Đa lợi ích từ mô hình tôm sinh thái - lúa hữu cơ Đông Hòa

Chủ trương đúng, nông dân hưởng lợi

Theo chia sẻ của nhiều nông dân trên địa bàn xã Đông Hòa, từ khi Nhà nước có chủ trương chuyển đổi đất sản xuất lúa kém hiệu quả sang mô hình canh tác lúa tôm, nhiều hộ dân vươn lên thoát nghèo, kinh tế khá hơn trước. Mô hình “con tôm ôm cây lúa” đã phát huy mạnh mẽ ưu điểm của sự cộng sinh giữa cây lúa và con tôm.

Tôm phát triển trong vùng ruộng lúa giúp cung cấp phân bón hữu cơ tự nhiên cho cây lúa. Đồng thời, cây lúa cũng góp phần làm sạch môi trường nước, hạn chế sâu bệnh cho tôm và cải tạo đất. Do đó, mô hình giúp giảm thiểu việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón hóa học, bảo vệ môi trường sinh thái vùng ngập mặn.

Không chỉ sản xuất lúa - tôm đơn thuần, xã Đông Hòa đã triển khai thành công mô hình nuôi tôm sinh thái kết hợp sản xuất lúa hữu cơ đạt chuẩn, tạo ra vùng nguyên liệu ổn định với diện tích lớn, đáp ứng tiêu chuẩn về chất lượng và an toàn thực phẩm theo các quy định hiện hành.

Nông dân xã Đông Hòa gieo sạ lúa bằng máy bay không người lái.

Toàn xã có khoảng 27.000ha lúa - tôm, trong đó có khoảng 1.300ha áp dụng canh tác theo phương pháp hữu cơ, doanh nghiệp liên kết bao tiêu đầu ra với giá cao hơn thị trường từ 100 - 300 đồng/kg. Năng suất lúa đạt từ 6 - 7 tấn/ha, tôm sú nuôi xen canh đạt từ 2 - 3 tấn/ha. Tổng thu nhập từ mô hình có thể đạt khoảng 100 - 130 triệu đồng/ha/năm, gấp gần 2 lần so với sản xuất truyền thống.

Bên cạnh năng suất tăng, chất lượng sản phẩm ngày càng được nâng cao đáp ứng yêu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu, đặc biệt là các thị trường yêu cầu tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm cao. Nhiều diện tích đã được cấp chứng nhận hữu cơ, nhờ đó thương hiệu “tôm lúa Đông Hòa” ngày càng được khẳng định trên thị trường.

Việc duy trì và bảo vệ môi trường sinh thái cũng được chú trọng. Mô hình góp phần bảo vệ hệ sinh thái vùng ngập mặn, tạo điều kiện thuận lợi cho đa dạng sinh học và nâng cao chất lượng đất sản xuất, khắc phục tình trạng suy thoái đất do canh tác lâu năm, bảo đảm phát triển bền vững vùng sản xuất.

Mở rộng diện tích sản xuất 

Đến nay, trên địa bàn xã Đông Hòa có 824,6ha thực hiện mô hình tôm sú được nuôi trên đất lúa đạt chứng nhận ASC về tôm sạch. Các hợp tác xã, tổ hợp tác trên địa bàn cũng đã chủ động liên kết ký hợp đồng tiêu thụ lúa cùng các công ty gồm các giống lúa ST25, ST24, đài thơm 8, với mức giá thu mua cao, giúp tăng lợi nhuận cho nông dân.

Ông Nguyễn Văn Khánh, Giám đốc Hợp tác xã Tôn cua lúa Thạnh An, xã Đông Hòa, nói: “Năm 2025, hợp tác xã có 450 ha lúa được công nhận đạt chuẩn hữu cơ ogranic đủ điều kiện xuất khẩu sang thị trường nước ngoài; 800ha tôm đạt tiêu chuẩn ASC. Từ khi hợp tác với doanh nghiệp làm lúa hữu cơ, tôm sạch, thành viên hợp tác xã thay đổi tư duy canh tác, sản xuất tuân thủ theo quy trình kỹ thuật đảm bảo tiêu chuẩn xuất khẩu. Quan trọng hơn hết, nông dân an tâm vì đầu ra ổn định”.

Trung tâm Khuyến nông tỉnh triển khai thí điểm mô hình tôm sinh thái, lúa hữu cơ tại Hợp tác xã tôm cua lúa Thạnh An, xã Đông Hòa.

Những kết quả tích cực bước đầu từ mô hình tôm sinh thái - lúa hữu cơ ở xã Đông Hòa cho thấy đây là hướng đi đúng đắn của xã để phát triển nông nghiệp bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu. Đồng thời là tiền đề quan trọng để xã tiếp tục triển khai mở rộng diện tích sản xuất lúa hữu cơ, tôm sinh thái, hình thành vùng nguyên liệu quy mô lớn, gắn với chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ.

Trưởng Phòng Kinh tế xã Đông Hòa Nguyễn Văn Trường cho biết, theo kế hoạch phát triển của tỉnh An Giang, mô hình tôm sinh thái, lúa hữu cơ dự kiến sẽ được xã mở rộng song song với Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao đến năm 2030, qua đó giúp nông dân canh tác lúa chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí nhà kính, tăng thu nhập và đóng góp vào tăng trưởng xanh của ngành nông nghiệp.

Phấn đấu đến năm 2030, diện tích sản xuất lúa hữu cơ, tôm sinh thái chiếm 50% diện tích sản xuất lúa tôm của xã. Để làm được điều này, Đảng bộ, chính quyền xã Đông Hòa đề ra nhiều giải pháp như tăng cường hợp tác với các ngành chuyên môn đẩy mạnh công tác chuyển giao quy trình kỹ thuật, ứng dụng công nghệ cao đến với người dân; tiếp tục kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư phát triển hạ tầng phục vụ sản xuất, đặc biệt là hệ thống thủy lợi, giao thông nội đồng, kho lạnh bảo quản, trung tâm logistics cho vùng sản xuất.

Bài và ảnh: THÙY TRANG