Tạo phôi lai giữa người và chuột

16/05/2020 - 21:22

Một nhóm các nhà khoa học Mỹ đã tạo ra phôi lai giữa chuột và người được tích hợp kỹ lưỡng nhất với chỉ 4% tế bào của người.

Tế bào người (màu xanh lá cây) đan xen vào mắt chuột (màu xanh nước biển) trong phôi lai này. Ảnh: J. FENG.

Nghiên cứu vừa được công bố trên Tạp chí Science Advances ngày 13-5. Theo đó, các tế bào gốc của con người có thể tự chèn vào phôi chuột đang phát triển, tạo ra gan, tim, võng mạc và máu, mang lại triển vọng có thể phát triển các bộ phận cơ thể để cấy ghép cho người.

Các tế bào người vốn khó tính, nhiều thử nghiệm tạo phôi với các loài động vật khác đều thất bại. Nhưng với phôi chuột lần này, có 4% tế bào trong đó là của con người, đó được xem là sự pha trộn kỹ lưỡng nhất giữa người và chuột.

Thủ thuật để tạo ra những phôi lai này là quay ngược đồng hồ trên tế bào người, đưa chúng trở lại giai đoạn sớm hơn trong quá trình phát triển sinh học.

Nhà khoa học thần kinh và nhà sinh học tế bào gốc Jian Feng, Đại học Buffalo, New York và các đồng nghiệp đã thiết lập lại đồng hồ của tế bào gốc của con người bằng cách ức chế protein mTOR (một loại protein trong người, giữ vai trò chính trong sự tăng sinh và phát triển tế bào) trong ba giờ. Điều chỉnh ngắn này đã gây sốc cho các tế bào trở lại giai đoạn sơ khai của chúng, khôi phục khả năng biến thành bất kỳ tế bào nào trong cơ thể.

Các nhà nghiên cứu đã tiêm các lô từ 10 đến 12 các tế bào gốc người sơ khai này vào phôi chứa khoảng 60 đến 80 tế bào chuột và cho phép phôi phát triển trong 17 ngày.

Nhìn bề ngoài, những phôi này phát triển bình thường mặc dù chứa chấp tế bào người. Bằng cách kiểm tra DNA đặc trưng cho chuột hoặc người, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng tế bào người chiếm từ 0,1 đến 4% tổng số tế bào trong phôi.

Các tế bào của con người tự chèn vào hầu hết các mô đang phát triển của chuột, được định sẵn để trở thành gan, tim, tủy xương và máu. Các nhà nghiên cứu nhận thấy, các tế bào hồng cầu của con người đặc biệt phong phú trong các phôi chuột này. Một số lượng nhỏ tế bào người xuất hiện trong mô sẽ hình thành não; một phôi có một nhóm các tế bào cảm quang, các tế bào mắt của con người giúp phát hiện ánh sáng.

Theo các nhà nghiên cứu, không có tế bào người nào nằm trong số này hình thành tinh trùng và trứng, vì điều này vi phạm đạo đức ngành y. Điều đó có nghĩa là phôi lai này trong những con chuột bị chấm dứt sau 17 ngày, con của chúng sẽ là những con chuột hoàn toàn bình thường.

Hai chú lợn lai khỉ được sinh ra trong phòng thí nghiệm ở Bắc Kinh, Trung Quốc. Ảnh: DAILY MAIL.

Trước đó, với mục đích cuối cùng là phát triển các bộ phận cơ thể người trên động vật, vào tháng 12 năm ngoái, các nhà khoa học Trung Quốc đã nuôi cấy thành công hai con lợn đầu tiên có tế bào khỉ. Chúng mang trong mình một phần các tế bào tim, gan, phổi, tụy, da của khỉ, nhưng nó đã chết trong vòng một tuần sau khi sinh.

Theo Science News, các nhà khoa học hy vọng rằng, những con vật lai tạo chứa các tế bào của nhiều động vật có thể đóng vai trò là mô hình chính xác hơn cho nghiên cứu y học, và hướng tới nuôi các bộ phận cơ thể người để cấy ghép cho bệnh nhân trong danh sách chờ ghép tạng. Ngày đó vẫn còn rất xa, nhưng những bước tiến trong thủ thuật sinh học để tạo ra những vật lai này có thể mở ra một tương lai như vậy.

Theo HOÀNG DƯƠNG (Báo Nhân Dân)