Dạy môn Ngữ văn cho học sinh dân tộc thiểu số Khmer

Tiết dạy Ngữ văn trên lớp của thầy Nguyễn Quang Minh

Sau rất nhiều nỗ lực của giáo viên, hàng năm tại Trường Phổ thông dân tộc nội trú THPT An Giang đều có học sinh giỏi và đạt giải cao ở môn học này. Một trong những người đóng góp nhiều công sức và dày dặn kinh nghiệm dạy môn Ngữ văn là thầy Nguyễn Quang Minh (Tổ trưởng bộ môn Văn - Sử - Địa), thế hệ giáo viên đầu tiên về trường công tác. Năm 1993, trường có cả 2 cấp học, giáo viên hầu hết các bộ môn đều nhận thấy khó khăn lớn nhất ở học sinh là rào cản ngôn ngữ. Riêng với môn Ngữ văn, do các em quen nói tiếng mẹ đẻ, không có thanh điệu, nên đọc và nói thế nào viết thế ấy, thành ra sai chính tả rất nhiều. Mặt khác, do hạn chế vốn từ tiếng Việt, khi học trên lớp các em tiếp nhận nội dung chậm, không biết cách diễn đạt để đưa vào bài viết.

Theo kinh nghiệm của thầy Minh, trong quá trình dạy phải nắm và hiểu tâm lý các em, biết được đối tượng để có cách dạy phù hợp. Thầy Minh chia sẻ: “Vì những đặc thù, dạy Ngữ văn cho học sinh DTTS Khmer khó gấp nhiều lần so với các em học sinh khác. Từ việc chuẩn bị, soạn giáo án, tìm hiểu thêm bài nghiên cứu, phương pháp giảng dạy hiện đại tích cực để áp dụng”.

Hiện nay, với những học sinh yếu, thầy Minh tổ chức lớp học trái buổi để bồi dưỡng, rèn cho các em tập viết đoạn văn. Đối với văn nói, luôn cho các em đọc và thầy kiên nhẫn theo dõi để sửa. Sau mỗi tác phẩm, thầy chọn từ ngữ khó giải nghĩa cho các em, nếu vẫn chưa hiểu nhờ bạn học giải thích bằng tiếng Khmer để các em nắm nội dung và biết cách phân tích vào bài làm.

Em Lê Trần Thảo Vy (học sinh lớp 12A1) là một trong số gương mặt đạt giải 3 cấp tỉnh môn Ngữ văn năm 2020. Thảo Vy có lợi thế nhờ mẹ và dì là giáo viên dạy Ngữ văn tại trường THCS. Em đọc rất nhiều, ngoài nguồn sách, tài liệu tự tìm kiếm còn được mẹ cung cấp các bài viết hay và kèm cặp thường xuyên. Đối với em, môn Ngữ văn giống như một xã hội thu nhỏ trong những trang giấy, giúp em tìm hiểu được nhiều thứ, học được nhiều đạo lý và cách giải quyết các tình huống. Để học tốt môn học này, Thảo Vy tập luyện kỹ năng nhận diện đề bài, từ đó lập dàn ý và có cách giải quyết rất nhanh.

Cùng đạt giải với Thảo Vy, em Vương Hoàng Xuân Yến đầu tư cho môn Ngữ văn vì đây là 1 trong 3 môn học sẽ thi tốt nghiệp. Phương pháp học của Yến là tìm bài đọc trên mạng, hỏi bạn bè về dẫn chứng, các cách học hay để vận dụng. Không chỉ học trên lớp, Yến còn luyện giải rất nhiều đề thi để tự nâng cao khả năng làm bài của mình.

Xuyên suốt từ năm 2010-2019, thầy Minh đã viết liên tục 9 sáng kiến kinh nghiệm đạt giải cấp tỉnh liên quan đến môn Ngữ văn. Trong đó có thể kể đến các phương pháp: giúp học sinh làm bài văn nghị luận đạt chất lượng, ôn thi tốt nghiệp, bồi dưỡng học sinh giỏi, khai thác khía cạnh của tác phẩm văn xuôi, khắc phục lỗi chính tả và đặt câu cho học sinh DTTS Khmer… Năm 2014, thầy Minh được công nhận là Nhà giáo ưu tú và năm 2020 vinh dự nhận Huân chương lao động hạng 3. Đó không chỉ là sự ghi nhận về quá trình cống hiến với nghề, mà còn bao hàm tâm huyết lớn lao của thầy dành cho học trò.

Tại Trường Phổ thông dân tộc nội trú THPT An Giang hiện có 6 thầy, cô dạy Ngữ văn, ai cũng nỗ lực tìm tòi, nghiên cứu để giảng dạy môn học hiệu quả. Tổ bộ môn thường xuyên trao đổi tìm giải pháp mới, tổ chức những tiết học trên thư viện cho học sinh tìm hiểu tác phẩm trong chương trình và các bài bình luận từ sách, báo, mạng Internet.

Theo thông lệ, hàng tháng tổ duy trì sinh hoạt bộ môn, tạo sân chơi thu hút các em tham gia. Từ khi có dịch bệnh COVID-19, sân chơi này đổi hình thức sang phát động các em chụp ảnh, sưu tập tác phẩm, nhân vật lịch sử và viết cảm nhận. Niềm tự hào của trường là nhiều năm nay luôn có học sinh giỏi nói chung, học sinh giỏi môn ngữ văn nói riêng đạt giải cao cấp tỉnh, tạo động lực cho những em còn lại thêm tự tin học tập.

MỸ HẠNH