Trồng rau xanh giữa ngàn khơi

“Trồng rau trên sóng”

Trước năm 1995, nói đến trồng rau xanh ngoài nhà giàn là chuyện xa vời. Một mặt do thời tiết khắc nghiệt sóng to gió lớn, phần vì lúc đó các CS chưa có kinh nghiệm trồng rau trên máng gỗ. Những Nhà giàn DK1 thế hệ đầu tiên có sàn chỉ cao 3m so với mực nước biển, chỉ cần sóng cấp 6-7, toàn bộ mặt sàn bị sóng phủ, mặt sàn lúc nào cũng "nhèm nhẹp" ướt vì nhiễm mặn, chẳng có cây nào sống được, đời sống bộ đội vô cùng khó khăn.

Rau mầm siêu sạch ở Nhà giàn DK1/ 10

Bên cạnh phải cảnh giác phát hiện mục tiêu từ xa, đối mặt với thời tiết, bão tố còn nén lòng chịu đựng “3 cái khát”: khát rau xanh, khát nước ngọt và khát hơi ấm đất liền. Trong đó, rau xanh thuộc “hàng hiếm” nhất. Thức ăn lúc đó chủ yếu là đồ hộp và cá câu từ biển. Mỗi lần đi nhà giàn, các CS mua theo hàng chục bao rau muống khô. Còn đối với các tàu trực trên biển, mua rau muống tươi, luộc sẵn đóng trong bao ny-lon cho vào hầm lạnh, mỗi lần ăn xả đông rồi chế biến. Trước thực tế đó, làm thế nào để có rau xanh cho bộ đội nấu canh mỗi bữa trong điều kiện khí hậu khắc nghiệt giữa biển khơi là câu hỏi cần phải có lời giải sớm. “Khi tôi trở về đất liền nhận chức Tiểu đoàn trưởng, việc làm đầu tiên là nghĩ cách trồng rau xanh trên nhà giàn. Trước đó, tôi thử trồng trong chậu sắt, hạt không mọc mầm được. Nguyên nhân là do nhiễm mặn nước biển. Một số loại rau mọc mầm nhưng chỉ lên 1 gang tay là thối gốc, hoặc bị gió tạt bay cả chậu xuống biển” - Thượng tá Nguyễn Văn Nam, nguyên Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn DK1 cho biết.

Tháng 4-1995, thế hệ nhà giàn thứ 2 được xây dựng ở các cụm Phúc Tần, Tư Chính, Cà Mau, Quế Đường. Ngoài sự vững chãi, chịu đựng bão tố, sóng biển dâng cao đến cấp 10, điểm nổi trội của nhà giàn này là chân cao 10m, sàn công tác và sàn ở cao hơn 13m so với nhà giàn thế hệ cũ. Phong trào “rau xanh trên sóng” được triển khai rộng khắp trên các nhà giàn DK1 giữa năm 1995. Để có đất trồng rau, trước ngày tàu đi biển, Tiểu đoàn DK1 cử sĩ quan đến huyện Châu Đức (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) mua đất đỏ bazan đóng bao chuyển xuống tàu, vận chuyển ra nhà giàn.

Các dụng cụ như: xô, chậu thủng, thanh gỗ... được các CS tận dụng đóng khuôn trồng rau. Trước khi gieo, hạt rau được ủ trong nước ấm cho nảy mầm. “Trồng rau xanh ngoài nhà giàn nâng niu từng li từng tí. Khi có gió lớn, phải bê bồn rau đi cất chỗ kín kẻo gió tạt hết. Mùa bão tố, sóng dâng, phải che đậy hoặc vác lên trần nhà chống nhiễm mặn. Có đêm anh em chúng tôi ngồi bên bồn rau xanh thao thức mừng rỡ” - Thượng tá Nam kể lại.

Rau mầm siêu sạch

Ở Nhà giàn DK1/15, Thiếu tá Phạm Văn Bảy là người có khiếu trồng rau mầm siêu sạch. Anh Bảy cho biết, mặc dù khí hậu khắc nghiệt nhưng nếu có bí quyết vẫn có rau mầm ăn hàng ngày như ở đất liền. “Trước khi trồng, hạt rau ủ trong nước ấm một đêm, gieo dày dưới lớp đất mỏng. Nếu không có đất, gieo lên mặt vải hoặc bì gai. Sau 4 ngày là có rau ăn. Nước tưới chủ yếu là nước vo gạo hoặc nước sau rửa mặt của bộ đội dồn lại” - Thiếu tá Bảy cho biết. Thiếu tá, y sĩ Bùi Sĩ Sơn là “chuyên gia” trồng rau xanh quả quyết: “Ở biển xa, nhưng phấn đấu có rau mầm ít nhất tuần ăn 4 bữa. Mặc dù thời tiết khắc nghiệt nhưng chịu khó chăm bón thì chuyện rau xanh ăn hàng ngày là chuyện nhỏ”.

Cũng trồng rau mầm siêu sạch nhưng ở Nhà giàn DK1/16 có cách làm mới. Tận dụng lan can ngoài cùng trên sân thượng, các CS dùng bẹ giường cũ đóng thành khung rồi đổ đất vào. Ở vị trí này, vừa lấy được ánh sáng mặt trời, vừa tránh nước biển bốc hơi nhiễm mặn, dùng ngay nước dự trữ trên sân thượng tưới mỗi ngày. Nếu gặp mưa to dùng bạt chằng che. 1 giàn có 5 bồn rau như vậy, quay vòng ngày nào cũng có rau mầm ăn. “Khi câu được con cá tươi, anh em ngồi quây quần quanh nồi lẩu, nhai miếng rau mầm mát ruột lắm. Mùa biển lặng trồng được nhiều, chúng tôi chia cho tàu trực. Trồng rau mầm siêu sạch, vừa bảo đảm vệ sinh, vừa nâng cao sức khỏe” - Trung tá Lê Xuân Nam, Chỉ huy trưởng Nhà giàn DK1/16 cho biết.

Trồng rau xanh ở Nhà giàn DK1 không phải chuyện lạ, nhưng trồng rau mầm siêu sạch ở nơi “quần đảo bão tố” này không phải nhà giàn nào cũng trồng được. Ngay ở Cụm nhà giàn Tư chính, 2 Nhà giàn DK1/11 và DK1/12 gieo được rau mầm nhưng Nhà giàn DK1/14 không sao mọc được. Vì khí hậu ở “múi biển này” khắc nghiệt hơn và thường xuyên có sóng lừng, hơi biển bốc dày đặc làm cho hạt mầm nhiễm mặn, hạt vừa nảy mầm đã bị thối rễ.

Bài, ảnh: MAI THẮNG