Sản xuất nước tẩy rửa sinh học từ phụ phẩm khóm Tắc Cậu

Tiến sĩ Lê Hoàng Phượng (bên phải), Phó Giám đốc Phụ trách Trung tâm Học liệu - Thực hành, Trường Đại học Kiên Giang, Chủ nhiệm dự án hướng dẫn người dân sản xuất.

Vùng Tắc Cậu nổi tiếng với nghề trồng khóm với tuổi đời hơn 70 năm. Tổng diện tích trồng khóm hơn 1.700 ha, năng suất bình quân khoảng 12 tấn/ha/năm. Tuy nhiên, vỏ khóm sau khi thu hoạch bị thải bỏ, gây lãng phí và ô nhiễm môi trường. Trong khi đó, người dân chưa có nhiều sinh kế từ khóm, thu nhập của người dân chưa cao.

Trường Đại học Kiên Giang chủ động đề xuất và được Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai thực hiện dự án “Sản xuất nước tẩy rửa sinh học tại nông hộ từ phụ phẩm khóm Tắc Cậu, thuộc xã Bình An, tỉnh An Giang". Tháng 2/2025, Trường Đại học Kiên Giang phối hợp UBND huyện Châu Thành, tỉnh Kiên Giang (trước sáp nhập) triển khai thực hiện dự án.

Từ ngày 1/7, sau khi sáp nhập đơn vị hành chính và thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, dự án được chuyển sang xã Bình An thực hiện. Dự án có 20 hộ dân thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo và mới thoát nghèo của xã Bình An được xét duyệt tham gia, trong đó đa phần là hộ đồng bào Khmer.

Sinh viên Trường Đại học Kiên Giang làm thử sản phẩm tại trường trước khi tập huấn cho người dân.

Tiến sĩ Lê Hoàng Phượng, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Học liệu - Thực hành, chủ nhiệm dự án cho biết, qua hơn 6 tháng triển khai thực hiện mô hình, nhóm nghiên cứu khảo sát địa bàn, đánh giá khả năng sản xuất, tiềm năng nguồn nguyên liệu phụ phẩm tại địa phương.

Nhóm xây dựng các quy trình kỹ thuật ủ dịch enzyme; tập kết và xử lý bán thành phẩm nước tẩy rửa từ phụ phẩm; kỹ thuật tinh chế, đóng gói, bảo quản thành phẩm nước tẩy rửa từ phụ phẩm khóm Tắc Cậu.

Cùng với đó, nhóm xây dựng và phát hành bộ tài liệu hướng dẫn quy trình kỹ thuật sản xuất; tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn, chuyển giao quy trình, kỹ thuật cho người dân; xây dựng mô hình sản xuất.

Các thành viên hỗ trợ vật tư, nguyên liệu, trang thiết bị, công nghệ và phụ liệu khác dùng trong quy trình ủ dịch; hỗ trợ kỹ thuật ủ enzyme, kiểm tra, giám sát ngoài thực tế cho người dân tham gia dự án…

Giảng viên, sinh viên Trường Đại học Kiên Giang phối hợp cán bộ Phòng Kinh tế xã Bình An tổ chức tập huấn cho người dân.

“Dự án đã hoàn thành mục tiêu sản xuất, hướng dẫn người dân quy trình kỹ thuật sản xuất sản phẩm nước tẩy rửa từ quá trình ủ sinh học tự nhiên giữa vỏ khóm, cam, sả và đường, tạo nên dung dịch giàu enzyme cùng hệ vi sinh có lợi. Đây là phương pháp làm sạch tự nhiên, an toàn, thân thiện với môi trường và giúp tận dụng rác thải hữu cơ hiệu quả, góp phần giảm thiểu lượng rác thải sinh hoạt và tạo ra sinh kế mới cho người dân địa phương”, Tiến sĩ Lê Hoàng Phượng cho biết.

Nhóm nghiên cứu huy động sinh viên các ngành tham gia với vai trò thành viên dự án, hợp tác phát triển sản phẩm nhằm góp phần lan tỏa kết quả, tạo điều kiện duy trì mô hình lâu dài. Từ kết quả thực hiện, mô hình giúp 1 nhóm sinh viên của trường hình thành ý tưởng, dự án khởi nghiệp và mở ra khả năng thương mại hóa sản phẩm. Cùng với đó, có 2 sinh viên ngành tự động hóa thực hiện thiết kế máy cảm biến mùi dùng dung dịch enzyme phun tự động để khử mùi…

Nhóm sinh viên Trường Đại học Kiên Giang trình bày dự án tại Cuộc thi Ý tưởng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo KGU START-UP lần thứ VI, năm 2025.

Với hiệu quả bước đầu của mô hình, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trung Cang, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kiên Giang khẳng định đây là hướng đi phù hợp điều kiện thực tế của địa phương, góp phần tận dụng phụ phẩm nông nghiệp, giảm ô nhiễm môi trường và tạo sinh kế bền vững cho người dân. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trung Cang mong muốn người dân tiếp tục phối hợp nhà trường để duy trì mô hình sinh kế, hướng đến mục tiêu cải thiện thu nhập của người dân gắn với bảo vệ môi trường.

“Dự án sản xuất nước tẩy rửa sinh học tại nông hộ từ phụ phẩm khóm Tắc Cậu” được thực hiện thành công tiếp tục khẳng định vai trò của Trường Đại học Kiên Giang trong việc gắn kết nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ với nhu cầu thực tiễn của địa phương, góp phần thúc đẩy phát triển mô hình sinh kế bền vững, kinh tế tuần hoàn và giảm nghèo bền vững.

BÍCH TUYỀN