Đêm săn chuột, sáng đếm tiền

Chuột đồng được nhiều người ưa chuộng và chế biến thành nhiều món ngon. Ảnh: TIỂU ĐIỀN

Trong cái nắng nhẹ buổi chiều những ngày giữa tháng 8, chúng tôi tìm đến nhà anh Hà Văn Dững, ngụ xã Vĩnh Tuy, một trong những người sinh sống bằng nghề săn chuột đồng nhiều năm qua. Xế chiều, anh chất mớ rập chuột lên chiếc xuồng nhỏ, chuẩn bị thêm vài món đồ nghề như lồng nhốt chuột, đèn đội đầu, túi hạt lúa,… rồi tay cầm chiếc dầm bơi xuồng men theo dòng kênh gần nhà. Anh quan sát những lối mòn chuột đi kiếm ăn rồi tìm chỗ đặt rập chuột. Với người lành nghề như anh, chỉ cần nhìn là đoán được nơi nào có nhiều chuột.

Anh chỉ tay về phía cái hang chi chít dưới gốc dừa nước và nói: “Chỗ này tối đi thăm rập thế nào cũng dính được con chuột bự”. Cứ thế, anh đặt cả trăm chiếc rập dọc theo hai bên bờ kênh, dọc theo các đường bờ ruộng lúa. Sau khi đặt xong hết rập, anh trở về nhà chờ đến tối rồi đi thăm rập chuột. Rập nào dính chuột thì bắt rồi tiếp tục đặt lại, đến gần sáng hôm sau mới đi gom hết.

Theo anh Dững, có nhiều cách để săn chuột đồng như dùng tay bắt, đặt chà, đào hang, dùng chĩa đâm, nạng thun bắn. Mỗi nơi có cách bắt chuột đồng khác nhau, nhiều người còn dùng bẫy bằng sắt, rập chuột, rập răng đặt theo các bụi cỏ, gò đất để săn chuột.

Nghề săn chuột làm quanh năm nhưng sôi nổi nhất là vào mùa lũ và sau mùa lúa chín. Mùa nước tràn đồng, các cánh đồng đều bị ngập nước, chuột không còn nơi trú ẩn, thường dồn lên các bờ đất cao để sinh sống nên việc săn bắt chuột dễ dàng hơn với số lượng nhiều.

Ban đêm là thời điểm chuột đi kiếm ăn, dựa vào thói quen hoạt động này của chuột, người săn chuột quan sát mặt đất, chọn những lối đi mòn nhẵn, in dấu chân chuột, miệng hang chuột trú ngụ rồi đặt bẫy. Để đặt rập chuột, anh Dững thường sử dụng một ít hạt lúa làm mồi. Do vừa cắt lúa xong, nguồn thức ăn bị khan hiếm, chuột thấy mồi là chui vào ăn và dính bẫy. Chuột cơm là loại anh thường săn nhất.

Anh Dững cho biết hiện mới vào đầu vụ, lúa trên đồng còn nhiều nên với 100 chiếc bẫy anh chỉ bắt được 5 - 6kg chuột sống/ngày. Khi lúa thu hoạch gần hết, chuột sẽ tập trung về những ruộng lúa còn lại, lúc đó bắt được nhiều hơn. Vào vụ, mỗi ngày có thể săn được 15 - 20kg chuột sống.

 “Chuột sống tôi bán giá 40.000 đồng/kg, chuột làm sạch lông bán giá 70.000 đồng/kg, tùy thời điểm. Khoảng 2,5kg chuột sống sơ chế thành phẩm được 1kg chuột sạch lông. Mỗi ngày thu nhập vài trăm ngàn từ việc bán chuột đồng, đủ chi tiêu trong gia đình”, anh Dững nói.

Anh Hà Văn Dững chọn lối mòn chuột hay đi kiếm ăn để đặt rập chuột. Ảnh: TIỂU ĐIỀN

Cách nhà anh Dững qua một con kênh là nhà anh Đào Văn Tững, cùng ngụ xã Vĩnh Tuy. Anh Tững cũng có nhiều năm trong nghề săn bắt chuột đồng và là bạn đồng hành với anh Dững trong những chuyến săn chuột xa nhà. Chiều vừa tắt nắng, anh bỏ rập chuột vào bao rồi ra đồng gần nhà, quan sát và khéo léo đặt từng chiếc rập vào những lối mòn mà chuột thường qua lại. Anh đặt chiếc rập chuột giữa lối đi của chuột rồi cắm sát đó một đoạn nan tre dài, trên đầu gắn miếng vải đánh dấu vị trí chiếc rập để tối dễ tìm.

“Ban đầu, tôi chỉ săn chuột thời vụ, nghề phụ. Mấy năm gần đây, chuột trở thành món ăn đặc sản được nhiều người ưa chuộng, thương lái thu mua nhiều. Có đêm may mắn, tôi bắt được tới vài chục ký chuột cơm, kiếm từ 400.000 đồng đến hơn 700.000 đồng. Giờ nghề bắt chuột đã trở thành nguồn sống chính của gia đình tôi”, anh Tững chia sẻ.

Cứ vài tháng, anh Tững, anh Dững và một vài người bạn rủ nhau đến các cánh đồng ở các xã trong tỉnh và nhiều nơi khác để săn chuột đồng. Nhiều năm làm nghề, nhóm của anh thuộc lòng các con kênh, cánh đồng khắp xã Vĩnh Tuy, xã Giồng Riềng và các xã lân cận.

Mỗi chuyến đi như vậy, họ chuẩn bị đầy đủ đồ nghề để săn chuột xuyên đêm. Cuộc hành trình mưu sinh bắt đầu từ chiều đến sáng hôm sau. Mỗi người săn được khoảng 10 - 30kg chuột sống/ngày, có khi nhiều hơn. Chuột được làm thịt ngay trong đêm, sau đó ướp đá lạnh để bảo quản và sáng sớm hôm sau đem đi chợ bán.

Anh Tững bộc bạch: “Nghề săn chuột đồng vừa là thú vui, vừa giúp bảo vệ mùa màng và mang lại nguồn thu nhập, nhưng cũng cực nhọc lắm, phải thức đêm và rong ruổi khắp nơi mới kiếm được nhiều chuột. Tôi phải đi xa nhà vài ngày, ăn uống, ngủ, nghỉ trên xuồng, nhiều khi mưa gió bất chợt cũng phải chịu”.

TIỂU ĐIỀN