Chăn nuôi dưới tán rừng

Với diện tích đất rừng hơn 15ha, gồm: cây sao, bạch đàn, xà cừ, keo… chạy dài từ chân lên tới đỉnh núi Cấm, ông Nguyễn Duy Mẫn (xã An Hảo, Tịnh Biên) cho biết: “Trồng rừng rất dễ, ai làm cũng được, không cần phải xịt sâu, phun thuốc, chăm chút như những cây rau màu, ăn trái... Nhưng, để hưởng lợi từ cây rừng thì rất lâu, nhất là đối với đất rừng đã từng bị khai thác đến bạc màu, phải mất rất nhiều thời gian để chăm sóc, bón phân cải tạo lại đất”. Lấy ngắn nuôi dài, cây lớn nuôi cây nhỏ, mỗi năm ông xin phép khai thác những cây đúng độ tuổi cần tỉa thưa rồi mua cây giống và phân bón tiếp tục trồng, cải tạo đất rừng. Song song đó, ông Mẫn còn trồng xen 400 gốc xoài “bán khoán” cho người dân trong vùng chăm sóc khi ra bông, thu hoạch trái tạo điều kiện để người dân quanh rừng kiếm thêm thu nhập. Năm 1999, Chi cục Kiểm lâm An Giang hỗ trợ vay vốn bằng cặp nai cho những hộ có diện tích rừng nhiều như của gia đình ông Mẫn, với thời hạn hoàn trả vốn và lãi suất sau 3 năm, giúp cải thiện cuộc sống. Nhưng, chỉ sau 2 năm khi nai sinh sản và bán con giống, ông Mẫn đã có thể thu hồi vốn và có lời... Đến nay, đàn nai trong chuồng của ông Mẫn đã tăng lên 15 con, trung bình mỗi năm thu nhập khoảng 120 triệu đồng từ nhung nai.

Đàn nai của ông Mẫn

Theo ông Mẫn, nai rất dễ nuôi, dễ chăm sóc, ít bệnh, mỗi ngày chỉ cần cho ăn 2-3 buổi, khi cho uống nước thì cần pha chút muối hoặc chút cám để đảm bảo đủ chất. Thức ăn của nai chủ yếu là các loại cỏ dại hay cỏ voi được trồng xen dưới tán rừng, các phụ phẩm nông nghiệp, như: vỏ và thân cây bắp, rau muống, khoai lang… dễ kiếm tại các chợ. Đến lúc trưởng thành, nai cái 25 tháng tuổi có thể sinh sản và đẻ mỗi năm 1 con. Riêng, nai đực nuôi 17-18 tháng bắt đầu thu hoạch nhung, thời điểm thu hoạch từ tháng 4 đến tháng 8 (âm lịch), lần đầu tiên chỉ thu được 500-600gr nhung, nhưng thu hoạch từ lần thứ 5 trở về sau, sẽ cho đều đặn khoảng 2,5kg nhung mỗi con.

Với hơn 30 công đất rừng, trước đây gia đình anh Đỗ Văn Tài (xã An Nông, Tịnh Biên) chỉ trồng xoài và mít, đến mùa thì hái trái đem bán, qua mùa thì phải đi làm nhiều nghề khác để phụ giúp kinh tế cho gia đình. Từ khi nhận hỗ trợ nai giống của Chi cục Kiểm lâm An Giang từ chương trình giúp các hộ chủ rừng phát triển kinh tế, nâng cao đời sống, gia đình anh Tài dần có cuộc sống ổn định hơn trước và nuôi nai lấy nhung đã trở thành nguồn kinh tế chính. Hiện, anh Tài đang nuôi 14 con nai (9 con nai đực và 5 con nai cái), trong đó có 5 con nai giống đang trong độ tuổi sinh sản và 7 con nai cho nhung. Mỗi năm, anh Tài thu nhập hơn 100 triệu đồng từ việc thu hoạch nhung nai. Sau thời gian nuôi, anh Tài nhận thấy mặc dù nai đã được thuần hóa và thích nghi tốt với điều kiện nuôi nhốt trong chuồng nhưng không bằng so với ngoài tự nhiên. Vì vậy, anh Tài đã mạnh dạn đầu tư hàng rào lưới thép bao 15 công đất rừng quanh chuồng để thả nai ra tự nhiên. Bên trên có tán cây rừng che mát, bên dưới có cỏ mọc tự nhiên có thể làm thức ăn cho nai ăn ngoài buổi ăn chính. Chuồng nuôi vẫn được giữ và chia làm 2 ngăn để cho ăn và ban đêm nai vào ngủ hoặc tránh mưa. Kết quả, đàn nai sinh trưởng và phát triển rất khỏe mạnh, mau cho nhung và chất lượng nhung cũng tốt hơn. “Nuôi nai dưới tán rừng mang lại nguồn lợi kinh tế cao, giá cả và đầu ra rất ổn định. Sắp tới, tôi sẽ tiếp tục cho nai sinh sản, gây dựng thêm số lượng đàn nai nuôi bán tự nhiên dưới tán rừng…” - anh Tài chia sẻ.

TRỌNG TÍN