Ghi nhật ký khai thác, minh bạch ngành thủy sản

Khi ánh mặt trời vừa ló qua rặng dừa ven cảng cá Tắc Cậu, xã Bình An, từng con tàu lại nối nhau cập bến sau mười ngày, nửa tháng lênh đênh ở vùng biển Thổ Chu, Phú Quốc. Với anh Nguyễn Giềng, ngụ phường Rạch Giá, nơi đây đã trở thành điểm dừng quen thuộc suốt gần 30 năm gắn bó với biển. Từ năm 1996, có thời điểm anh sở hữu đến 6 ghe lưới, 1 ghe tải, ngày đêm bám biển làm giàu. Nhưng khi nguồn lợi giảm sút, anh thu gọn quy mô, tập trung đầu tư 1 tàu 1,3 tỷ đồng và trực tiếp ghi chép từng chuyến biển.

Ngư dân khai báo nhật ký khai thác tại Ban Quản lý cảng cá An Giang. Ảnh: AN LÂM

Giờ đây, mỗi lần tàu cập cảng, ngoài việc tiêu thụ sản phẩm, anh Giềng đều đặn hoàn tất nhật ký điện tử eCDT tại Ban Quản lý cảng cá An Giang, hệ thống giúp nghề biển minh bạch, hạn chế khai báo sai và là cơ sở truy xuất nguồn gốc phục vụ xuất khẩu. Anh Giềng cho biết: “Mình làm đúng quy định để góp phần gỡ “thẻ vàng” EC để bà con yên tâm đánh bắt hợp pháp”.

Cùng với ý thức của ngư dân, hệ thống quản lý tại cảng cá được siết chặt. Từ giấy phép khai thác, đăng kiểm, nhật ký điện tử cho đến việc kiểm tra tín hiệu hành trình, tất cả đều được theo dõi liên tục. Tại phòng trực, trên màn hình giám sát, mỗi đốm sáng thể hiện một tàu đang kết nối ổn định. Còn dấu chấm đen là cảnh báo mất tín hiệu, buộc nhân viên trực gọi ngay cho chủ tàu để xác minh. Nhờ vậy, công tác kiểm soát vùng khai thác, đối chiếu nhật ký trở nên chủ động, minh bạch.

Ông Quách Tấn Tâm - Phó Giám đốc Ban Quản lý cảng cá An Giang cho biết, thời gian qua, nhờ tuyên truyền thường xuyên tại cảng và trên phương tiện truyền thông, ngư dân đã nắm rõ quy định và nghiêm túc chấp hành. “Minh bạch hồ sơ là cách chứng minh tàu có cập cảng, đánh bắt đúng pháp luật”, ông Tâm nói. Theo ông Tâm, khi hệ thống eCDT triển khai từ ngày 1/7/2024, 100% tàu cập cảng thực hiện khai báo, tạo bước chuyển lớn trong quản lý nghề cá.

Sự vào cuộc quyết liệt này góp phần phát hiện kịp thời các trường hợp vi phạm. Mới đây, Ban Quản lý cảng cá An Giang đã lập biên bản và xử phạt một tàu không ghi nhật ký với số tiền 7,5 triệu đồng, lời nhắc nhở nghiêm khắc đối với toàn bộ ngư dân.

Không chỉ là nơi kiểm soát, cảng cá Tắc Cậu còn là đầu mối tiêu thụ lớn của vùng Nam Bộ. Từ đầu năm 2025 đến nay, hơn 4.500 lượt tàu, thuyền cập cảng, mang theo hơn 110.000 tấn thủy sản. Toàn bộ đều thực hiện nhật ký điện tử, tạo nền tảng cho truy xuất nguồn gốc, yêu cầu then chốt của thị trường châu Âu và nhiều quốc gia nhập khẩu.

Giữa bầu không khí tất bật của buổi sáng, anh Nguyễn Đình Dũng - thuyền viên phụ trách nhật ký tàu NA 99959 TS (tỉnh Nghệ An) vừa hoàn tất việc trình nhật ký tại cảng cá Tắc Cậu. Anh Dũng nói: “Ghi nhật ký điện tử giúp chúng tôi tự kiểm soát ngư trường của mình. Làm đúng từ đầu thì khi cần chứng minh nguồn gốc, mỗi tàu chịu trách nhiệm, rõ ràng và không làm sai quy định”.

Ngày mới lại lên trên cảng cá Tắc Cậu. Từng con tàu lại rẽ sóng ra khơi, mang theo kỳ vọng về một vụ biển thuận hòa. Và trên những hành trình ấy, nhật ký khai thác từ chỗ là quy định bắt buộc nay đã trở thành thói quen, là “tấm hộ chiếu” giúp thủy sản Việt Nam bước vào các thị trường khó tính. Khi ngư dân chung tay thực hiện ghi chép đầy đủ, minh bạch, nghề biển An Giang đang từng ngày tiến gần hơn đến mục tiêu phát triển bền vững, bảo vệ nguồn lợi và kiên trì cùng cả nước nỗ lực gỡ “thẻ vàng” EC.

AN LÂM