Tăng cường phòng, chống HIV/AIDS trong bối cảnh đại dịch COVID-19

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), người nhiễm HIV khi mắc COVID-19 có nguy cơ bệnh chuyển nặng hoặc tử vong cao hơn. Một báo cáo của WHO dựa trên dữ liệu giám sát lâm sàng từ 37 quốc gia về nguy cơ chuyển nặng khi mắc COVID-19 ở những người nhiễm HIV nhập viện cho thấy, nguy cơ phát triển COVID-19 nghiêm trọng hoặc tử vong ở người có HIV cao hơn 30% so với những người không bị nhiễm HIV.

Do đó, người nhiễm HIV cần tiếp cận và sớm điều trị bằng thuốc ARV, tuân thủ điều trị, ngăn ngừa và quản lý các bệnh lý tiềm ẩn như tiểu đường, tăng huyết áp. WHO khuyến cáo, những người nhiễm HIV nên được ưu tiên tiêm chủng vaccine phòng COVID-19 càng sớm càng tốt mà không phụ thuộc vào tình trạng miễn dịch của họ.

Các quốc gia cũng cần có các giải pháp để giúp đảm bảo rằng, những người có hành vi nguy cơ cao được tiếp cận các dịch vụ dự phòng lây nhiễm HIV, những người nhiễm HIV vẫn có thể được điều trị bằng thuốc kháng virus (ARV) sớm nhất, liên tục kể cả phải tính đến dịch vụ có thể bị gián đoạn do hậu quả của đại dịch COVID-19. WHO đã khẳng định rằng, HIV tiếp tục là một vấn đề sức khỏe cộng đồng toàn cầu, cho đến nay đã cướp đi sinh mạng của 34,7 triệu người. Để đạt được các mục tiêu 95-95-95 toàn cầu mới do Chương trình phối hợp của Liên Hiệp Quốc về HIV/AIDS đề ra, các quốc gia cần nỗ lực gấp đôi để tránh gia tăng các ca nhiễm HIV do gián đoạn dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS trong thời gian xảy ra dịch COVID-19.

Văn nghệ tuyên truyền Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS. Ảnh: THANH HÙNG

Tại Việt Nam, với những tác động tiêu cực của dịch COVID-19 đến chương trình phòng, chống HIV/AIDS làm cho nhiều người nhiễm HIV khó tiếp cận các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS và hậu quả dễ nhận thấy là số người nhiễm HIV gia tăng. Theo báo cáo từ các địa phương, số người nhiễm HIV được phát hiện trong 9 tháng của năm 2021 có xu hướng gia tăng so với cùng kỳ năm ngoái. Nhằm ứng phó kịp thời với các tác động tiêu cực của dịch COVID-19 tới chương trình phòng, chống HIV/AIDS, Chính phủ, Bộ Y tế cũng như các địa phương đã triển khai hàng loạt các giải pháp nhằm tăng cường phòng, chống HIV trong bối cảnh dịch COVID-19.

Trong đó, xây dựng và ban hành kịp thời các hướng dẫn đáp ứng khẩn cấp để duy trì tiếp cận dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS (hướng dẫn tiếp cận với người nhiễm HIV qua các ứng dụng online”. Hướng dẫn người nhiễm HIV tự xét nghiệm HIV, phòng, chống dịch COVID-19 tại các cơ sở cung cấp dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS. Đáp ứng khẩn cấp trong lĩnh vực điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bao gồm cả cấp thuốc cho người bệnh mang về và điều trị ARV (cấp thuốc nhiều tháng cho người bệnh)...

Thời gian tới, dịch bệnh COVID-19 có thể còn kéo dài, có thể sẽ sống chung với dịch COVID-19 trong tình hình mới. Do đó Ban Chỉ đạo phòng, chống tội phạm, HIV/AIDS, tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” tỉnh An Giang đề nghị các cấp, ngành, địa phương tiếp tục quan tâm chỉ đạo và kiên định các mục tiêu phòng, chống HIV/AIDS đã được Chính phủ đặt ra trong Chiến lược quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030.

Tăng cường hoạt động truyền thông quảng bá các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS qua các kênh thông tin đại chúng và qua nền tảng trực tuyến, mạng xã hội, như: Các trang thông tin điện tử, Facebook, Zalo… Đẩy mạnh triển khai các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS bao gồm cả truyền thông, tư vấn online, tiếp cận cộng đồng, tổ chức các cuộc họp, hội nghị, các hoạt động chỉ đạo và thực hiện, hỗ trợ kỹ thuật từ xa. Đây là phương thức phù hợp và hiệu quả không chỉ trong giai đoạn dịch COVID 19 mà cả trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, tăng cường mô hình tại cộng đồng triển khai dưới nhiều hình thức đa dạng qua hình thức online, từ xa, lưu động và tự xét nghiệm. Mở rộng mô hình cấp phát sinh phẩm Oralquick qua chuyển phát nhanh bao gồm hướng dẫn đóng gói, bảo quản sinh phẩm, giao nhận, sử dụng, báo cáo, thanh quyết toán, chỉ đạo triển khai chương trình tự xét nghiệm. Đảm bảo dự trù và cung ứng đủ sinh phẩm xét nghiệm và thuốc (ARV, thuốc dự phòng trước phơi nhiễm HIV, Methadone) và dụng cụ can thiệp giảm tác hại, như: Bơm kim tiêm, bao cao su.

Đồng thời, cần có quỹ hỗ trợ thuốc ARV, PEP khẩn cấp trong tình huống thiếu thuốc tại địa phương hoặc cho những người gián đọan do bảo hiểm y tế để đảm bảo người sống với HIV được duy trì đều đặn sử dụng thuốc. Chia sẻ thông tin tích cực về người nhiễm HIV nhằm giảm kỳ thị phân biệt đối xử liên quan đến HIV/AIDS. Cập nhật cho hệ thống y tế về tiêu chuẩn cơ sở cung cấp dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS thân thiện, các quy tắc ứng xử cần thiết và cơ chế bảo mật thông tin người nhiễm HIV. Thành lập các Đội đáp ứng nhanh với COVID-19 kết nối với đại diện mạng lưới người nhiễm HIV để đăng tải, chuyển các thông tin, các văn bản liên quan đến phòng, chống HIV/AIDS cho các nhóm đối tượng và người nhiễm HIV kịp thời. Ưu tiên tiêm chủng vaccine COVID-19 cho các nhân viên hỗ trợ, nhân viên tiếp cận cộng đồng và cho người nhiễm HIV. Có cơ chế phối hợp và phổ biến đến tất cả các cơ quan, cán bộ có liên quan để đảm bảo người có nhu cầu có thể tiếp cận được các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS, nhất là những người bệnh đang điều trị bằng thuốc ARV, PrEP hoặc Methadone.

Bố trí sắp xếp lại việc cung cấp dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS tại cơ sở y tế để giúp hoạt động diễn ra bình thường và giảm nguy cơ lây nhiễm COVID-19 cho nhân viên y tế và người bệnh. Tăng cường huy động và vận dụng nguồn lực cộng đồng trong các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS, xã hội hóa dịch vụ HIV, liên kết y tế công lập - tư nhân, thu hút sự tham gia của các tổ chức cộng đồng sẽ tạo thuận lợi cho hoạt động phòng, chống HIV/AIDS.

TRỌNG TÍN