hình sản xuất các loại hạt giống rau màu thông dụng, như: Ớt, dưa leo, bí đao, bí đỏ, hạt đậu… với năng suất và phẩm chất nổi trội.

Thay vì phải sử dụng nguồn hạt giống nhập khẩu nước ngoài với giá cả cao hơn 2-3 lần, sẽ là một gánh nặng cho người nông dân. Từ đó, ý tưởng nghiên cứu, sản xuất hạt giống rau màu ưu thế lai F1 bắt đầu được nhen nhóm và được anh Trường cùng cộng sự của mình thực hiện.

Theo anh Hồ Nhựt Trường, ý tưởng có, khả năng của nhóm cũng có, với ưu thế sản xuất rau màu của tỉnh sẽ là điều kiện thuận lợi rất hay cho dự án. Tuy nhiên, vấn đề cần nhất của công trình này là thời gian, mỗi giai đoạn thực hiện cần từ 12-14 tháng. “Để tìm ra 1 hạt giống lai F1, đảm bảo về chất lượng, phẩm chất, năng suất được nông dân chấp nhận đôi khi cần cả ngàn tổ hợp lai, cũng như mất rất nhiều thời gian để nghiên cứu. Hiện nay, dự án đang trong giai đoạn nghiên cứu, vừa thu thập giống, vừa tiến hành chọn những tổ hợp lai nổi trội để năm sau đưa vào nhân rộng nguồn bố mẹ, con lai F1, trồng khảo nghiệm diện rộng” - anh Trường giải thích.

Thực tế cho thấy, khái niệm hạt giống lai F1 của nông dân đa số còn mơ hồ. Thông thường, sau khi thu hoạch, nông dân sẽ chừa lại một phần để làm giống cho vụ sau và như vậy nối tiếp cho những vụ mùa tiếp theo. Nhưng phải hiểu một điều, đối với hạt giống lai chỉ sử dụng được một lần duy nhất ở thế hệ đầu tiên F1 và cách sản xuất rất khác biệt. Đối với hạt giống F1 chỉ thể hiện năng suất, phẩm chất tốt nhất ở đợt gieo hạt đầu tiên, sau đó nông dân có lấy lại trồng và thu hoạch có hạt để làm giống cho vụ sau, khi đó đã thay đổi về mặt di truyền, không thể hiện được ưu điểm vượt trội để có thể sản xuất tiếp. Đây là lý do nhà sản xuất không lo ngại về việc bản quyền giống” - anh Trường chia sẻ.

Cụ thể, hạt giống lai là hạt giống thu được ở thế hệ đầu tiên từ quá trình lai tạo giữa 2 cá thể giống bố mẹ. Về phương diện di truyền sẽ tính trạng gen trội quy định về số lượng. Khi tiến hành lai giữa 2 dòng thuần có kiểu gen khác nhau sẽ tạo ra con lai F1. Đây là lý do nông dân nên chọn hạt giống lai để trồng trọt, vì ưu thế lai là một hiện tượng cơ thể lai F1 có khả năng sinh trưởng và sức sống cao hơn. Các dòng này tốc độ phát triển nhanh hơn, cho năng suất cao hơn và khả năng chống chịu tốt hơn. Không những vậy, chúng còn có năng suất cao hơn trung bình hoặc cao vượt trội hơn cả dòng bố mẹ...

Đối với dự án của mình, trong vòng 3 năm đầu, đề xuất công nhận chính thức tập hợp 10-15 loại giống mới, rau màu, tập trung phát triển các loại bầu bí dưa, rau ăn lá, ớt, đậu xanh, bắp lai F1 (bao gồm bắp tẻ và bắp nếp). Theo dự kiến, giữa năm 2022 sẽ có một vài loại giống ra thị trường nhưng trong vụ lai tạo đợt rồi bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh nên một số giống nghiên cứu không thu hoạch và không đánh giá được. Tuy nhiên, điều đó không ảnh hưởng nhiều đến tiến độ dự án, bởi vì nhóm đã và đang tiếp tục thực hiện lai tạo để chọn lựa được loại giống vượt trội nhất.

Theo anh Trường, từ xa xưa, hạt giống luôn được ông cha ta coi là một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định sự phát triển, năng suất của cây trồng và điều đó vẫn đúng cho đến hôm nay. Trong lĩnh vực trồng trọt rau màu tại Việt Nam, hạt giống bố mẹ gần như không xuất hiện trên thị trường. Do vậy, hạt giống lai F1 có ưu thế trội của lai bố mẹ chủ yếu có nguồn gốc nhập khẩu. Những hạt giống lai F1 nhập khẩu này phải qua rất nhiều bước trước khi đến được tay bà con nông dân và lúc đó, giá tiền của chúng tăng khoảng 2-3 lần so với giá trị gốc, thậm chí vào mùa vụ sản xuất chính lượng giống không đủ cung cấp cho nông dân.

“Nhận thấy được bất lợi này, nhóm đã bắt tay vào nghiên cứu quy trình sản xuất hạt giống rau màu ưu thế lai F1 với mục đích sản xuất và bán rộng rãi cho nông dân với giá cả hợp lý và chất lượng. Phá vỡ tính phụ thuộc vào nguồn giống nhập ngoại” - anh Trường giải thích. Có định hướng chiến lược rõ ràng, cụ thể, những người trẻ như anh Trường và cộng sự của mình không chỉ ấp ủ những ý tưởng kinh doanh hiệu quả, mà còn thể hiện trách nhiệm với xã hội khi lựa chọn khởi nghiệp từ nông nghiệp ngay tại quê nhà. Qua đó, mang lại giá trị kinh tế cho người nông dân, khẳng định vị thế hạt giống bản địa không hề thua kém giống nhập ngoại.

ÁNH NGUYÊN