Cơ hội cho cá rô phi phát triển

Cơ hội lớn

Với lợi thế về chi phí sản xuất, chất lượng sản phẩm và điều kiện nuôi lý tưởng, Việt Nam, đặc biệt là khu vực ĐBSCL, trong đó có An Giang đang có cơ hội lớn để phát triển mạnh ngành nuôi, chế biến và xuất khẩu cá rô phi. Cá rô phi là loài cá nước ngọt có sản lượng nuôi đứng thứ 2 thế giới (sau cá chép), nhờ vào tốc độ tăng trưởng nhanh, dễ nuôi, ít bệnh và thích hợp với nhiều điều kiện khí hậu. Năm 2024, sản lượng cá rô phi toàn cầu ước đạt 7 triệu tấn, với giá trị thị trường khoảng 10,6 tỷ USD. Dự báo, ngành hàng này sẽ tăng lên 14,5 tỷ USD vào năm 2030, cho thấy dư địa tăng trưởng rất lớn. Việt Nam hiện có khoảng 30.000ha diện tích nuôi cá rô phi, với sản lượng khoảng 300.000 tấn/năm, đóng góp đáng kể vào tổng sản lượng toàn cầu. Tại An Giang, phong trào nuôi cá rô phi bắt đầu từ những năm 1990 và hiện đang phát triển mạnh trở lại.

Hệ số chuyển hóa thức ăn của cá rô phi hiện nay đạt 1.4, đây là hệ số khá lý tưởng cho phát triển ngành hàng này

Một bước ngoặt đáng chú ý của ngành cá rô phi Việt Nam trong năm 2024 là việc thị trường Hoa Kỳ chuyển hướng tìm kiếm nguồn cung ngoài Trung Quốc do các chính sách thuế quan mới. Trước đây, Trung Quốc vốn là quốc gia sản xuất cá rô phi hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, thời gian gần đây, hàng loạt nhà nhập khẩu nước này tạm ngừng đơn hàng từ quốc gia này, vì chi phí thuế cao. Điều này dẫn đến cơ hội vàng cho các quốc gia thay thế, trong đó có Việt Nam. Thời gian qua, nhờ vào quy trình nuôi đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP, sản phẩm “xanh, sạch” và giá cả cạnh tranh, Việt Nam nổi lên như một nhà cung cấp cá rô phi tiềm năng hàng đầu cho thị trường Hoa Kỳ và các thị trường khác.

“Nếu tận dụng tốt cơ hội hiện tại, cá rô phi Việt Nam hoàn toàn có thể đạt kim ngạch xuất khẩu từ 150 - 200 triệu USD mỗi năm. Song, để đạt được điều đó, chúng ta phải đầu tư nghiêm túc vào giống, kỹ thuật nuôi và chế biến sâu”- Phó Chủ tịch Hiệp hội Thủy sản An Giang Lê Chí Bình nhận định. Tính đến năm 2024, kim ngạch xuất khẩu cá rô phi Việt Nam đạt hơn 41 triệu USD, tăng gần 140% so năm 2023. Các thị trường xuất khẩu chính của sản phẩm này, gồm: Hoa Kỳ, Trung Quốc, Châu Âu, Nhật Bản. Trong đó, Hoa Kỳ là thị trường lớn nhất, nhiều doanh nghiệp (DN) Việt Nam đã ký các hợp đồng cung ứng dài hạn, kế đến là Trung Quốc. “Đây là thị trường tiêu thụ nội địa lớn, đồng thời là trung tâm phân phối cá rô phi cho nhiều quốc gia Châu Á. Trong khi Liên Minh Châu Âu thì tiềm năng tăng trưởng mạnh, đặc biệt tại các nước phát triển, như: Đức, Hà Lan, Pháp, nơi yêu cầu cao về chất lượng và truy xuất nguồn gốc…” - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Nam Việt Doãn Tới chia sẻ.

Đẩy mạnh nuôi trồng

Sự tăng trưởng cả về kim ngạch và thị trường tiêu thụ đang thúc đẩy các địa phương đẩy mạnh quy hoạch vùng nuôi, cải tiến kỹ thuật và tăng đầu tư chế biến sâu. Tại An Giang, nghề nuôi cá rô phi đang phát triển mạnh tại các huyện: Châu Phú, Châu Thành, Thoại Sơn, Phú Tân và TX. Tân Châu…, với mô hình nuôi lồng bè trên sông hoặc nuôi ao đất. Nhiều hộ ngư dân đã ghi nhận hệ số chuyển hóa thức ăn (FCR) đạt 1.4, một trong những mức tối ưu giúp giảm chi phí, tăng lợi nhuận.

Hiện nay, cá rô phi thương phẩm tại địa phương bán với giá 50.000 - 55.000 đồng/kg, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người nuôi. Đồng thời, nhiều DN tại An Giang đã bước đầu xây dựng chuỗi liên kết từ sản xuất giống - nuôi trồng - thu hoạch - chế biến xuất khẩu. “Tôi chuyển sang nuôi cá rô phi vì chi phí thấp hơn cá tra, ít bệnh, đầu ra lại ổn định. Đặc biệt, được DN bao tiêu nên tôi rất yên tâm” - ông Nguyễn Văn Luân (hộ nuôi cá ở xã Vĩnh Xương, TX. Tân Châu) chia sẻ.

Thu hoạch cá rô phi của hộ dân nuôi trong tỉnh

Trong số các DN tại ĐBSCL, Công ty Cổ phần Nam Việt đang tiên phong mở rộng vùng nuôi cá rô phi, đầu tư vào chế biến sâu và xuất khẩu. Công ty hướng đến xây dựng vùng nuôi đạt chuẩn GlobalGAP, ASC, tích hợp hệ thống quản lý chất lượng từ con giống đến thành phẩm. Sản phẩm cá rô phi phi-lê, cá rô phi tẩm gia vị… đang được đẩy mạnh vào thị trường Hoa Kỳ và Châu Âu. Sự chủ động đầu tư bài bản này là bước đi cần thiết để cá rô phi Việt Nam gia tăng giá trị và sức cạnh tranh.

Để phát triển cá rô phi trở thành ngành hàng xuất khẩu chủ lực, Nhà nước cần tiến hành quy hoạch lại nuôi vùng nuôi tập trung, áp dụng quy trình nuôi đạt chuẩn quốc tế phát triển giống chất lượng cao, chọn lọc di truyền nhằm tăng năng suất và khả năng thích ứng. Đồng thời, tăng cường mô hình liên kết, tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị; đầu tư vào chế biến sâu, đặc biệt sản phẩm có giá trị gia tăng cao, phù hợp nhu cầu thị trường hiện đại…

MINH HIỂN